Tháng 1-2025, khi bị cắt giảm với lý do dôi dư, căn cứ thời gian làm việc thực tế, 114 lao động nghỉ việc tại Công ty CP Dệt may H.T.L (tỉnh Nghệ An) sẽ được hưởng trợ cấp thôi việc (TCTV) từ 4-170 triệu đồng/người, với tổng số tiền 3,1 tỉ đồng. Nhưng công ty lại thông báo do khó khăn nên sẽ thanh toán cho người lao động (NLĐ) theo nhiều đợt (từ 1-3 triệu đồng/đợt) cho đến khi hết.
Đủ kiểu làm khó
Việc công ty "trả góp" TCTV đã khiến các lao động đã nghỉ việc bức xúc. Theo ông N.V.T, sau gần 30 năm làm việc tại doanh nghiệp (DN) này, dự kiến sẽ được nhận gần 108 triệu đồng khi nghỉ việc. Mất việc khi lớn tuổi, khó tìm việc mới, đây sẽ là khoản giúp trang trải cho cuộc sống trong thời gian ông T. không có việc làm.
Song, với việc nhận từ 1-3 triệu đồng/đợt sẽ không đủ để ông T. chi tiêu. "Đây là quyết định đơn phương của công ty, trái quy định pháp luật. Dù có sự can thiệp của cơ quan chức năng địa phương nhưng công ty vẫn giữ phương án giải quyết này. Do vậy, chúng tôi sẽ khởi kiện ra tòa để buộc DN trả quyền lợi đúng quy định" - ông T. nói.
Còn bà V.T.Y.N - nguyên là nhân viên kế toán một DN nhà nước ở quận 1, TP HCM - cũng khởi kiện ra tòa. Dù đòi được quyền lợi nhưng bà N. khá vất vả khi phải mất nhiều năm theo đuổi vụ kiện. Trước đó, bà N. làm việc liên tục tại đơn vị này từ năm 1985 và xin nghỉ vào cuối năm 2019.
Trong quá trình làm việc, DN nhiều lần chuyển đổi, chia tách, sáp nhập, thay đổi chủ quản… nhưng bà N. chưa từng nhận TCTV lần nào. Khi nghỉ việc, bà N. chỉ được trả TCTV từ năm 1999 - 2019. Thời gian làm việc thực tế hơn 14 năm trước đó của bà N. không được DN chi trả.
Người lao động đến Báo Người Lao Động nhờ can thiệp, bảo vệ quyền lợi. Ảnh: TRÂM ANH
Tại phiên xử phúc thẩm cách đây ít lâu, DN cho rằng đơn vị thành lập từ năm 1995 và bà N. làm việc tại đây từ tháng 7-1999 nên yêu cầu trả TCTV cho thời gian trước đó là không có căn cứ. Song, lập luận của DN đã bị HĐXX bác bỏ. Bởi vì, theo quy định pháp luật, trường hợp NLĐ trước khi làm việc cho DN nhà nước đã có thời gian làm ở các đơn vị khác thuộc khu vực nhà nước nhưng chưa được TCTV thì DN nơi NLĐ chấm dứt hợp đồng lao động (HĐLĐ) có trách nhiệm chi trả TCTV cho NLĐ đó.
Trường hợp sau khi sáp nhập, hợp nhất, chia tách DN, chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý hoặc quyền sử dụng tài sản theo quy định mà NLĐ chấm dứt HĐLĐ thì người sử dụng lao động kế tiếp có trách nhiệm chi trả TCTV kể cả thời gian NLĐ làm việc cho người sử dụng lao động liền kề trước đó. Từ đó, tòa tuyên buộc DN phải trả TCTV theo quy định cho bà N.
Vi phạm thỏa thuận
Bị cơ quan chức năng thanh tra xử phạt và buộc phải trả TCTV cho 3 NLĐ nhưng sau đó Công ty TNHH J.N (tỉnh Trà Vinh) không thi hành, buộc NLĐ phải kiện ra tòa. Hành vi này không chỉ gây tranh chấp kéo dài, ảnh hưởng uy tín công ty mà còn đánh mất niềm tin của NLĐ đối với DN.
Bà H.M.X. - nguyên là trợ lý phát triển kinh doanh, 1 trong 3 lao động - cho hay đã ký HĐLĐ không xác định thời hạn với công ty từ tháng 2-2018. Trong HĐLĐ có quy định NLĐ sẽ được hưởng TCTV mức 1 tháng tiền lương cho mỗi năm làm việc khi nghỉ việc. Tháng 2-2024, bà X. xin nghỉ việc. Tại quyết định chấm dứt HĐLĐ do tổng giám đốc ký có ghi rõ số tiền TCTV bà X. được hưởng là hơn 151 triệu đồng.
Nhưng sau đó, công ty không chi trả cho bà X. với lý do giám đốc tài chính không ký duyệt và yêu cầu khoản thanh toán này phải được sự phê chuẩn của Hội đồng thành viên theo Quy chế lương, thưởng, phụ cấp, trợ cấp của DN ban hành ngày 20-5-2020.
Do đó, tháng 4-2024, Thanh tra Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Trà Vinh (cũ) đã thanh tra và ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính công ty với tổng số tiền 33 triệu đồng. Đồng thời, yêu cầu công ty phải thực hiện ngay việc chi trả TCTV cho 3 NLĐ kèm theo khoản tiền lãi. Sau đó, công ty có nộp phạt nhưng không chi trả chế độ cho NLĐ nên bị kiện ra tòa.
Tại phiên xử vừa qua, tòa nhận định tổng giám đốc đã ban hành quyết định trả TCTV cho bà X. nhưng giám đốc tài chính không chịu quyết toán là có sự bất đồng trong khâu quản lý, điều hành của DN, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ. Không những vậy, vấn đề này còn ảnh hưởng đến sự tuân thủ pháp luật lao động của công ty tại địa phương, dẫn đến việc bị xử phạt vi phạm hành chính.
Mặt khác, nội dung thỏa thuận về khoản TCTV trong HĐLĐ giữa hai bên là đúng quy định. Quy chế lương, thưởng, phụ cấp, trợ cấp (có sửa đổi quy định về TCTV) của DN được ban hành sau thời điểm ký HĐLĐ nên không có hiệu lực đối với những lao động đã ký HĐLĐ trước đó, bao gồm bà X. Do vậy, công ty phải tôn trọng các điều khoản đã thỏa thuận trong HĐLĐ và chi trả tiền TCTV cho NLĐ thôi việc.
Buộc phải trả thêm tiền lãi
Bộ Luật Lao động quy định trong thời hạn 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt HĐLĐ, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên, trừ một số trường hợp có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày. Trường hợp DN không thực hiện đúng quy định về thời hạn thanh toán các khoản về quyền lợi của NLĐ khi chấm dứt HĐLĐ; không trả hoặc trả không đủ tiền TCTV cho NLĐ thì theo Nghị định 12/2022/NĐ-CP, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 1 - 20 triệu đồng cho mỗi hành vi. Đồng thời, bị buộc phải trả đủ tiền TCTV cho NLĐ cộng với khoản tiền lãi của số tiền chưa trả.
HƯƠNG HUYỀN