Chuyển biến trong việc xử lý vướng mắc tại dự án BOT gặp khó

8 giờ trướcBài gốc

Một đoạn tuyến đường BOT Thái Nguyên - Chợ Mới

Cấn cá phương án lãi vay

Sự khẩn trương là điều có thể nhận thấy trong chỉ đạo mới nhất của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà tại kết luận cuộc họp về Dự thảo Nghị định quy định chi tiết việc xử lý vướng mắc của các dự án BOT giao thông, diễn ra ngày 8/12/2025.

Tại Thông báo số 685/TB-VPCP ngày 12/12/2025, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, các khó khăn, vướng mắc đối với một số dự án BOT giao thông đã phát sinh và kéo dài trong nhiều năm. Từ năm 2017, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo Bộ Giao thông - Vận tải (nay là Bộ Xây dựng), Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính), cùng các cơ quan, đơn vị liên quan sớm có giải pháp xử lý dứt điểm.

“Đây là vấn đề có tác động đến nhiều chủ thể, đối tượng liên quan (Nhà nước, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án, tổ chức tín dụng, người dân…); việc xử lý khó khăn, vướng mắc các dự án BOT sẽ giúp khơi thông nguồn vốn đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng theo phương thức PPP, cải thiện môi trường đầu tư. Tại Kỳ họp thứ chín, Quốc hội đã sửa đổi Luật Đầu tư theo phương thức PPP, trong đó có nội dung xử lý vướng mắc các dự án BOT giao thông đã ký hợp đồng trước ngày 1/1/2021”, Phó thủ tướng đánh giá.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, Dự thảo Nghị định đã được Bộ thực hiện đầy đủ quy trình, thủ tục theo quy định pháp luật và đã có cơ sở chính trị để xử lý vướng mắc của các dự án BOT giao thông ký hợp đồng trước ngày 1/1/2021. Hiện nay, vẫn còn ý kiến khác nhau đối với phương án tính lãi vay trong giai đoạn vận hành, kinh doanh khi xác định chi phí bồi thường, chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Tại Thông báo số 685/TB-VPCP, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ trưởng Bộ Xây dựng chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu và giải trình đầy đủ ý kiến của các bộ, cơ quan liên quan, cùng ý kiến mới đây của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank), để tổng hợp, báo cáo đầy đủ kết quả làm việc với các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng liên quan đến các dự án đang vướng mắc.

Bộ Xây dựng có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước đánh giá kỹ tác động của các phương án, trên cơ sở đó đề xuất phương án bảo đảm tính khả thi, phù hợp quy định pháp luật; không để phát sinh tiêu cực, khiếu kiện, thất thoát tài sản nhà nước; đồng thời khẳng định rõ phương án đề xuất là đúng quy định pháp luật như đã báo cáo tại cuộc họp.

“Giao Văn phòng Chính phủ, trên cơ sở hồ sơ Bộ Xây dựng trình, lấy ý kiến thành viên Chính phủ và tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong ngày 15/12/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng”, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo.

Trước đó, cuối tháng 11/2025, Techcombank - đơn vị đồng tài trợ Dự án Xây dựng tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới - đã đề xuất phương án Nhà nước thanh toán chi phí lãi vay trong giai đoạn khai thác với mức lãi suất khoảng 4%/năm (trong khi lãi vay thực tế theo hợp đồng BOT là 9 - 10,14% theo từng giai đoạn), nhằm bù đắp một phần chi phí lãi vay huy động vốn từ người dân (theo báo cáo của Techcombank, chi phí huy động không dưới 6%/năm).

Techcombank cho biết, do gặp vướng mắc trong thu phí, doanh thu của Dự án không bảo đảm trả lãi và nợ gốc theo hợp đồng tín dụng đã ký, dẫn đến khoản nợ đã chuyển sang nợ xấu nhóm 5. “Do vậy, việc Nhà nước thanh toán các chi phí đầu tư xây dựng và chi phí trong giai đoạn khai thác giúp ngân hàng thu hồi đủ phần gốc cho vay, nhà đầu tư thu hồi đủ phần vốn chủ sở hữu đã đầu tư là bảo đảm nguyên tắc lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, đại diện Techcombank cho biết.

Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ

Được biết, trong quá trình xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chi tiết việc xử lý vướng mắc của các dự án BOT, Bộ Xây dựng đã xây dựng dự thảo và xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương liên quan; nhà đầu tư; doanh nghiệp dự án và các ngân hàng tài trợ vốn về 3 phương án tính lãi vay trong giai đoạn vận hành các dự án BOT gặp khó khăn.

Phương án 1: Tổng số vốn vay theo hợp đồng dự án PPP nhân với mức lãi suất xác định là 4%/năm; thời gian tính chi phí lãi vay từ thời điểm công trình đưa vào khai thác đến thời điểm cơ quan có thẩm quyền quyết định chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Phương án 2: Tổng chi phí lãi vay mà nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án đã thanh toán cho ngân hàng tín dụng, tính đến thời điểm cơ quan có thẩm quyền quyết định chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Phương án 3: Không tính lãi vay trong giai đoạn vận hành, kinh doanh vào chi phí bồi thường khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.

Đáng chú ý, trong số 11 ngân hàng tham gia ý kiến, có 5 ngân hàng có ý kiến về phương án tính lãi vay; trong đó 3 ngân hàng lựa chọn phương án 1 (Bảo Việt Bank, HDBank, Techcombank) và 2 ngân hàng lựa chọn phương án 2 (SHB, BIDV).

Theo Tờ trình số 95/TTr-BXD gửi Chính phủ cuối tháng 8/2025, Bộ Xây dựng cho biết, trong tổng số 140 dự án BOT, đến nay, đã xác định danh mục với 11 dự án đã định lượng vướng mắc và một số dự án tiềm ẩn vướng mắc. Trên cơ sở danh mục này, Bộ Xây dựng đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các địa phương liên quan đàm phán với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án, thống nhất 2 nhóm giải pháp tháo gỡ.

Nhóm 1 là Nhà nước chia sẻ để tiếp tục thực hiện hợp đồng, dự kiến áp dụng đối với 5/11 dự án BOT, với sơ bộ chi phí chia sẻ khoảng 8.890 tỷ đồng.

Nhóm 2 là Nhà nước thanh toán chi phí bồi thường, chấm dứt hợp đồng trước thời hạn, dự kiến áp dụng đối với 6/11 dự án BOT.

Sơ bộ tổng chi phí bồi thường, chấm dứt hợp đồng đối với các dự án thuộc nhóm 2 nếu áp dụng phương án 1 là khoảng 5.900 tỷ đồng; phương án 2 là khoảng 5.960 tỷ đồng; phương án 3 là khoảng 4.520 tỷ đồng.

Bộ Xây dựng khẳng định, các số liệu trên chỉ là ước tính sơ bộ; việc áp dụng và xác định giá trị cụ thể phần vốn nhà nước để tháo gỡ các dự án sẽ căn cứ kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước và quyết định của cơ quan có thẩm quyền theo quy định pháp luật.

Trước đó, ngày 11/4/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ về Đề án và ban hành kết luận tại Thông báo số 270/TB-VPCP ngày 22/6/2024.

Theo kết luận của Thường trực Chính phủ, trường hợp đề xuất sử dụng ngân sách nhà nước để thanh toán cho nhà đầu tư khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn, phải xác định rõ giá trị thuộc trách nhiệm Nhà nước, nguồn vốn sử dụng và thẩm quyền quyết định; các bên có trách nhiệm chia sẻ tối đa rủi ro theo nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.

“Bộ Giao thông - Vận tải (nay là Bộ Xây dựng - PV) và Ngân hàng Nhà nước làm việc với nhà đầu tư, doanh nghiệp và các bên cung cấp vốn để đàm phán theo hướng không có lợi nhuận vốn chủ sở hữu và không tính lãi vay trong giá trị dự kiến đề nghị thanh toán”, Thông báo số 270/TB-VPCP nêu rõ.

Các dự án BOT giao thông được đề cập trong Đề án tháo gỡ vướng mắc Dự án BOT giao thông do Bộ Xây dựng thực hiện

11 dự án đã định lượng được khó khăn, vướng mắc

Dự án Đầu tư xây dựng công trình cầu Việt Trì - Ba Vì nối Quốc lộ 32 với Quốc lộ 32C theo hình thức BOT;

Dự án Đầu tư xây dựng công trình cầu Thái Hà vượt sông Hồng trên đường nối hai tỉnh Thái Bình, Hà Nam với đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, giai đoạn I theo hình thức hợp đồng BOT;

Dự án Đầu tư xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả (bao gồm hầm Đèo Cả, hầm Cổ Mã, hầm Cù Mông, hầm Hải Vân) theo hình thức hợp đồng BOT;

Dự án Đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Bắc Giang - Thành phố Lạng Sơn đoạn Km45+100-Km108+500, kết hợp tăng cường mặt đường Quốc lộ 1 đoạn Km1+800 - Km106+500, tỉnh Bắc Giang và tỉnh Lạng Sơn theo hình thức Hợp đồng BOT;

Dự án Đầu tư xây dựng Quốc lộ 1 đoạn tránh thành phố Thanh Hóa theo hình thức hợp đồng BOT;

Dự án Xây dựng tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) và cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 3 đoạn Km75 - Km100 theo hình thức hợp đồng BOT;

Dự án Nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 14) đoạn Km1738+148 - Km1763+610, tỉnh Đắk Lắk theo hình thức hợp đồng BOT;

Dự án Đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 91 đoạn Km14+000 đến Km50+889 theo hình thức Hợp đồng BOT;

Dự án Đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp luồng sông Sài Gòn đoạn từ cầu đường sắt Bình Lợi tới cảng Bến Súc theo hình thức hợp đồng BOT;

Dự án Cải tạo, nâng cấp đường 39B đoạn tuyến tránh thị trấn Thanh Nê, huyện Kiến Xương và đoạn từ đường vào Trung tâm Điện lực Thái Bình đến cầu Diêm Điền, huyện Thái Thụy tỉnh Thái Bình theo hình thức hợp đồng BOT;

Dự án Đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch tuyến đường ven biển Độc Lập - Long Thủy - Gành Đá Đĩa (hạng mục xây dựng cầu An Hải theo hình thức BOT).

Các dự án BOT tiềm ẩn vướng mắc:

Việc đầu tư cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành sẽ ảnh hưởng đến doanh thu 2 dự án BOT trên Quốc lộ 14;

Đầu tư cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột theo Nghị quyết số 58/2022/QH15 của Quốc hội sẽ ảnh hưởng đến doanh thu Dự án BOT Quốc lộ 26;

Đầu tư cao tốc Quy Nhơn - Pleiku sẽ ảnh hưởng đến doanh thu Dự án BOT Quốc lộ 19…

Anh Minh

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/chuyen-bien-trong-viec-xu-ly-vuong-mac-tai-du-an-bot-gap-kho-d461577.html