Chuyển đổi số trong quy hoạch, kiến trúc: Yêu cầu cấp thiết từ thực tiễn

13 giờ trướcBài gốc

Phường Cửa Nam thực nghiệm chuyển đổi số, tích hợp dữ liệu bản đồ địa chính số hóa với các dự án thiết kế đô thị trên nền bản đồ vệ tinh.

Phương thức quản lý bộc lộ nhiều hạn chế

Dữ liệu quy hoạch, đất đai, hạ tầng và xây dựng vẫn còn phân tán ở nhiều cấp, nhiều ngành, thiếu tính kết nối và đồng bộ là một trong những bất cập liên quan đến lĩnh vực quy hoạch, kiến trúc được Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trúc Anh, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam chỉ ra.

Cũng theo chuyên gia này, hiện nay, tại toàn bộ các xã, phường ở Hà Nội, bản đồ địa chính số hóa chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đối với các xã còn đất nông nghiệp, diện tích đất này được quản lý bằng sổ mục kê và sơ đồ vẽ tay do các trưởng thôn, xóm giữ và chuyển giao. Các quy trình quản lý phần lớn vẫn dựa vào hồ sơ giấy, gây tốn kém thời gian, chi phí và hạn chế khả năng giám sát.

Trong khi đó, tốc độ đô thị hóa nhanh, áp lực về dân số, hạ tầng giao thông, môi trường và nhu cầu nhà ở ngày càng gia tăng, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới phương thức quản lý thông qua nền tảng số.Thực tế, cách quản lý truyền thống trong lĩnh vực quy hoạch, kiến trúc đã bộc lộ nhiều hạn chế.

Cụ thể, quy hoạch "cứng nhắc" và thiếu sự linh động để kịp phản ứng với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội. Các bản quy hoạch thường được lập thủ công, khó cập nhật. Dữ liệu nằm rải rác trên giấy tờ, bản vẽ, khiến việc phân tích, mô phỏng và dự báo xu hướng phát triển gặp nhiều khó khăn.

Bên cạnh đó, công tác quản lý đất đai manh mún, thiếu minh bạch. Thông tin về quy hoạch, giá đất, quyền sử dụng đất chưa được số hóa đồng bộ, gây tình trạng chồng chéo, tranh chấp và gây khó khăn lớn cho công tác quản lý hiện nay. Quản lý hạ tầng đô thị chưa hiệu quả bởi hệ thống cấp thoát nước, giao thông, chiếu sáng... vận hành một cách riêng lẻ, thiếu sự giám sát và điều phối thông minh, dẫn đến lãng phí năng lượng, ùn tắc giao thông và ứng phó chậm trễ với sự cố.

Từ những biến chuyển trên địa bàn phường Giảng Võ, Phó Chủ tịch UBND phường Nguyễn Anh Dũng cho biết, trước đây trên địa bàn phường sử dụng hệ thống đèn chiếu sáng Sodium công suất từ 50-150W phát sinh nhiều hạn chế như bật, tắt cứng nhắc bằng rơle, gây tốn nhân lực và thời gian cho vận hành theo lộ tuyến và xử lý sự cố thủ công.

Việc thay thế đèn cũ với gần 3.900 bóng đèn Led 40W và hàng trăm tủ điều khiển kết nối IoT đã giúp điều chỉnh độ sáng theo thời gian, cảnh báo sự cố tức thì và vận hành từ xa qua các ứng dụng. Sử dụng hệ thống chiếu sáng thông minh đã giải quyết triệt để tình trạng lãng phí điện hoặc những tuyến phố thiếu ánh sáng.

Tích hợp quản lý địa chính với bảo tồn di sản đô thị , giám sát sử dụng vỉa hè lòng đường và trật tự an toàn giao thông tại phường Cửa Nam.

Ứng dụng khoa học công nghệ để giảm gánh nặng

Từ thực tiễn triển khai hoạt động của bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, Trưởng phòng Kinh tế xã Sơn Đồng Đinh Quốc Thái chia sẻ, Phòng Kinh tế phải thực hiện nhiều nội dung quan trọng thuộc các lĩnh vực tài chính, kế hoạch, công thương, nông nghiệp, môi trường, đất đai, đô thị, trong đó có các nội dung về quy hoạch, đầu tư, thẩm định dự án, cùng các nội dung công việc mới, như an toàn thực phẩm, phòng cháy, chữa cháy… Để giải quyết các áp lực nêu trên, chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu, là nhiệm vụ cấp bách và cũng là cơ hội để mỗi địa phương hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Ông Nguyễn Trúc Anh chỉ ra nhiều lợi ích khi chuyển đổi số được ứng dụng, như việc xây dựng một cơ sở dữ liệu tổng hợp, tích hợp đa ngành, gồm đất đai, quy hoạch, giao thông, môi trường... trên nền tảng hệ thống thông tin địa lý (GIS) và mô hình thông tin công trình (BIM).

Đây sẽ là "bộ não số" cho phép mô phỏng, phân tích kịch bản phát triển đô thị trong tương lai một cách trực quan và chính xác. Với công nghệ mô phỏng 3D, 4D và trí tuệ nhân tạo (AI), các nhà quy hoạch có thể dự báo tác động của các phương án quy hoạch đến giao thông, môi trường, xã hội..., từ đó đưa ra quyết định tối ưu, giảm thiểu rủi ro.

Một lợi ích khác dễ thấy là minh bạch hóa thông tin đất đai và quy hoạch. Người dân và doanh nghiệp có thể dễ dàng tra cứu thông tin quy hoạch, thủ tục đất đai trực tuyến trên Cổng thông tin một cửa quốc gia. Điều này giảm phiền hà, chống tham nhũng và tạo môi trường đầu tư lành mạnh. Việc ứng dụng Internet vạn vật (IoT) để giám sát tình trạng cầu đường, hệ thống thoát nước, điều tiết đèn giao thông thông minh... giúp tối ưu hóa vận hành, tiết kiệm năng lượng và nâng cao chất lượng sống.

Trưởng Phòng Kinh tế hạ tầng đô thị UBND phường Hoàn Kiếm Ngô Anh Toàn chia sẻ, phường hiện đang tiến hành các dự án tái thiết đô thị với quy mô lớn.

Chuyển đổi số trong quy hoạch - kiến trúc không chỉ là số hóa bản đồ, cung cấp thông tin quy hoạch mà nhằm hướng tới hỗ trợ quy hoạch tích hợp đa ngành, giúp người dân, chính quyền có giải pháp thích ứng với các thách thức mới, như ùn tắc giao thông, lấn chiếm hành lang đường sắt, ngập lụt tại một số điểm đen hoặc tình trạng lấn chiếm vỉa hè, lòng đường.

Phường cũng định hướng từng bước áp dụng qui trình quản lý thông tin (BIM), hệ thống thu thập, lưu trữ, phân tích, quản lý (GIS) trong quản lý quy hoạch - kiến trúc và lồng ghép vào các dự án tại phường.

Để hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi số trong lĩnh vực quy hoạch và quản lý đô thị, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Trúc Anh đề xuất việc ban hành cơ chế thống nhất về quản lý, chia sẻ và khai thác dữ liệu đất đai, quy hoạch, hạ tầng và xây dựng; xây dựng hệ thống nền tảng dữ liệu mở, đồng bộ, có khả năng cập nhật và kết nối đa ngành, đa cấp.

Ngoài ra, cần trang bị cho đội ngũ cán bộ quy hoạch, quản lý đô thị kỹ năng sử dụng công nghệ số, phân tích dữ liệu, vận hành hệ thống; huy động sự tham gia của doanh nghiệp công nghệ, viện nghiên cứu và các tổ chức quốc tế, nhằm tận dụng nguồn lực và kinh nghiệm tiên tiến. Việc thực hiện chuyển đổi số trong quy hoạch, kiến trúc cũng cần được triển khai thí điểm tại một số xã, phường, sau đó tổng kết, rút kinh nghiệm và nhân rộng.

Bảo Hân

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/chuyen-doi-so-trong-quy-hoach-kien-truc-yeu-cau-cap-thiet-tu-thuc-tien-720749.html