Chuyển đổi xanh và 3 câu hỏi của nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ

4 giờ trướcBài gốc

Xác nhận tại sao phải chuyển đổi xanh là vấn đề đã suy nghĩ nhiều năm, ông Nguyễn Quân nói công nghệ giúp xã hội phát triển, thế giới phát triển nhưng công nghệ cũng đẩy nhân loại đến những hiểm họa cực đoan như biến đổi khí hậu, nước biển dâng, ô nhiễm môi trường.

Hiện đứng hạng thứ 30 thế giới về quy mô nền kinh tế nhưng Việt Nam mới chỉ phát thải 0,5% tổng lượng phát thải toàn cầu. Như vậy, ngay cả trong trường hợp chúng ta hoàn thành mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050 như đã cam kết tại COP 26 thì lượng phát thải toàn cầu cũng giảm không đáng kể, không giải quyết được những hiểm họa môi trường khi mà nhiều nước phát triển đến nay vẫn chưa cam kết giảm phát thải.

Ông Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (giữa) và ông Nguyễn Văn Được, Chủ tịch UBND TP.HCM tham quan gian hàng - sản phẩm xanh trong không gian triển lãm tại Diễn đàn "Chuyển đổi xanh và Ngày hội Tái chế 2025". Ảnh: BTC

Câu hỏi thứ hai là thời điểm nào phù hợp cho chuyển đổi xanh? Khoảng 97% doanh nghiệp Việt Nam hiện nay là doanh nghiệp nhỏ, và siêu nhỏ. Nguồn nội lực này chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, chiến tranh thương mại, xung đột địa chính trị, xung đột vũ trang trên thế giới… Nhiều doanh nghiệp đang đứng bên bờ vực phá sản.

“Đặt mục tiêu chuyển đổi kép (vừa xanh vừa số - NV) liệu có quá sức với cộng đồng doanh nghiệp đang vật vã để tồn tại?”, ông Quân nói hoàn thành mục tiêu chuyển đổi kép là thành công vĩ đại đối với doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ bởi chuyển đổi số giúp tăng trưởng nhanh, chuyển đổi xanh để phát triển bền vững. Nhìn lại giai đoạn có trình độ phát triển thấp ở những quốc gia phát triển, người ta cũng buộc phải hy sinh môi trường cho tăng trưởng.

Cách nay khoảng hai thập niên, Bắc Kinh là một trong những thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Để tổ chức Thế vận hội 2008, chính quyền Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm các doanh nghiệp ở Bắc Kinh hoạt động một tháng trước ngày khai mạc, đồng thời hạn chế phương tiện cá nhân.

Đặt vấn đề chuyển đổi xanh vào thời điểm này có phù hợp không? Hay là dời lại đến lúc chúng ta trở thành nước có thu nhập trung bình cao vào 2030, hoặc thậm chí thu nhập cao vào 2045 thì mới quay lại với vấn đề môi trường nhằm tập trung cho mục tiêu tăng trưởng hai con số. Đây là một thách thức rất lớn đối với bộ máy và cộng đồng doanh nghiệp.

Câu hỏi sau cùng là làm thế nào để chuyển đổi xanh? Nhiều nội dung đã thảo luận (ở trong và ngoài diễn đàn) có thực sự là chuyển đổi xanh? Hay như ý kiến của diễn giả Đinh Hồng Kỳ (Chủ tịch Hội Doanh nghiệp xanh TP.HCM) là sự lẫn lộn giữa chuyển đổi xanh thật, chuyển đổi xanh không thật?

Thừa nhận không dám dùng chữ “chuyển đổi xanh giả”, ông Quân lưu ý những hệ quả khác từ quá trình chuyển đổi xanh, chẳng hạn như chính sách hạn chế xe máy xăng vào Vành đai 1 của Hà Nội. Có sự vênh lệch về dữ liệu công bố giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định tỷ lệ phát thải xe máy xăng khoảng 15% nhưng Hà Nội cho rằng loại phương tiện này phát thải ô nhiễm gấp 4 lần dữ liệu của Bộ, khoảng 60%. Đây là cơ sở để Hà Nội yêu cầu chuyển đổi xe máy xăng sang xe máy điện. Tuy nhiên, xe điện có xanh thật không? Nếu xe máy điện sạc bằng nguồn điện từ những nhà máy nhiệt điện đốt bằng nhiên liệu hóa thạch thì tác động của chính sách là giảm ô nhiễm ở nội đô, nhưng tổng phát thải có thể còn lớn hơn.

Nguyên nhân là hiệu suất của các nhà máy nhiệt điện khoảng 40%, đi qua hệ thống truyền tải, tỷ lệ hao hụt giảm xuống còn 30%. Nghĩa là đốt 100 tấn than thì chỉ có 30% chuyển thành điện. Còn hiệu suất của xe xăng hơn 50%. Tương tự với những công nghệ khác, chẳng hạn như nhựa tái chế. Nếu cần sử dụng quá nhiều điện từ các nhà máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch thì ngành này cũng chưa chắc đã thực sự xanh.

Thượng Tùng lược ghi

_________________

(*) Sự kiện diễn ra tại TP.HCM ngày 31.7 vừa qua, do Hội Hàng Việt Nam chất lượng cao, Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và Hỗ trợ doanh nghiệp BSA, Chương trình Hàng Việt Nam chất lượng cao - Chuẩn hội nhập phối hợp tổ chức.

Nguồn Người Đô Thị : https://nguoidothi.net.vn/chuyen-doi-xanh-va-3-cau-hoi-cua-nguyen-bo-truong-bo-khoa-hoc-va-cong-nghe-49323.html