Chuyên gia hiến kế để TP.HCM phát triển đô thị như Singapore

8 giờ trướcBài gốc

Ông Seck Yee Chung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam

Trong buổi đối thoại với lãnh đạo TP.HCM mới đây, ông Seck Yee Chung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam (SingCham) đã ghi nhận những nỗ lực của chính quyền thành phố trong cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Những bước đi đáng ghi nhận

Trong tiến trình cải cách tổng thể nhằm chuẩn bị cho giai đoạn phát triển tiếp theo, TP.HCM đang thực hiện nhiều sáng kiến đáng chú ý. Việc sắp xếp, hợp nhất các đơn vị hành chính và cơ quan quản lý nhà nước - từ tổ chức lại địa giới hành chính cấp quận, phường đến sáp nhập một số sở, ngành - đánh dấu bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hành chính.

Đặc biệt đáng chú ý là cam kết rà soát và tháo gỡ khó khăn cho các dự án bất động sản trọng điểm. Hơn 25 dự án do Sở Xây dựng trực tiếp xem xét đã được đưa ra khỏi danh sách tồn đọng, động thái được cộng đồng doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt các nhà đầu tư trong lĩnh vực bất động sản, đón nhận tích cực.

Thành phố cũng đang định hướng phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit-Oriented Development) - đô thị gắn với giao thông công cộng, tập trung quy hoạch khu dân cư, thương mại và công trình công cộng quanh các tuyến giao thông trọng điểm như Metro. Đây được xem là hướng đi triển vọng để xây dựng một đô thị hiện đại và bền vững.

Tuy nhiên, để TP.HCM thực sự trở thành trung tâm kinh tế và đổi mới của khu vực Đông Nam Á trong giai đoạn mới, SingCham đã đưa ra 5 nhóm kiến nghị trọng tâm nhằm tháo gỡ rào cản, nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút dòng vốn chất lượng cao.

Bài toán cấp phép: Khi thời gian là tiền bạc

Một trong những thách thức lớn nhất mà cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài phản ánh là quy trình cấp phép còn phức tạp và kéo dài, đặc biệt với các giấy phép chỉ áp dụng riêng cho nhà đầu tư nước ngoài.

Lấy ví dụ điển hình là Giấy phép kinh doanh theo Nghị định 09/2018/NĐ-CP. Mặc dù Nghị định 146/2025/NĐ-CP đã chuyển giao thẩm quyền cấp phép cho UBND cấp tỉnh kể từ ngày 1.7.2025, và thời hạn xử lý theo quy định chỉ là 13 ngày làm việc, thực tế lại hoàn toàn khác. Quá trình này có thể kéo dài từ 9 đến 12 tháng do việc xin ý kiến, phản hồi từ nhiều cơ quan như Sở Công Thương và các sở ngành khác không được tính vào thời hạn trên.

Trong lĩnh vực phát triển bền vững như điện mặt trời áp mái theo mô hình cho thuê thiết bị, tình hình còn nan giải hơn. Các cơ quan cấp phép hiện vẫn xem hoạt động này như "sản xuất điện", dẫn đến yêu cầu bổ sung ngành nghề kinh doanh không phản ánh đúng bản chất. Những bất cập này không chỉ làm chậm tiến độ dự án mà còn ảnh hưởng đến niềm tin và dòng vốn FDI.

Cộng đồng doanh nghiệp Singapore đề xuất ba giải pháp cụ thể: xem xét ban hành quy định rút ngắn thời hạn cấp phép và bảo đảm tuân thủ đúng thời hạn; yêu cầu các cơ quan thực hiện nghiêm túc thời hạn xử lý hồ sơ, đồng thời hướng dẫn rõ ràng hơn về nội dung hồ sơ để giảm thiểu số lần bổ sung; và bỏ yêu cầu về Giấy phép kinh doanh thương mại điện tử theo Nghị định 09.

Đất đai: Vấn đề cốt lõi cần cải cách toàn diện

Luật Đất đai 2024 là bước tiến đáng ghi nhận, nhưng việc xác định tiền sử dụng đất và tiền thuê đất vẫn còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân cốt lõi nằm ở chỗ hạ tầng cơ sở dữ liệu đất đai chưa đầy đủ, thiếu hệ thống thống kê và mô hình đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến giá đất.

Mặc dù đánh giá cao việc Chính phủ đề xuất dự thảo sửa đổi Luật Đất đai 2024, cộng đồng doanh nghiệp cho rằng cần giải quyết triệt để hơn. Họ kiến nghị tiến hành cải cách toàn diện chế độ đất đai theo hướng "từ dưới lên", bao gồm việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia và thành lập hội đồng chuyên gia định giá đất.

TP.HCM hướng tới đô thị xanh và hiện đại như Singapore

Các đề xuất khác bao gồm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quy trình giải phóng mặt bằng, bồi thường, bàn giao và đưa đất vào sử dụng; tăng cường sự thống nhất giữa Luật Đất đai với các luật liên quan như Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu và Luật Đấu giá.

Đặc biệt, việc triển khai các luật mới cần tạo sự rõ ràng pháp lý cho các mô hình phát triển hỗn hợp, căn hộ khách sạn và dự án theo tầng thay vì toàn bộ tòa nhà. Đối với các khu công nghiệp hoặc dự án còn thời hạn sử dụng đất 10-15 năm, cần sớm có kế hoạch hoặc hướng dẫn cụ thể về việc xử lý khi hết thời hạn thuê đất.

Cơ chế đầu tư đặc biệt: Tiềm năng chưa được khai thác

Nghị định 19/2025/NĐ-CP ngày 10.2.2025 về thủ tục đầu tư đặc biệt là bước đổi mới đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, việc triển khai còn thiếu rõ ràng, đặc biệt các giai đoạn thực hiện và hoàn thiện dự án chưa được quy định cụ thể.

Để tối đa hóa hiệu quả của Nghị định 19, cộng đồng doanh nghiệp đề xuất xây dựng lộ trình rõ ràng cho từng giai đoạn của quy trình đầu tư - từ chuẩn bị dự án đến triển khai vận hành. Lộ trình này cần chỉ rõ thủ tục nào được miễn, thủ tục nào vẫn phải thực hiện và hồ sơ cần thiết tương ứng. Việc minh bạch hóa quy trình sẽ giúp nhà đầu tư chủ động hơn trong lập kế hoạch và tạo thuận lợi cho công tác quản lý, giám sát của cơ quan nhà nước.

Trung tâm dữ liệu: Tham vọng và rào cản

Việt Nam đặt mục tiêu trở thành trung tâm hạ tầng số của khu vực, trong đó đầu tư trung tâm dữ liệu đóng vai trò then chốt. Tuy nhiên, gánh nặng pháp lý, đặc biệt liên quan đến quản lý dữ liệu xuyên biên giới theo Nghị định 165, đang gây ra nhiều trở ngại đáng kể.

Cụ thể, Điều 12 Nghị định 165 đặt ra yêu cầu phức tạp đối với đánh giá rủi ro và phê duyệt, có thể cản trở các nhà khai thác trung tâm dữ liệu quốc tế và kìm hãm sự phát triển của hạ tầng số Việt Nam. Các quy định này dẫn đến gia tăng gánh nặng hành chính cho cả khu vực công và tư, hạn chế việc hiện thực hóa định hướng tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia kỷ nguyên số.

Đáng lo ngại hơn, điều này giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong nỗ lực phát triển và giảm chi phí hoạt động, đồng thời ảnh hưởng đến khả năng thu hút FDI trong các lĩnh vực công nghệ cao, kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo tạo sinh. Ngoài ra, Nghị định 165 còn chồng chéo với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Nghị định 13/2023/NĐ-CP, tạo ra các yêu cầu tuân thủ trùng lặp.

Thị trường vốn: Hội nhập theo chuẩn quốc tế

Thị trường vốn Việt Nam đang trên đà tăng trưởng, nhưng cần tiếp tục điều chỉnh theo các chuẩn mực quốc tế để củng cố niềm tin của nhà đầu tư. Hiện nay, luật chứng khoán Việt Nam chưa công nhận khái niệm chào mua công khai có điều kiện (conditional Public Tender Offers) và cưỡng chế buộc bán cổ phần (squeeze-outs).

Cộng đồng doanh nghiệp Singapore kiến nghị bổ sung các khái niệm này vào Luật Chứng khoán và văn bản hướng dẫn thi hành. Điều này sẽ tạo ra một khuôn khổ pháp lý toàn diện và thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư tại Việt Nam, đồng thời phù hợp với thông lệ quốc tế, tăng sức hấp dẫn của thị trường vốn Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu.

Lắng nghe để phát triển

Những góp ý từ Hiệp hội doanh nghiệp Singapore tại Việt Nam không chỉ phản ánh những rào cản thực tế mà cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài đang gặp phải, mà còn cho thấy sự quan tâm sâu sắc và mong muốn đồng hành cùng sự phát triển của TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung.

Trong bối cảnh cạnh tranh thu hút FDI ngày càng khốc liệt ở khu vực, việc lắng nghe và giải quyết những điểm nghẽn này sẽ giúp TP.HCM không chỉ giữ vững vị thế đầu tàu kinh tế mà còn tạo ra bước đột phá trong việc thu hút vốn đầu tư chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ, phát triển bền vững và kinh tế số.

Câu hỏi đặt ra không phải là TP.HCM có cần cải cách hay không, mà là thành phố sẽ cải cách nhanh như thế nào để không bỏ lỡ làn sóng đầu tư mới đang hình thành trong khu vực. Và những góp ý từ cộng đồng doanh nghiệp quốc tế chính là kim chỉ nam quý giá cho hành trình đó.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/chuyen-gia-hien-ke-de-tp-hcm-phat-trien-do-thi-nhu-singapore-240628.html