Chuyên gia y tế cảnh báo nguy cơ sức khỏe kép khi lạm dụng điều hòa mùa nóng

5 giờ trướcBài gốc

“Tiền điện rẻ nên mình cũng không quá lo. Phòng mình hướng nắng, bật điều hòa cả ngày cho mát”, Trần Thị Thúy Vân (2005), sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền, chia sẻ về thói quen sử dụng điều hòa trong ký túc xá. Với Vân, điều hòa không chỉ giúp giải nhiệt mà còn tạo cảm giác dễ chịu để học bài, nghỉ ngơi. Không gian sống trở nên dễ thở hơn giữa cái nóng oi ả kéo dài nhiều ngày. Thói quen ấy ngày càng phổ biến trong giới sinh viên, nhất là khi phần lớn ký túc xá hiện nay được hỗ trợ giá điện rẻ khiến người dùng có xu hướng “xả láng” mà không cân nhắc đến hậu quả lâu dài.

Phòng của Thúy Vân thường xuyên mở điều hòa ở nhiệt độ thấp (Ảnh: Thúy Vân)

Câu chuyện của Vân không phải là cá biệt. Từ phòng trọ, lớp học cho đến các quán cà phê – nơi sinh viên thường lui tới để học bài, ôn thi – điều hòa trở thành “vật bất ly thân” giữa mùa hè Hà Nội, khi nền nhiệt ngoài trời có thể lên tới 50 độ C. Vũ Lê Gia Kiệt, nhân viên một quán cà phê học bài tại quận Cầu Giấy (Hà Nội), chia sẻ: “Khách đến chủ yếu để học. Bình thường họ ngồi từ sáng đến trưa, nhưng đợt cao điểm thi vừa rồi thì nhiều bạn còn ngồi xuyên trưa đến tận chiều, không rời ghế.” Không gian kín, mát, có Wi-Fi, có điều hòa – dường như đã tạo nên một nơi lý tưởng cho sinh viên học tập. Nhưng phía sau đó là hàng loạt hệ lụy về sức khỏe mà người trong cuộc ít khi để tâm.

“Khi khách cảm thấy điều hòa quá lạnh, quán sẽ tăng nhiệt độ lên cho phù hợp; ngược lại, nếu khách thấy nóng thì sẽ giảm nhiệt độ xuống.” – Gia Kiệt chia sẻ.

Khi điều hòa biến thành “chiếc lồng kính” vô hình

Theo GS.TS Nguyễn Tiến Dũng – chuyên gia y tế cộng đồng, Giảng viên cao cấp Trường Đại học Thăng Long – việc sử dụng điều hòa không hợp lý đang âm thầm đẩy sinh viên vào một vòng luẩn quẩn của lối sống ít vận động, ít tiếp xúc, và dần đánh mất sức đề kháng tự nhiên. “Điều hòa là thiết bị cần thiết trong môi trường văn phòng, lớp học. Nhưng nếu các bạn chọn cách ‘trú ẩn’ cả ngày trong không gian kín, không chịu ra ngoài vận động thì chính các bạn đang tự giam mình trong một chiếc lồng kính vô hình”, ông nói.

GS.TS Nguyễn Tiến Dũng là Giáo sư danh dự Đại học quốc tế California Hoa Kỳ, Nguyên Trưởng khoa Nhi Bệnh viện Bạch Mai , Giảng viên cao cấp Trường Đại học Thăng Long.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, tình trạng ở lì trong phòng điều hòa khiến giới trẻ hình thành thói quen lười vận động, ngại thay đổi, từ đó dẫn đến sự thụ động trong tâm lý và khả năng thích nghi. “Tuổi trẻ mà không vận động thì sức khỏe thể chất sẽ suy giảm, tinh thần cũng trì trệ. Sau đại dịch Covid-19, tỷ lệ trầm cảm ở giới trẻ tăng cao chưa từng có. Một trong những nguyên nhân là sự cách ly với môi trường tự nhiên – điều tương tự cũng xảy ra nếu các bạn quá lệ thuộc vào điều hòa”, GS.TS Dũng cảnh báo.

Không ít sinh viên lầm tưởng rằng ở phòng điều hòa là đang “chăm sóc sức khỏe”, nhưng thực tế, khi thiếu vận động, ít tiếp xúc ánh sáng tự nhiên và không có giao tiếp xã hội thực thụ, cơ thể sẽ yếu đi cả về thể chất lẫn tinh thần. “Sức khỏe không phải chỉ là cảm giác mát mẻ tức thì. Nó là tổng hòa giữa thể chất dẻo dai, tinh thần tích cực và khả năng thích nghi với môi trường. Điều hòa – nếu không dùng đúng cách – đang tước đi những yếu tố này”, ông phân tích.

GS.TS Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ về những tác động thầm lặng của điều hòa tới sức khỏe thể chất và tinh thần của giới trẻ.

Tác hại âm thầm từ khí lạnh

Không chỉ dừng lại ở vấn đề tâm lý và lối sống, điều hòa còn là tác nhân trực tiếp gây ra hàng loạt vấn đề y khoa nếu sử dụng sai cách. GS.TS Nguyễn Tiến Dũng cho biết: “Nếu bạn bật điều hòa ở nhiệt độ thấp liên tục trong thời gian dài, cơ thể sẽ dễ bị ‘sốc nhiệt’ khi ra – vào môi trường chênh lệch nhiệt độ. Đây là nguyên nhân gây cảm lạnh, viêm họng, viêm phổi, đặc biệt ở những người có cơ địa dị ứng, viêm xoang.”

Ông đặc biệt lưu ý đến hiện tượng “thiếu oxy cục bộ” trong phòng điều hòa kín: “Không khí trong phòng không lưu thông sẽ dẫn đến tình trạng thiếu oxy nhẹ, khiến bạn bị đau đầu, mất tập trung, làm việc kém hiệu quả. Điều này không nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu kéo dài thì sẽ ảnh hưởng lớn đến hiệu suất học tập và sức khỏe não bộ.”

Ngồi lâu trong phòng điều hòa kín, thiếu lưu thông khí có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, mệt mỏi, giảm tập trung – dấu hiệu cảnh báo cần điều chỉnh thói quen sử dụng.

Một số dấu hiệu cảnh báo bao gồm: mệt mỏi kéo dài, chóng mặt, khó thở, khô mũi, đau đầu, đau cổ vai gáy, đặc biệt là khi ngồi lâu trong phòng điều hòa không có quạt thông gió hoặc không khí lưu thông kém. “Nếu bạn bật điều hòa mà thấy phải bật thêm quạt mới cảm thấy dễ chịu, thì đó là dấu hiệu căn phòng đang quá bí khí. Cần thiết kế lại hệ thống lưu thông gió, hoặc đơn giản hơn là mở cửa thông thoáng theo khung giờ hợp lý”, ông khuyến cáo.

Tự điều chỉnh là lựa chọn thông minh cho sức khỏe bền vững

Giữa mùa nắng đỉnh điểm, sử dụng điều hòa là cần thiết, nhưng việc sử dụng sao cho đúng, sao cho cơ thể không bị lệ thuộc, là điều giới trẻ cần suy ngẫm. Theo GS.TS Nguyễn Tiến Dũng, sinh viên nên dành ít nhất 1–2 khung giờ trong ngày để ra ngoài, vận động, phơi nắng nhẹ hoặc tham gia các hoạt động cộng đồng để cải thiện sức đề kháng và giảm nguy cơ rối loạn tâm thần. “Tuổi trẻ cần vận động, cần thay đổi, cần trải nghiệm môi trường sống thực tế – đó mới là điều kiện để phát triển toàn diện, chứ không phải chỉ ngồi học trong không gian mát lạnh với ánh đèn xanh”, ông nói.

Về mặt kỹ thuật, một số giải pháp đơn giản được chuyên gia đề xuất gồm:

● Không bật điều hòa dưới 26 độ C

● Mở cửa phòng hoặc sử dụng quạt đối lưu trong khoảng 15–30 phút mỗi 3–4 tiếng

● Không để điều hòa chiếu trực tiếp vào đầu, cổ, lưng

● Uống nhiều nước ấm, ăn uống đúng giờ, tập thể dục nhẹ

Cuối cùng, ông nhấn mạnh rằng: “Đừng để điều hòa biến bạn thành người yếu ớt trước thời tiết. Hãy rèn luyện cơ thể và tâm trí để thích nghi với môi trường sống thực tế – điều mà bất kỳ ai cũng sẽ cần khi bước ra khỏi cánh cổng đại học.”

Thiện Nhân

Nguồn SVVN : https://svvn.tienphong.vn/chuyen-gia-y-te-canh-bao-nguy-co-suc-khoe-kep-khi-lam-dung-dieu-hoa-mua-nong-post1754844.tpo