Dịch đến nhanh, độc lực cao, người nuôi "trở tay không kịp"
Cánh cổng phủ bạt đen kín mít, tấm biển đỏ treo lơ lửng với dòng chữ cảnh báo lạnh lùng “Gia đình đang có dịch tả lợn châu Phi” giữa trưa hè oi ả là hình ảnh dễ nhận thấy khi đến phường Yên Sơn, tỉnh Ninh Bình trong những ngày dịch tả lợn Châu Phi đang bùng phát. Không còn tiếng lợn kêu, không còn người ra vào những khu chăn nuôi phường Yên Sơn rơi vào vắng lặng, chỉ còn vôi bột rải trắng xóa khắp đường dong ngõ xóm và mùi hóa chất phảng phất trong không khí.
Khu cách ly khử trùng chống dịch
Trang trại của bà Bùi Thị Toàn, tổ dân phố Yên Trung, phường Yên Sơn, là mô hình chăn nuôi lâu năm với quy mô hàng trăm con lợn. Nhờ áp dụng quy trình phòng dịch bài bản và nghiêm ngặt, trang trại đã nhiều lần vượt qua các đợt dịch bệnh, duy trì đàn ổn định và phát triển hiệu quả.
“Nhà tôi chăn nuôi cũng lâu năm rồi, nên cũng có kinh nghiệm phòng dịch. Trước đây, dù xung quanh có dịch nhưng nhà tôi vẫn không bị ảnh hưởng, vì vẫn thực hiện đầy đủ các biện pháp về môi trường, an toàn sinh học. Nhưng lần này thì khác… không ngờ dịch lại bùng phát quá nhanh, quá mạnh, nên mình không kịp trở tay. Khắc phục không kịp nữa rồi. Thiệt hại không thể tính bằng tiền trăm triệu được nữa, mà phải tính bằng tiền tỷ. Chỉ những người làm trong ngành chăn nuôi mới thật sự thấy được mức độ thiệt hại như thế nào” bà Bùi Thị Toàn chia sẻ, giọng vẫn chưa hết bàng hoàng.
Bà Bùi Thị Toàn, tổ dân phố Yên Trung, phường Yên Sơn chưa hết bàng hoàng bởi thiệt hại quá lớn.
Ông Trịnh Xuân Hồng, Phó Chủ tịch phường Yên Sơn cho biết, phường hiện có khoảng gần 1.000 hộ dân nuôi lợn, trong đó có 9.432 con lợn. Tỷ lệ hộ nuôi nhỏ lẻ chiếm đa số, với đặc điểm chuồng trại xen kẽ trong khu dân cư, gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch. Tính đến 16h00 ngày 04/8/2025, dịch tả lợn châu Phi đã bùng phát tại 22 tổ dân phố trên địa bàn. Tổng số lợn buộc phải tiêu hủy từ ngày 01/7 đến 04/8/2025 là 3.598 con, với tổng trọng lượng 182.845 kg. Dịch bệnh ảnh hưởng đến 364 lượt hộ chăn nuôi, thuộc 341 hộ dân.
Đáng chú ý, ngay cả các hộ chăn nuôi theo hình thức trang trại lớn cũng không tránh khỏi thiệt hại. Trong số 7 hộ nuôi quy mô lớn tại địa phương, đến nay đã có 3 hộ phải tiêu hủy toàn bộ đàn lợn, 4 hộ còn lại đang nỗ lực thực hiện cách ly và sát trùng nghiêm ngặt theo chỉ đạo của cơ quan chuyên môn.
Ông Nguyễn Tiến Mạnh, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Ninh Bình, đánh giá: chủng virus xuất hiện thời gian gần đây có độc lực cao, tốc độ lây lan nhanh và làm chết lợn trong thời gian ngắn. Dù đã có các biện pháp khuyến cáo, nhưng việc triển khai phòng dịch vẫn còn nhiều khó khăn. Cũng như dịch Covid-19, virus gây bệnh tả lợn châu Phi lây truyền qua nhiều đường: tiếp xúc trực tiếp, gián tiếp qua không khí, côn trùng, chuột, phương tiện, dụng cụ chăn nuôi... Do đó, ngoài các biện pháp cách ly, tiêu độc tại chỗ, việc kiểm soát triệt để nguồn lây vẫn là một trở ngại lớn.
“Điện là đến, báo là xử lý ngay”
Ngay từ khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành từ ngày 01/7/2025, mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, nhưng với tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”, đảm bảo phục vụ người dân được tốt nhất, góp phần ổn định cuộc sống, phường Yên Sơn đã tập trung cao trong công tác phòng chống dịch tả lợn Châu Phi với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cấp ủy chính quyền từ phường xuống tổ dân phố.
“Thực sự là quay cuồng. Địa bàn mở rộng, nhân sự mới, công việc chưa quen vừa bắt tay vào vận hành thì đã phải đối diện với tình huống khẩn cấp. Nhưng anh em cán bộ vẫn vừa làm quen công việc, vừa lao vào chống dịch trong tình trạng cấp bách. Lúc cao điểm, cán bộ phường, tổ dân phố, thú y gần như không có ngày nghỉ, không màng giờ giấc, điện là đến, báo là xử lý ngay. Rất nhiều đêm, việc tiêu hủy kéo dài đến tận 10 - 11 giờ khuya”. Mọi việc đều dựa vào tinh thần tự nguyện, trách nhiệm không ai đòi hỏi gì”, ông Hồng chia sẻ.
Ông Trịnh Xuân Hồng, Phó Chủ tịch phường Yên Sơn (thứ 2 bìa trái) cùng đoàn công tác kiểm tra tuyên truyền công tác phòng chống dịch
Theo ông Hồng, từ nửa cuối tháng 5, dịch bắt đầu xuất hiện, đến nửa cuối tháng 6 thì lây lan với tốc độ nhanh, bùng phát trên diện rộng. Bên cạnh đó, yếu tố thời tiết khắc nghiệt, biến chủng phức tạp của virut…, ông Hồng cho biết, một phần nguyên nhân khiến dịch lan nhanh đến từ ý thức người dân. Trước thời điểm dịch bùng phát mạnh còn một số hộ chăn nuôi nhỏ lẻ còn lơ là, chủ quan, chưa khai báo kịp thời khi phát hiện có dấu hiệu lợn bị ốm.
Phường đã thiết lập đường dây nóng tiếp nhận phản ánh từ người dân, đồng thời đề nghị bà con chủ động tố giác những trường hợp cố tình giấu dịch, giết mổ trái phép hoặc bán chạy lợn nhiễm bệnh ra thị trường.
Đồng thời, phường đã nhanh chóng kiện toàn Ban chỉ đạo phòng dịch, thành lập các tổ công tác như tổ tiêu hủy, tổ kiểm tra vận chuyển, tổ dịch tễ, tổ tuyên truyền. Tất cả làm việc liên tục, bất kể ngày nghỉ. việc đưa máy móc, phương tiện tới đào hố, chôn lấp và vận chuyển lợn bệnh đi tiêu hủy.
Khó khăn càng chồng chất khi nguồn kinh phí gần như chưa được phân bổ. Chính quyền địa phương đã linh hoạt tạm ứng hơn 250 triệu đồng để mua hóa chất, thiết bị, thuê máy móc, phương tiện tới đào hố, chôn lấp và vận chuyển lợn bệnh đi tiêu hủy; tiếp nhận và cấp phát 200 lít hóa chất phun phòng chống dịch cho các hộ chăn nuôi lợn tại 25/30 Tổ dân phố.
Bà Toàn cho biết: “Tôi thực sự cảm kích trước sự nhiệt tình, tận tâm của lãnh đạo địa phương từ xã đến thôn. Có hiện tượng bất thường trong đàn lợn, tôi báo ngay cho tổ trưởng dân phố, và cán bộ phường xuống kiểm tra và xử lý rất nhanh. Tôi có bạn bè ở nơi khác cũng chăn nuôi, nhưng chưa chắc đã được hỗ trợ chu đáo như ở đây”.
Trước tình dịch bệnh diễn biến phức tạp phường Yên Sơn kiến nghị, cần khẩn trương bổ sung vật tư, hóa chất, thiết bị bảo hộ; hỗ trợ ngân sách kịp thời để chủ động triển khai các biện pháp tại thực địa; đồng thời tăng cường lực lượng chuyên môn hỗ trợ cơ sở trong việc lấy mẫu, tiêu hủy và giám sát ổ dịch.
Với tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực hết mình của chính quyền cơ sở đang là điểm tựa giúp Yên Sơn từng bước khống chế được dịch và ổn định tình hình.
Vân Hồng - CTV Trần Hồng/VOV.VN