Bà Kim Thu, chuyên gia phân tích thị trường ngành hàng tôm của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, trong bối cảnh xuất khẩu tôm sang Mỹ gặp khó, châu Âu (EU) sẽ nổi lên là một điểm đến trong chuyển dịch xuất khẩu. Theo bà Thu, trong tháng 6, xuất khẩu tất cả các mặt hàng thủy sản của Việt Nam sang Mỹ giảm 26,5% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, mặt hàng tôm giảm tới 37%.
Tuy nhiên, với thị trường EU, xuất khẩu tôm Việt Nam sang EU đạt hơn 252 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 12% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm cả nước. EU được coi là thị trường tăng trưởng ổn định nhất của tôm Việt trong nửa đầu năm 2025. Bên cạnh đó, một số thị trường chủ lực trong khối có mức tăng trưởng đáng chú ý: Đức tăng 24%, Bỉ tăng 31%, Pháp tăng gần 20%.
Về cơ cấu sản phẩm, tôm chân trắng tiếp tục là mặt hàng chủ lực với kim ngạch 206 triệu USD, chiếm 81,9% tổng xuất khẩu sang EU và tăng 17,8%. Đáng chú ý, cả hai dòng sản phẩm chính của tôm chân trắng đều ghi nhận mức tăng trưởng tốt: tôm chế biến đạt 97,4 triệu USD, tăng 17%; còn tôm sống/tươi/đông lạnh đạt 108,7 triệu USD, tăng 18,6%.
Để thúc đẩy xuất khẩu tôm sang EU, bà Thu khuyến cáo các doanh nghiệp cần đảm bảo được các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt từ EU. Các nhà nhập khẩu ngày càng quan tâm đến tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng; Tuân thủ các chứng nhận như ASC, GlobalG.A.P, Organic.
Mặt khác, EU có xu hướng ưu tiên sản phẩm chất lượng cao, đóng gói có thương hiệu, đặc biệt là các dòng tôm thẻ bóc vỏ, tôm sú nuôi tự nhiên, chứng nhận sinh thái. Do vậy, các doanh nghiệp (DN) Việt muốn gia tăng xuất khẩu vào thị trường EU cần phải có chiến lược tiếp thị rất cụ thể, giúp xây dựng hình ảnh thương hiệu cho sản phẩm của mình. Các DN xuất khẩu tôm Việt Nam cần định vị lại chiến lược cạnh tranh, chuyển từ cạnh tranh giá sang tập trung vào chất lượng, bền vững, minh bạch.
Bên cạnh những tín hiệu tích cực, ngành thủy sản vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Ông Nhữ Văn Cẩn - Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư, cho biết, các rào cản về thuế quan, cùng với việc Ủy ban châu Âu (EC) vẫn duy trì cảnh báo “thẻ vàng” đối với thủy sản khai thác, đang ảnh hưởng đến uy tín quốc tế của sản phẩm thủy sản Việt Nam. Ngoài ra, yêu cầu ngày càng cao của các thị trường nhập khẩu về truy xuất nguồn gốc và tính hợp pháp sản phẩm cũng đặt ra áp lực không nhỏ.
Ông Nguyễn Hoài Nam - Tổng Thư ký VASEP cũng cho rằng, bên cạnh những tín hiệu tích cực mục tiêu xuất khẩu 10 tỷ USD trong năm 2025 là một thách thức lớn. Do đó, trong 6 tháng cuối năm, ngành cần có các giải pháp đột phá. Một trong những hướng đi quan trọng là thúc đẩy mở cửa lại thị trường Trung Quốc cho sản phẩm tôm hùm bông và tận dụng các cơ hội từ những thị trường mới như Brazil, nơi đã nới lỏng quy định hóa lý đối với cá tra và cho phép nhập khẩu cá rô phi Việt Nam.
Ngoài ra, ông Nam cũng bày tỏ kỳ vọng, trong các kỳ rà soát FTA sắp tới, VASEP sẽ có thêm các ưu đãi mới, đặc biệt đối với các mặt hàng chủ lực như tôm và cá ngừ. Cụ thể, Hiệp hội đề xuất mở thêm hạn ngạch tôm trong FTA với Hàn Quốc và mở rộng hạn ngạch cá ngừ trong FTA với Liên minh châu Âu. Những nỗ lực này nhằm đảm bảo sinh kế cho nông dân, ngư dân và duy trì đà tăng trưởng bền vững cho ngành thủy sản Việt Nam.
Để hoàn thành mục tiêu năm 2025, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, cần tập trung vào lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, trong đó, vấn đề con giống là yếu tố then chốt quyết định hiệu quả sản xuất. Việc nâng cao chất lượng và chủ động nguồn giống đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ khu vực DN tư nhân.
Khanh Lê