Cơ hội và bước ngoặt lớn của ngành điện

8 giờ trướcBài gốc

Theo đó, Nghị quyết yêu cầu phát triển thị trường điện theo hướng tăng cường tính cạnh tranh, minh bạch, hiệu quả, đồng bộ với bảo đảm an ninh năng lượng. Đặc biệt triển khai thực hiện hiệu quả cơ chế mua bán điện trực tiếp, đồng thời tăng cường quyền lựa chọn của khách hàng sử dụng điện trong việc tiếp cận và lựa chọn đơn vị cung cấp điện phù hợp với nhu cầu…

Thị trường phát điện cạnh tranh tại nước ta vận hành chính thức từ ngày 1/7/2012 đến ngày 31/12/2018 và đã chuyển sang cấp độ thị trường bán buôn điện cạnh tranh từ ngày 1/1/2019 đến nay. Sau hơn 10 năm, thị trường phát điện cạnh tranh bước đầu đã đạt những kết quả nhất định, góp phần nâng cao hiệu quả, tính minh bạch trong huy động nguồn điện. Các nhà máy phát điện được phép chào giá cạnh tranh theo thời gian thực, với giá huy động xác lập dựa trên nguyên tắc kinh tế, giúp giảm dần sự can thiệp mang tính hành chính trong điều độ, vận hành hệ thống điện, tạo động lực cho các đơn vị phát điện tối ưu chi phí sản xuất, nâng cao hiệu quả đầu tư và vận hành.

Thị trường điện cạnh tranh cũng đóng vai trò là nền móng để triển khai thị trường bán buôn cạnh tranh (VWEM), tiến tới hình thành thị trường bán lẻ cạnh tranh. Việc hình thành các cơ chế chào giá, thanh toán, điều độ, giám sát cũng giúp từng bước hoàn thiện khung thể chế thị trường. Đồng thời thông qua cơ chế thị trường, hệ thống điều độ có thể huy động các tổ máy phát điện theo thứ tự giá từ thấp đến cao, giúp tiết kiệm chi phí sản xuất, tăng tính linh hoạt trong vận hành hệ thống điện quốc gia.

Đặc biệt, khi tham gia vào thị trường, các đơn vị phát điện không chỉ đầu tư vào công nghệ vận hành mà phải xây dựng năng lực phân tích thị trường, chào giá tối ưu, điều hành theo thời gian thực và tuân thủ các quy định thị trường, qua đó góp phần nâng cao tính chuyên nghiệp và minh bạch trong toàn ngành điện.

Đây là những kết quả đáng chú ý trong hơn 10 năm qua. Tuy vậy, phải thẳng thắn rằng, dù là thị trường cạnh tranh nhưng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vẫn là bên mua chính, giữ vai trò chi phối trong truyền tải hệ thống điện quốc gia. Điều này, như ý kiến của một chuyên gia là mới chỉ vận hành ở mức độ cạnh tranh một chiều, thiếu sự tham gia của các bên mua độc lập.

Mặt khác một số nhà máy điện vẫn nằm ngoài cơ chế chào giá trực tiếp do thuộc diện hợp đồng BOT; các loại hình điện gió, điện mặt trời áp dụng giá FIT cố định hoặc chưa có hạ tầng kỹ thuật để tích hợp vào thị trường khiến cơ cấu chào giá trên thị trường chưa phản ánh toàn diện thực trạng cung - cầu và chi phí sản xuất.

Cơ chế thị trường hiện nay cũng chưa đủ linh hoạt để vận hành hiệu quả các nguồn điện không ổn định như điện mặt trời, điện gió. Việc thiếu đồng bộ giữa quy hoạch nguồn điện, lưới truyền tải và lộ trình phát triển thị trường dẫn đến tình trạng nghẽn lưới, cắt giảm công suất điện tái tạo, làm giảm hiệu quả vận hành và tính cạnh tranh của thị trường điện.

Có thể thấy, để tiến tới một thị trường điện cạnh tranh hoàn chỉnh và hiệu quả còn nhiều thách thức cần được tháo gỡ, nhất là trong bối cảnh chuyển dịch năng lượng và yêu cầu bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia ngày càng cấp thiết như hiện nay. Bởi vậy, như ý kiến của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Đại hội Đảng bộ Tập đoàn Điện lực Việt Nam diễn ra mới đây thì phải xây dựng thị trường điện cạnh tranh, phát huy tối đa việc mua bán điện trực tiếp. EVN phải làm tốt công tác quy hoạch, quy hoạch phải lâu dài, có tầm nhìn xa, bảo đảm hệ thống điện chủ động và cân đối các nguồn điện…

Ninh Hà

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/co-hoi-va-buoc-ngoat-lon-cua-nganh-dien-10386306.html