Có một nhà tù 'độc nhất vô nhị' trên thế giới (Kỳ I)

2 ngày trướcBài gốc

KỲ I: CÁI GỌI LÀ “TRUNG TÂM GIÁO HUẤN THIẾU NHI”

Bìa cuốn sách Tuổi trẻ bất khuất - Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt ngày ấy...

Cuốn sách là tập hợp những tư liệu và hình ảnh quý, có thể nói là tâm huyết cả cuộc đời của những người tù nhỏ tuổi đã gìn giữ, viết và cung cấp. “Lời nói đầu” cuốn sách là bút tích của nguyên Phó Chủ tịch nước - cựu tù chính trị 11 năm bị giặc giam cầm tại các nhà tù miền Nam Trương Mỹ Hoa và nhà cách mạng - nhà báo quá cố Trần Bạch Đằng là người viết “Lời tựa”. Cuối Lời tựa cuốn sách, ông Trần Bạch Đằng đã viết: “Tôi tin rằng với chất văn chân thật và sống động xuất phát từ trái tim… quyển sách sẽ góp phần giáo dục truyền thống và lý tưởng cho thanh thiếu niên, động viên và nỗ lực phấn đấu của tuổi trẻ ngày nay trong sự nghiệp xây dựng đất nước…”

Cổng Di tích Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt hôm nay

Trong những năm 1968 - 1970, phong trào đấu tranh cách mạng nổ ra mạnh mẽ khắp miền Nam, đặc biệt sau chiến thắng Tết Mậu Thân năm 1968 và chiến thắng của Nhân dân ta diễn ra khắp miền Nam đã tác động đến phong trào đấu tranh tại các nhà tù làm cho chế độ Việt Nam Cộng hòa lúng túng. Song, chúng ta cũng gặp nhiều tổn thất. Nhiều chiến sĩ, đồng bào miền Nam đã anh dũng hy sinh và bị địch bắt tù đày, trong đó có nhiều tù nhân đang ở tuổi thiếu nhi.

Để đối phó với phong trào cách mạng, “ly gián” lực lượng tù nhân chính trị trong các nhà tù ở miền Nam, địch tiến hành các giải pháp mà theo chúng là hữu hiệu nhất, đó là tách số tù nhân dưới 18 tuổi ra khỏi số tù nhân lớn tuổi. Vì thực tế, trong các cuộc đấu tranh diễn ra nơi lao tù, ngoài lực lượng tù nhân lớn tuổi kiên cường với lý tưởng cộng sản, thì tù nhân thiếu nhi cũng là lực lượng “đáng gờm”. Nếu tách rời hai lực lượng này ra sẽ không còn có sự tiếp ứng, hỗ trợ cho nhau, khi đó địch sẽ dễ dàng phân hóa, cải tạo, gội rửa “tư tưởng cộng sản” ở loại tù nhân nhỏ tuổi này.

Đây chính là nguyên nhân sâu xa và thâm độc của kẻ thù dẫn đến sự ra đời Nhà lao thiếu nhi Đà Lạt mà chúng bịp bợm công luận là “Trung tâm Giáo huấn thiếu nhi Đà Lạt” (đặt dưới sự chỉ huy trực tiếp của Tổng nha Cảnh sát Sài Gòn).

Nhưng kẻ thù đã sai lầm khi đánh giá thấp về tinh thần đấu tranh bất khuất của những tù nhân cách mạng nhỏ tuổi trong suốt thời gian tồn tại của nhà lao này (2 năm 3 tháng).

Hình nhân mô phỏng cảnh kẻ thù tra tấn người tù thiếu nhi tại Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt

Theo hồ sơ lưu, đầu năm 1971, Trung tâm Giáo huấn thiếu nhi Đà Lạt ra đời. Trung tâm đặt tại đồi Chi Lăng (nay thuộc Phường 9 (TP Đà Lạt, Lâm Đồng). Gọi là Trung tâm giáo huấn nhằm thực hiện chính sách mị dân của kẻ thù, thực chất đây là một nhà lao giam cầm thiếu nhi, những người cộng sản nhỏ tuổi (từ 12 đến 17 tuổi) bị giặc bắt trên khắp miềm Nam (từ vĩ tuyến 17 trở vào).

Sau khi xây dựng xong cơ sở, chính quyền Mỹ - Ngụy gấp rút gom các thiếu nhi tù chính trị từ các nhà tù miền Nam về giam giữ. Đợt đầu tiên vào ngày 23/4/1971, chúng tập trung 126 tù thiếu nhi từ nhà lao Kho Đạn (Đà Nẵng) vào. Tiếp đó, tù thiếu nhi từ các nhà lao tỉnh như: Hội An, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Bến Tre được chuyển đến. Đợt tiếp theo được gom từ nhà tù Côn Đảo, Chí Hòa và nhiều nhà tù khác.

Cựu tù Mai Bốn (tức Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Mai Thanh Minh, nguyên Phó Giám đốc Sở Tư pháp Lâm Đồng,) kể: “Tháng 4/1971, tôi cùng 46 anh em khác ở nhà tù Côn Đảo được chúng đưa về Chí Hòa. Đến tháng 10/1971, chúng tôi cùng những anh em khác ở khám Chí Hòa, trong đó có các anh Ngô Tùng Chinh, Bảy Bồng, Lê Cảnh… được đưa về Đà Lạt trên cùng một chuyến bay. Sau đó, tù thiếu nhi từ các nơi đưa về trung tâm ngày càng đông, lúc nhiều nhất lên đến hơn 600 người, trong đó khoảng 200 nữ".

Để che đậy âm mưu của mình, trung tâm này đã đặt ra đủ các ban bệ như: Ban an ninh (chuyên đàn áp phong trào đấu tranh của tù nhân); Ban cải huấn (lên kế hoạch ru ngủ, cách ly, “xóa” lý tưởng cách mạng của tù nhân thiếu nhi); Ban hướng nghiệp (xây dựng và mở các nghề như cắt tóc, thêu đan, may…) và Ban giám thị theo dõi thường trực với những tên cai ngục, quản đốc, giám thị… được tuyển chọn, đều có máu mặt và có “thâm niên” về thành tích tra tấn tù nhân ở nhiều nhà lao miền Nam được điều về đây đảm trách.

Ngày nay, Di tích quốc gia Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt là một địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng

Gọi là Trung tâm Giáo huấn, nhưng thực chất giặc áp dụng một chế độ quản lý đặc trưng chế độ nhà tù. Ví như, tù nhân các buồng không được liên lạc với nhau, hàng ngày phải lao động để sống, nhưng chế độ ăn là của… súc vật. Còn cái gọi là giáo huấn là bôi đen, xuyên tạc chế độ cộng sản, nói xấu Đảng, Bác Hồ, miền Bắc XHCN… hòng làm lung lạc ý chí kiên cường của những người cộng sản trẻ tuổi, với các quy định bắt buộc mọi tù nhân phải tuân theo, trong đó chúng đặt ra việc chào cờ ba que, hát “quốc ca” vào ngày thứ hai hàng tuần… Nếu tù nhân nào không tuân theo là được xếp vào đối tượng chống đối phải trừng trị, đàn áp với mọi cực hình.

Trung tâm đã sớm bộc lộ âm mưu thâm độc của kẻ thù và ngay lập tức vướng phải sự phản kháng, đấu tranh quyết liệt của 600 tù nhân thiếu nhi một cách kiên cường. Không thực hiện được chính sách mị dân, xuyên tạc, dụ dỗ, mua chuộc, để phân hóa, kẻ thù điên cuồng quay sang đàn áp bằng những cực hình dã man nhất: Mỗi ngày bị đánh 3 đợt (sáng, trưa và tối), mỗi lần đánh tất cả tù nhân bị 5 roi, chúng cùm từng nhóm tù nhân lại và nhốt trong các xà lim buốt giá của khí trời Đà Lạt. Chưa hết, tối đến mỗi người tù còn “được” dội nước lạnh vào người. Thâm độc hơn, chúng dùng chiêu bài “lấy người tù trị người tù” bằng việc xây dựng những tù nhân chiêu hồi làm tay sai, nội gián để sẵn sàng đàn áp.

Tấm bảng đá Di tích quốc gia Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt

Phong trào đấu tranh đã diễn ra mạnh mẽ tại nhà lao này thông qua tổ chức Đoàn Thanh niên, các anh chị lớn tuổi và một số đảng viên lãnh đạo. Các phong trào đấu tranh chống chào cờ, không hát quốc ca của giặc, xé cờ ba que… diễn ra liên tục làm cho kẻ thù lo sợ. Hành động gan dạ và bất khuất tại Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt là trừng trị cai ngục; hay chiến công vang dội là nhóm tù thiếu nhi tự mổ bụng phản đối chế độ nhà tù hà khắc của Ngụy quyền Sài Gòn, đòi quyền dân sinh, dân chủ, chống đàn áp, trả tự do cho tù nhân đã mãn hạn…

Một sự kiện nữa đã làm phá sản âm mưu “dùng người tù trị người tù” là việc 5 tù nhân thiếu nhi đã trừng trị tên tù phản bội Nguyễn Cương, kẻ cam tâm làm chó săn cho giặc vào tối 23/1/1973… Ngoài ra, các chiến sĩ nhỏ tuổi của nhà tù cũng đã 7 lần tổ chức vượt ngục để trở về tiếp tục chiến đấu…

Từ những phong trào đấu tranh gan dạ, bất khuất của những người tù nhỏ tuổi đã làm cho giặc thất bại âm mưu khi tổ chức Trung tâm này, buộc giặc phải nhượng bộ. Đầu tháng 6/1973, Trung tâm Giáo huấn thiếu nhi Đà Lạt phải giải tán…

Tù nhân mặc đồng phục, một trò che mắt của giặc. Ảnh T.L

Nhà lao được xây dựng trên đồi Chi Lăng (nay thuộc khu phố Hồ Xuân Hương, Phường 9, Đà Lạt) gồm 8 phòng giam lớn (trong đó có 2 phòng nữ), 3 dãy xà lim, mỗi dãy có 4 phòng rộng 6m², dưới mỗi gian xà lim là hệ thống phun nước ngầm làm lạnh phòng giam khi tra tấn các chiến sĩ trẻ tuổi của ta.

Ngày 22/6/2009, Nhà lao Thiếu nhi Đà Lạt đã được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng là Di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia. Tập thể cựu tù chính trị Nhà lao Thiếu nhi và 3 cá nhân (Đặng Bảo Xy, Ngô Tùng Chinh và Mai Thanh Minh) đã được Chủ tịch nước tặng thưởng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân.

KỲ SAU: ĐẤU TRANH BẤT KHUẤT DIỆT ÁC, TRỪ GIAN TRONG NHÀ TÙ

UÔNG THÁI BIỂU - TƯỜNG SAN

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/ho-so-tu-lieu/202503/co-mot-nha-tu-doc-nhat-vo-nhi-tren-the-gioi-ky-i-23039e7/