Có nên tập thể dục ngoài trời khi không khí bị ô nhiễm?

6 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa

Trong những ngày không khí mù mịt, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) liên tục nhắc người dân theo dõi chỉ số AQI qua các kênh chính thức để chủ động bảo vệ sức khỏe, nhất là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người cao tuổi hay những người có bệnh tim mạch, hô hấp.

Mỗi lần bước ra đường, chiếc khẩu trang đạt chuẩn gần như trở thành “lá chắn” đầu tiên, trong khi trong nhà, việc giữ không gian sống thông thoáng được xem là biện pháp nền tảng để giảm phơi nhiễm.

Những nguồn phát thải quen thuộc như công trường, ngã tư đông đúc hay nơi đốt nhiên liệu truyền thống cũng được khuyến cáo nên tránh xa, đặc biệt với người nhạy cảm.

Và nếu cơ thể xuất hiện các dấu hiệu như ho, khó thở, đau ngực… trong ngày ô nhiễm nặng, việc đến cơ sở y tế ngay lập tức là cần thiết.

Các chuyên gia khuyến cáo, khi AQI ở mức 151-200, cần hạn chế vận động ngoài trời; thay vào đó nên chọn thời điểm không khí bớt ô nhiễm cho các hoạt động cần hít thở nhiều.

Nhưng khi chỉ số vượt ngưỡng 200-300, tức mức “rất xấu”, cả những buổi chạy bộ lẫn các hoạt động dã ngoại đều nên tạm gác lại, nhất là với người sống gần khu vực ô nhiễm vốn được khuyên đóng kín cửa để giảm bụi lọt vào nhà.

Song song với những cảnh báo dành cho người dân, Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết, các bộ ngành cùng nhiều tập đoàn lớn đã được yêu cầu tăng cường kiểm soát bụi, khí thải, rà soát hệ thống xử lý, vệ sinh đường phố và siết chặt hoạt động xây dựng - những nguồn phát thải khiến tình trạng ô nhiễm tại khu vực phía Bắc trở nên nghiêm trọng trong thời gian qua.

Không khí ô nhiễm không chỉ gây cảm giác khó chịu mà còn khiến cơ thể phải đối mặt với hàng loạt tác hại đã được khoa học ghi nhận. Các hạt bụi siêu nhỏ như PM2.5, PM10 cùng các khí như nitrogen dioxide hay ozone có thể xuyên sâu vào phổi, thậm chí đi vào máu.

Nghiên cứu đăng trên Frontiers cho thấy tiếp xúc lâu dài với PM2.5 làm tăng nguy cơ ung thư phổi, COPD và bệnh tim. Khi cơ thể vận động, nhịp thở tăng lên khiến lượng không khí, và cả chất ô nhiễm, đi vào phổi nhiều hơn. Không chỉ dừng lại ở việc gây viêm và stress oxy hóa, chúng còn làm giảm dung tích phổi, tăng huyết áp và khiến tim phải hoạt động vất vả hơn.

Nhiều đánh giá khoa học chỉ ra rằng, ngay cả những buổi tập kéo dài khoảng một giờ trong môi trường ô nhiễm cũng có thể khiến chức năng phổi suy giảm tạm thời.

Dẫu vậy, việc vận động vẫn rất cần cho sức khỏe. Một phân tích tổng hợp công bố năm 2025 chỉ ra rằng nguy cơ tử vong ở những người vẫn duy trì vận động, dù sống trong môi trường ô nhiễm, giảm khoảng 26% so với người ít hoạt động. Điều này có nghĩa là bài toán không nằm ở việc từ bỏ tập thể dục, mà nằm ở cách điều chỉnh thông minh khi không khí không còn sạch.

Chuyển buổi tập vào sáng sớm, tránh các tuyến đường đông đúc, giảm cường độ vào ngày AQI tăng cao, hoặc chuyển tạm sang tập luyện trong nhà là những lựa chọn phù hợp hơn lúc chất lượng không khí chạm ngưỡng cảnh báo.

Thậm chí, nhiều người còn xây dựng thói quen “phục hồi không khí sạch” bằng cách trở lại môi trường trong lành sau khi tập ngoài trời, kết hợp chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa để hỗ trợ cơ thể đối phó stress do ô nhiễm.

Có thể nói, sống khỏe trong đô thị ô nhiễm đòi hỏi khả năng thích nghi, chứ không phải chấp nhận rủi ro. Những sáng kiến như tạo thêm hành lang xanh, lựa chọn giờ tập ít ô nhiễm, truyền thông sức khỏe theo bối cảnh địa phương… đều có thể giúp người dân duy trì vận động mà không đánh đổi sức khỏe.

PHÚC BÌNH

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/doi-song/co-nen-tap-the-duc-ngoai-troi-khi-khong-khi-bi-o-nhiem-187960.html