Có quá nhiều ảo giác phi thực tế dành cho robot hình người

3 giờ trướcBài gốc

Robot hình người đang là từ khóa hot trong phát triển công nghệ

Dòng xoáy đầu tư biến lĩnh vực này thành một trong những điểm nóng nhất của làng công nghệ toàn cầu. Các nhà đầu tư và những tỉ phú công nghệ như Elon Musk hay Jensen Huang đang đặt cược vào một tương lai không xa, nơi những cỗ máy có hình dáng giống con người sẽ hiện diện khắp nơi: từ việc bưng bê trong nhà kho, lắp ráp trong nhà máy đến việc phục vụ trà nước trong phòng khách của mỗi gia đình. Viễn cảnh về một lực lượng lao động máy móc không biết mệt mỏi, giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân sự và chăm sóc người già đang được vẽ ra một cách đầy màu hồng.

Tuy nhiên, đằng sau sự hào nhoáng của những video demo ấn tượng và những tuyên bố hùng hồn, chính những người trong cuộc, các CEO và kỹ sư hàng đầu của ngành, lại đang cố gắng "giảm nhiệt" những kỳ vọng thái quá này. Đối với họ, robot hình người vẫn đang ở giai đoạn "thí nghiệm khoa học" hơn là một sản phẩm thương mại hoàn chỉnh. Khoảng cách từ một video robot chạy bộ trên YouTube đến một "quản gia robot" tin cậy trong đời thực là một vực thẳm về công nghệ, an toàn và tính hiệu quả kinh tế mà ngành công nghiệp này chưa thể vượt qua trong một sớm một chiều.

Ảo ảnh "Quản gia Robot" và bài toán an toàn chưa có lời giải

Pras Velagapudi, Giám đốc Công nghệ của Agility Robotics, một trong những công ty tiên phong trong lĩnh vực này, đã thẳng thắn chỉ ra vấn đề cốt lõi: "Chúng tôi đã cố gắng tìm ra cách để không chỉ tạo ra một robot hình người, mà còn tạo ra một robot hình người làm được những công việc hữu ích". Agility hiện có hàng trăm robot "Digit" đang hoạt động tại các cơ sở của Amazon và hãng phụ tùng ô tô Schaeffler, thực hiện các nhiệm vụ đơn giản như nhặt và di chuyển hộp.

Tuy nhiên, Velagapudi tỏ ra hoài nghi về những dự đoán lạc quan thái quá. Ông cho rằng việc đưa robot vào nhà kho để di chuyển thùng hàng là một chuyện, nhưng việc chế tạo một "robot quản gia" có thể làm mọi việc trong nhà lại là một thách thức vượt xa khả năng hiện tại của ngành. Robot ngày nay vẫn quá kém tin cậy để thực hiện các chuỗi tác vụ phức tạp và đa dạng trong môi trường gia đình hỗn loạn.

Bên cạnh độ tin cậy, an toàn là một rào cản khổng lồ. Ani Kelkar, đối tác tại McKinsey, cho biết chi phí là lý do lớn nhất khiến các công ty ngần ngại triển khai robot, nhưng không phải chi phí mua máy. Trong mỗi 100 USD chi cho việc triển khai robot ngày nay, chỉ có khoảng 20 USD là giá trị thực của cỗ máy, 80 USD còn lại bị "ngốn" vào các hệ thống và thiết bị an toàn để bảo vệ con người khỏi bị thương tích.

Về lý thuyết, robot hình người nhỏ gọn như Optimus của Tesla (cao khoảng 1m73, nặng 57kg) hay G1 của Unitree (cao 1m22, nặng 35kg) sẽ không cần các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt như những cánh tay robot công nghiệp nặng hàng tấn. Tuy nhiên, Kelkar cảnh báo rằng khoảng cách giữa lý thuyết và thực tế vẫn rất lớn. Ông ví von: "Chúng ta đang thực hiện một phép ngoại suy lớn từ việc xem video robot giặt là đến việc tưởng tượng ra một quản gia trong nhà có thể làm mọi thứ".

Sự thật phũ phàng này được phơi bày rõ nét tại Hội nghị thượng đỉnh Humanoids gần đây ở Mountain View, California. Isaac Qureshi, CEO của Gatlin Robotics, đã trình diễn một nguyên mẫu robot lau dọn văn phòng được điều khiển từ xa qua kính thực tế ảo (VR). Ông phải đi theo sau cỗ máy khi nó chật vật cọ rửa một bức tường gạch.

Mục tiêu của Qureshi là dạy robot làm những việc đơn giản như lau bụi, dọn rác và "ngôi sao " của họ là... cọ toilet. Điều này cho thấy, ngay cả những tác vụ vệ sinh cơ bản nhất vẫn đang là những đỉnh núi cao mà robot hình người phải leo lên từng bước một cách khó nhọc.

Hội chứng "Newton": Khi công nghệ chưa bắt kịp tầm nhìn

Tại hội nghị thượng đỉnh, một không khí thận trọng bao trùm lên các bài phát biểu của giới lãnh đạo startup. Kaan Dogrusoz, cựu kỹ sư Apple và hiện là CEO của Weave Robotics, đã đưa ra một so sánh đầy hình tượng nhưng cũng đầy ám ảnh: "Robot hình người hai chân toàn diện chính là những chiếc Newton của thời đại chúng ta". Ông nhắc lại thất bại nổi tiếng của Apple vào những năm 1990 với thiết bị trợ lý kỹ thuật số cá nhân Newton.

Newton là một ý tưởng đúng đắn, đi trước thời đại, nhưng công nghệ thời đó chưa đủ chín muồi để biến nó thành hiện thực, dẫn đến thất bại thảm hại. Phải mất một thập kỷ sau, khi công nghệ hội tụ đủ, iPhone mới ra đời và thay đổi thế giới. Tương tự, robot hình người ngày nay là một ý tưởng tuyệt vời, nhưng công nghệ nền tảng, từ pin, động cơ đến trí tuệ nhân tạo điều khiển, vẫn chưa thực sự sẵn sàng cho một sản phẩm thương mại hoàn hảo.

Weave Robotics đang chế tạo robot gấp quần áo và đã triển khai tại một số tiệm giặt là ở San Francisco. Tuy nhiên, ngay cả những người sáng lập đang tìm thấy chỗ đứng trên thị trường cũng nhìn thấy rủi ro trong việc thổi phồng quá mức. Nicolaus Radford, CEO của Persona AI, nhấn mạnh trong bài phát biểu quan trọng: "Tôi nghĩ chúng ta phải có tinh thần trách nhiệm về các mốc thời gian mà chúng ta đang nói đến, các mốc thời gian áp dụng".

Theo các nhà lãnh đạo, hiện tại chỉ có một tập hợp hẹp các vai trò mà robot giống người có thể đảm nhận hiệu quả, chủ yếu là các nhiệm vụ đơn giản, lặp đi lặp lại như di chuyển hộp hoặc hàn xì trong đóng tàu, những công việc nguy hiểm mà con người không muốn làm.

Quan điểm thận trọng, thậm chí có phần u ám của các kỹ sư đứng tương phản gay gắt với sự lạc quan của các tỉ phú công nghệ. Elon Musk dự đoán nhu cầu về robot hình người sẽ là "không thể thỏa mãn" và đặt mục tiêu sản xuất một triệu robot Optimus mỗi năm vào năm 2030. Jensen Huang của Nvidia cũng tin rằng công nghệ robot hình người đã "ở ngay góc đường".

Sự lạc quan này được thúc đẩy bởi sự hội tụ của các xu hướng vĩ mô: hàng tỉ USD đổ vào trung tâm dữ liệu AI, sự già hóa dân số toàn cầu dẫn đến thiếu hụt lao động, và mong muốn của các chính phủ trong việc hồi hương sản xuất. Những cải tiến về pin và động cơ cũng giúp robot bắt chước chuyển động của con người tốt hơn, như video robot của Figure AI chạy bộ y hệt người thật. Tuy nhiên, giữa việc chạy bộ trong phòng thí nghiệm và làm việc 8 tiếng liên tục trong nhà máy là hai thế giới khác biệt.

Thiết kế hình người: Lợi thế tối thượng hay gánh nặng tiến hóa?

Khoảng 5 tỉ USD đã được đổ vào robot hình người trong năm nay, theo McKinsey. FEV Consulting dự báo đến năm 2035 sẽ có khoảng một triệu robot hình người làm việc. Tuy nhiên, một rào cản lớn đang kìm hãm sự mở rộng này là sự thiếu hụt dữ liệu đào tạo. Nhiều startup phải dùng người đeo kính VR để dạy robot từng động tác một, hoặc sử dụng mô hình 3D mô phỏng. Dominik Boemer từ FEV thừa nhận không ai biết chắc cần bao nhiêu dữ liệu để robot chuyển từ việc gấp áo sang làm nhiều việc nhà khác nhau.

Nhưng câu hỏi cốt tử hơn cả đang được đặt ra: Liệu chúng ta có thực sự cần một robot có tay và chân như con người không? Jeff Mahler, Giám đốc Công nghệ của Ambi Robotics, nhận định: "Robot hình người có thể giải quyết một số vấn đề cụ thể, nhưng nó có thể không phải là một thị trường lớn trong thời gian tới như mọi người nghĩ".

Hình dáng con người có vô số nhược điểm về mặt cơ khí: trọng tâm cao khiến chúng dễ bị đổ ngã, và việc tái tạo bàn tay con người là một cơn ác mộng kỹ thuật. Bàn tay con người dựa vào xúc giác tinh tế từ da để biết áp lực cần thiết khi cầm nắm, điều mà các cảm biến hiện tại rất khó sao chép hoàn hảo.

Max Goncharov, Giám đốc Công nghệ tại RemBrain, đưa ra một quan điểm trái chiều đáng suy ngẫm: "Quan điểm của tôi là chúng ta đang bám quá chặt vào hình dáng con người". Trong môi trường nhà máy, nơi hiệu quả là vua, những robot chuyên dụng thường vượt trội hơn. Một robot có bốn tay thay vì hai, hoặc sử dụng giác hút chân không thay vì ngón tay, có thể làm việc nhanh hơn và chính xác hơn nhiều.

Việc cố gắng nhét mọi chức năng vào một cơ thể giống người có thể là một sự lãng phí tài nguyên và giới hạn khả năng của máy móc. "Tôi nghĩ robot hình người sẽ chỉ thực hiện một lớp nhiệm vụ nhỏ trong các nhà máy trong tương lai", Goncharov kết luận.

Tóm lại, cuộc cách mạng robot hình người đang ở giai đoạn "bình minh giả". Dù tiền bạc và tài năng đang đổ về, nhưng những rào cản về vật lý, an toàn và kinh tế vẫn sừng sững. Có thể một ngày nào đó, robot sẽ đi lại giữa chúng ta như những người bạn đồng hành, nhưng ngày đó chắc chắn không phải là "ngày mai" như những lời quảng cáo hào nhoáng. Ngành công nghiệp này cần thời gian để trưởng thành, để vượt qua "thời điểm Newton" của mình, trước khi thực sự trở thành chiếc "iPhone" thay đổi thế giới.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/co-qua-nhieu-ao-giac-phi-thuc-te-danh-cho-robot-hinh-nguoi-242874.html