Do đó, cùng với ngành giáo dục, tổ chức Đoàn, Hội, Đội trên địa bàn tỉnh thời gian qua luôn quan tâm tổ chức các chương trình, hoạt động góp phần nuôi dưỡng đam mê khám phá, tinh thần sáng tạo và tư duy khoa học cho đoàn viên, thanh thiếu nhi; từng bước đưa các hoạt động KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đi vào chiều sâu.
Từ cuộc thi robotic...
Phó Bí thư Tỉnh đoàn Nguyễn Trần Phương Hà cho biết: Cuộc thi robotic là hoạt động được Tỉnh đoàn duy trì phối hợp tổ chức nhiều năm nay. Qua nhiều lần tổ chức, cuộc thi đã để lại nhiều dấu ấn sâu sắc, trở thành sân chơi khoa học không thể thiếu của thanh thiếu nhi.
Nhóm học sinh Trường THCS Tân An (ở phường Biên Hòa) trưng bày mô hình Ngôi nhà thông minh tại Ngày hội STEM. Ảnh: Nga Sơn
Đam mê robot từ nhỏ nên từ khi là học sinh lớp 2, em Hồ Sĩ Dũng (hiện là học sinh lớp 5/9, Trường Tiểu học Long Bình Tân, ở phường Long Hưng) đã tham gia Cuộc thi Robotic do Tỉnh đoàn tổ chức. Vì lẽ đó, Sĩ Dũng có nhiều kinh nghiệm trong việc lắp ráp robot, thi đấu.
Em Sĩ Dũng cho biết: Tham gia Cuộc thi Robotic năm 2025, thí sinh có thể tự chuẩn bị robot hoặc mượn robot từ Ban Tổ chức để dự thi. Riêng em đã chọn việc tự lắp ráp robot và tập luyện với robot trước ngày thi 3 ngày.
Với chủ đề Khắc phục hậu quả thiên tai, yêu cầu của Ban Tổ chức đối với thí sinh khối tiểu học (bảng A) là trong thời gian 4 phút, điều khiển robot thực hiện các nhiệm vụ như: dọn dẹp bằng cách di chuyển các khối cây, gỗ, đá nằm chắn trên đường di chuyển về lại đúng các vị trí của từng loại khối trên sa bàn thi đấu. Với nhiệm vụ cứu trợ, các em phải điều khiển robot vận chuyển khối hàng hóa tại ô hàng hóa về ô nhà cứu trợ trên sa bàn.
Thí sinh khối THCS (bảng B) cùng thực hiện nhiệm vụ như thí sinh bảng A, song Ban Tổ chức tăng độ khó khi thực hiện nhiệm vụ dọn dẹp; các đội thi, thí sinh phải điều khiển robot mở chắn đường và đi qua trong vòng 6 giây, trong thời gian 6 giây nếu robot không đi qua, chắn đường sẽ đóng lại.
Trong khi đó, bảng thi dành cho thí sinh khối THPT, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên (bảng C) lại khác hoàn toàn. Từ bộ thiết bị gồm: một bộ kit, một thiết bị dùng để lập trình/điều khiển, trong thời gian 30 phút, các đội thi và thí sinh lắp ráp thành robot khủng long có hình dạng, kích thước như Ban Tổ chức yêu cầu và lập trình. Sau khi hoàn thành phần lắp ráp, lập trình, các đội tiến hành thi đấu đường đua.
Với 2 học sinh Trần Anh Tuấn và Bạch Cung Nghi, học sinh lớp 10TN5, Trường THPT Bù Đăng (ở xã Bù Đăng), đây là lần đầu tiên các em tham gia Cuộc thi Robotic và đoạt giải nhất bảng C (cụm 2). Anh Tuấn cho hay: Trước khi thi, các đội đều đã được tập huấn, giới thiệu về bộ thiết bị, cách lập trình… Tuy nhiên, trong quá trình thi, Tuấn và Nghi đã sáng tạo hơn, thay vì lắp 4 chân cho robot, các em đã dùng 2 bánh xe trong bộ thiết bị làm chân cho robot. Nhờ đó, chỉ mất hơn 20 giây, robot đã hoàn thành đường đua.
“Không dừng lại ở thành tích, cuộc thi còn mang lại cho em cơ hội học hỏi, tích lũy kiến thức, kỹ năng phục vụ học tập cũng như các cuộc thi sau này” - Anh Tuấn bộc bạch.
...Đến các hoạt động của Ngày hội STEM
Không dừng lại ở cuộc thi robotic, để những hạt giống KHCN nảy mầm, phát triển trong thanh thiếu nhi, Tỉnh đoàn còn phối hợp tổ chức Ngày hội STEM với hoạt động chủ đạo là trưng bày, triển lãm các sản phẩm STEM do chính học sinh ở các trường thực hiện.
Tham gia Ngày hội STEM năm nay, nhóm 6 học sinh của Trường THCS Tân An (ở phường Biên Hòa) trưng bày sản phẩm mang tên Ngôi nhà thông minh từ các sản phẩm tái chế.
Em Trần Lê Minh Anh, học sinh lớp 8/5, Trường THCS Tân An - một trong 6 học sinh sáng tạo nên mô hình Ngôi nhà thông minh cho biết: Thời gian vừa qua, theo dõi trên tivi, Minh Anh và các bạn trong nhóm thấy nhiều nơi ở Việt Nam bị ngập, lũ lụt gây thiệt hại rất lớn về tài sản. Vì vậy, Minh Anh và các bạn đã có ý tưởng làm một Ngôi nhà thông minh.
Cuộc thi robotic hay Ngày hội STEM đều là những hoạt động góp phần tạo sân chơi trí tuệ, lành mạnh, bổ ích, khuyến khích tinh thần chủ động học tập, nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ vào thực tiễn. Đồng thời cũng là dịp để học sinh giao lưu, học hỏi, từng bước hình thành tư duy khoa học, nâng cao năng lực số để thích ứng với kỷ nguyên số.
Theo chia sẻ của Minh Anh, thời gian ấp ủ ý tưởng lâu nhưng để biến ý tưởng thành mô hình chỉ diễn ra trong thời gian một tuần. Từ các vật liệu tái chế và phụ kiện, Minh Anh và các bạn đã làm nên mô hình Ngôi nhà thông minh có khả năng nâng lên cao khi nước dâng lên. Cạnh ngôi nhà còn được bố trí một hồ nước lớn với hệ thống cây xanh, vườn hoa bắt mắt. Ý tưởng của Minh Anh và các bạn mới dừng lại ở mô hình nhưng phần nào phản ánh được tư duy sáng tạo của học sinh, truyền tải mong muốn góp sức khắc phục thiên tai, đem lại cuộc sống bình an cho cộng đồng, xã hội.
Cô Lê Thị Thương, giáo viên giảng dạy bộ môn Khoa học tự nhiên, Trường THCS Hòa Bình (ở phường Tam Phước) cho biết: Trường THCS Hòa Bình rất quan tâm tổ chức các hoạt động ươm mầm sáng tạo trong học sinh qua việc tham gia các chương trình trưng bày sản phẩm sáng tạo.
Tại Ngày hội STEM do Tỉnh đoàn tổ chức năm nay, Trường THCS Hòa Bình trưng bày các sản phẩm được làm từ vật liệu tái chế, lá cây khô như: đàn nguyệt từ nhựa phế thải và gỗ tái sử dụng; đu quay mặt trời từ bìa carton, que kem gỗ; các bức tranh được làm từ lá khô và hoa giấy khô… Không chỉ minh chứng cho khả năng sáng tạo của học sinh, việc trưng bày còn truyền cảm hứng sáng tạo, hình thành những ý tưởng mới cho học sinh. Ngày hội STEM trưng bày sản phẩm sáng tạo và thanh thiếu nhi còn được trải nghiệm robot, các mô hình KHCN sáng tạo..., góp phần tạo không gian học tập trực quan, sinh động cho thanh thiếu nhi.
Nga Sơn