Còn khoảng trống trong việc bảo vệ doanh nghiệp trước hành vi nhũng nhiễu, lạm quyền

8 giờ trướcBài gốc

Hội thảo thuộc Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025, do Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam tổ chức

Sáng 25-8, Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Trường Đại học Luật TPHCM, Hội Doanh nghiệp xanh TPHCM đồng tổ chức Hội thảo khoa học “Thể chế kiến tạo – Khơi thông dòng chảy phát triển”, thuộc Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025.

Một trong những vấn đề được quan tâm thảo luận nhiều nhất là việc hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự. TS Nguyễn Thị Ánh Hồng, Trường Đại học Luật TPHCM cho rằng hoàn thiện chính sách pháp luật hình sự nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp, phòng chống tội phạm trong lĩnh vực kinh tế, hạn chế tình trạng hình sự hóa các vi phạm trong lĩnh vực kinh tế, dân sự là yêu cầu cấp thiết.

Một số quy định của Bộ luật Hình sự (BLHS) về các tội phạm liên quan đến hoạt động kinh doanh của khu vực tư nhân còn nhiều bất cập. Chẳng hạn, dấu hiệu pháp lý của một số tội chưa rõ ràng, mô tả hành vi mơ hồ, dễ bị diễn giải tùy tiện và khó chứng minh, điển hình như các quy định tại Điều 175 BLHS về “cố tình không trả tài sản” hoặc “sử dụng vào mục đích bất hợp pháp”. Các mức định lượng về hậu quả và đối tượng tác động quá thấp, không còn phù hợp với tốc độ tăng trưởng và trượt giá.

Chẳng hạn như: 2 triệu đồng với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 173), 4 triệu đồng với tội lạm dụng tín nhiệm (Điều 175), 200 triệu đồng với hành vi trốn thuế của pháp nhân (Điều 200), hay 5 triệu đồng thu lợi bất chính trong tội lừa dối khách hàng (Điều 198).

Các đại biểu cho rằng vẫn còn khoảng trống trong việc bảo vệ doanh nghiệp trước hành vi nhũng nhiễu, lạm quyền của cán bộ nhà nước trong thanh – kiểm tra, do chưa có quy định đủ rõ ràng và nghiêm khắc.

Theo TS Ánh Hồng, cần phân định rõ ranh giới giữa vi phạm dân sự, hành chính, hình sự, hoàn thiện các quy định trong BLHS, nâng cao năng lực cơ quan tiến hành tố tụng, thúc đẩy cơ chế đối thoại và giám sát thực thi pháp luật hình sự trong lĩnh vực kinh tế. “Với tâm lý “trước là doanh nhân sau là phạm nhân” thì không ai có thể yên tâm đầu tư”, TS Ánh Hồng nói.

Diễn giả trình bày tại hội thảo

Luật sư Lý Thị Phương Lâm, Giám đốc bộ phận tư vấn luật của Ngân hàng HSBC Việt Nam, gọi việc xử lý các quan hệ dân sự, kinh tế bằng hình sự là sai lầm trong quá trình áp dụng pháp luật, với nguyên nhân sâu xa nằm ở sự thiếu sót của quy định pháp luật. Nếu hệ thống pháp luật được xây dựng đầy đủ và vận hành hiệu quả thì các cơ quan và người tiến hành tố tụng cũng không có khả năng chuyển hóa một tranh chấp dân sự thành vụ án hình sự một cách tùy tiện.

Bàn thêm về giải pháp bảo đảm an toàn pháp lý cho doanh nhân Việt Nam, hai tác giả tham luận Nguyễn Thị Ngọc Linh, Nguyễn Thị Thùy Linh (Đại học Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội) tham khảo kinh nghiệm từ Đức, Nhật Bản, cho rằng cần nâng cao vai trò của cơ chế kiểm soát khởi tố. Cần phân loại rõ ràng, thiết lập cơ chế kiểm soát khởi tố, mở rộng các cơ chế giải quyết tranh chấp ngoài tố tụng, qua đó củng cố an toàn pháp lý, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và đảm bảo hội nhập bền vững.

Tại hội thảo, luật sư Trần Đình Chiến cho biết thủ tục tố tụng kéo dài, chi phí tố tụng lớn là một rào cản lớn trong việc phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam. Cụ thể, theo báo cáo của Ngân hàng thế giới, thủ tục tố tụng thường kéo dài trung bình 400 ngày. Chi phí tố tụng lên đến 29% giá trị tranh chấp, trong khi Việt Nam vẫn chưa áp dụng nguyên tắc bên vi phạm phải chịu chi phí. Số tiền nhận được sau tố tụng thậm chí không đủ để trang trải chi phí tố tụng. Luật sư cho rằng bất cập này có thể khiến một số doanh nhân tìm đến con đường giải quyết khác như đòi nợ thuê, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự.

Tiếp cận từ một góc độ khác, TS Nguyễn Huỳnh Bảo Khánh, Trường Đại học Luật TPHCM cho rằng, phòng chống các tội phạm tham nhũng có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc tạo ra môi trường kinh doanh trong sạch để kinh tế tư nhân phát triển theo định hướng của Nghị quyết 68. Các tội phạm tham nhũng không chỉ gây thiệt hại kinh tế, mà còn tác động tiêu cực đến môi trường kinh tế và sự tồn tại của doanh nghiệp.

MAI HOA

Nguồn SGGP : https://sggp.org.vn/con-khoang-trong-trong-viec-bao-ve-doanh-nghiep-truoc-hanh-vi-nhung-nhieu-lam-quyen-post810059.html