'Cơn sốt' giá bất động sản ảnh hưởng tới mục tiêu tăng trưởng cao

2 ngày trướcBài gốc

Tại Tọa đàm đối thoại chính sách về tăng trưởng kinh tế ngày 3/6, PGS.TS Phạm Thế Anh, Đại học Kinh tế Quốc dân, nhìn nhận các đợt lên giá địa ốc khiến giới đầu tư trong nước có xu hướng tìm kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá trên thị trường tài sản, thay vì rót tiền vào sản xuất để tạo giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Việc này còn làm tăng chênh lệch giàu nghèo trong xã hội, kéo giá dịch vụ như tiền thuê nhà, hàng hóa, dịch vụ... tăng theo và giảm năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, giá bất động sản tiếp tục xu hướng tăng, đặc biệt xuất hiện tình trạng tăng giá nhanh cục bộ tại một số địa phương sau thông tin sáp nhập, đặt cơ quan hành chính mới.

Trong quý đầu năm, lượng giao dịch bất động sản căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ, đất nền tăng 16-32% so với quý trước, trong khi giá các loại hình bất động sản tiếp tục có xu hướng đi lên.

Tại cuộc họp với các bộ ngành về tình hình thị trường bất động sản được tổ chức giữa tháng 5, Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nêu rõ, thị trường bất động sản đang tồn tại nhiều vướng mắc kéo dài, lúc đóng băng, lúc lại sốt nóng bất thường dẫn tới biến động lớn về giá cả và gây ảnh hưởng dây chuyền tới tín dụng, tài chính.

Các chuyên gia đề xuất đánh thuế căn nhà thứ hai để minh bạch thị trường bất động sản, đồng thời có thêm nguồn thu bền vững mới để tái đầu tư vào phát triển cơ sở hạ tầng tại địa phương như công viên, đường sá, bệnh viện, trường học.

Liên quan tới thuế bất động sản, Phó thủ tướng cho rằng cần nghiên cứu đánh thuế với đất hoang hóa, dự án chậm triển khai. Tuy nhiên, Phó thủ tướng lưu ý việc này cần phân biệt rõ nhu cầu ở thực với đầu cơ, nhằm tránh tình trạng đánh thuế trùng, ảnh hưởng tới người dân sử dụng nhà đất hợp pháp.

Chuyên gia Phạm Thế Anh để xuất Việt Nam nên cân nhắc đánh thuế căn nhà thứ hai trở đi bởi nhiều lợi ích mà sắc thuế này có thể đem lại như hạn chế đầu cơ và găm giữ bất động sản - vốn đang tạo ra các "đô thị ma" và tình trạng khan hiếm nguồn cung trên thị trường thứ cấp, đẩy giá nhà đất lên cao phi lý.

"Khi chi phí sở hữu căn nhà thứ hai tăng lên do thuế, những người găm giữ sẽ có xu hướng sử dụng hiệu quả hơn bằng cách cho thuê, đưa vào sản xuất kinh doanh, hoặc buộc phải bán bớt. Điều này sẽ làm tăng nguồn cung, góp phần hạ nhiệt giá nhà, giúp thị trường lành mạnh và tránh lãng phí tài nguyên”, ông nói.

Mặt khác, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số trong giai đoạn tới để trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045. Do đó, Việt Nam cần có đủ nguồn lực tài chính cho các dự án hạ tầng lớn - yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu tăng trưởng này, thì thuế bất động sản cũng là một trong những khoản thu bền vững mới để tái đầu tư vào phát triển cơ sở hạ tầng tại địa phương như công viên, đường sá, bệnh viện, trường học.

Hơn nữa, nguồn thu này cũng mở ra cơ hội để Việt Nam cắt giảm các loại thuế khác như thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân - những sắc thuế đang làm giảm động lực sản xuất kinh doanh và tiêu dùng.

Hiện nay, thuế thu nhập cá nhân đánh vào hoạt động chuyển nhượng bất động sản được tính là 2% trên giá trị giao dịch. Nghĩa là, người bán phải nộp thuế bằng 2% tổng giá trị bất động sản ghi trên hợp đồng chuyển nhượng, không quan tâm đến việc lãi hay lỗ. Cách tính này được cho là đơn giản, dễ thu, nhưng lại tạo ra lỗ hổng lớn trong việc kê khai giá bán. Người bán thường khai giá chuyển nhượng thấp hơn thực tế để giảm số thuế phải nộp. Điều này không chỉ gây thất thu cho ngân sách nhà nước mà còn khiến thị trường bất động sản thiếu minh bạch.

Trong khi đó, nguồn thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản là một trong những nguồn thu quan trọng trong hệ thống thuế thu nhập cá nhân. Vì vậy, lâu nay, nhiều chuyên gia đề xuất nên đánh thuế căn nhà thứ hai.

Trao đổi với VnBusiness, TS. Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn cầu, cho rằng Việt Nam nên đánh thuế tài sản từ căn nhà thứ hai trở đi.

"Căn nhà đầu tiên nên được ưu đãi vì gắn với nhu cầu ở thực. Nhưng từ căn nhà thứ hai, thứ ba trở đi – thường thuộc về người có thu nhập cao – thì cần đưa vào diện chịu thuế để tạo công bằng xã hội, chống đầu cơ và tăng nguồn thu ngân sách", ông Hiếu phân tích.

Ông so sánh tại Việt Nam, thuế bất động sản mới dừng lại ở các khoản thu như thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản và lệ phí trước bạ. Trong khi Mỹ, Canada, Nhật Bản hay Hàn Quốc đều áp dụng thuế tài sản thường niên trên giá trị bất động sản nhằm đảm bảo tính công bằng trong phân phối tài sản và tạo nguồn thu bền vững cho ngân sách nhà nước.

Ví dụ cụ thể, ông nói: Tại Mỹ - nơi tất cả bất động sản đều phải nộp thuế hằng năm (khoảng 1–3% giá trị của đất và nhà xây dựng trên đất). Trong khi đó, phần lãi vay mua nhà có thể được trừ vào thu nhập chịu thuế, giúp hỗ trợ người mua ở thực. Còn với bất động sản thứ hai trở đi đều phải chịu thuế bình thường, không có ưu đãi.

“Việc chưa áp dụng thuế bất động sản một cách hiệu quả tại Việt Nam dẫn đến tình trạng đầu cơ và tích trữ bất động sản gia tăng. Điều này góp phần làm suy giảm nguồn cung nhà ở thực sự phục vụ nhu cầu ở thực, khiến giá bất động sản tăng cao. Khi bất động sản không bị đánh thuế tài sản thường xuyên, Nhà nước mất đi một nguồn thu ổn định, lâu dài”, ông Hiếu nói.

Trong quá trình sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân, Bộ Tài chính đang nghiên cứu phương án lựa chọn áp dụng giữa 2 phương pháp tính thuế, phụ thuộc vào thông tin về giao dịch chuyển nhượng bất động sản.

Cụ thể, trường hợp có cơ sở dữ liệu xác định được chính xác giá mua và chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng bất động sản thì áp dụng phương pháp thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, quyền sử dụng đất bằng: Thuế suất (đề xuất mức 20% để tương đồng với thuế suất của tổ chức, doanh nghiệp nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với chuyển nhượng bất động sản) nhân với thu nhập chịu thuế (bằng giá bán trừ tổng chi phí liên quan đến bất động sản chuyển nhượng).

Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng bất động sản thì thuế thu nhập cá nhân được xác định trên tổng giá chuyển nhượng bất động sản nhân với thuế suất 2%.

Thanh Hoa

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//thue-ngan-sach/con-sot-gia-bat-dong-san-anh-huong-toi-muc-tieu-tang-truong-cao-1107254.html