Công nghệ số đang tái định hình ngành năng lượng toàn cầu

một giờ trướcBài gốc

Một dự án điện mặt trời ngoài khơi tại thành phố Đông Doanh, tỉnh Sơn Đông, miền Đông Trung Quốc - Ảnh/Xinhua.

Tại Hội nghị Thế giới về Internet vạn vật 2025 (WIOTC) diễn ra ở Bắc Kinh đã thu hút sự tham gia của đại diện chính phủ, chuyên gia, học giả và cộng đồng doanh nghiệp từ hơn 80 quốc gia tập trung thảo luận về vai trò của IoT trong chuyển đổi số nền kinh tế toàn cầu.

Tại Hội nghị WIOTC 2025, các thảo luận nhấn mạnh rằng công nghệ số không chỉ giúp cải thiện quản lý và vận hành năng lượng, mà còn đang định hình lại các mô hình kinh doanh và chuỗi giá trị toàn cầu trong lĩnh vực này.

CÔNG NGHỆ SỐ TẠO BƯỚC NHẢY TRONG HỆ THỐNG NĂNG LƯỢNG

Ông He Qiang, Phó Chủ tịch Ủy ban Điều hành WIOTC, khẳng định cuộc cách mạng năng lượng số đang trở thành “động cơ trung tâm” thúc đẩy nâng cấp nền kinh tế số trong lĩnh vực năng lượng.

Theo đó, dữ liệu lớn giúp tăng minh bạch trong vận hành hệ thống; trí tuệ nhân tạo (AI) mang đến khả năng phân tích, dự báo và ra quyết định; Blockchain xây dựng nền tảng tin cậy cho các giao dịch năng lượng phân tán. Khi được kết nối qua Internet vạn vật (IoT), các công nghệ này tạo nên một hệ sinh thái năng lượng số hoàn chỉnh.

Quá trình này không chỉ diễn ra trong nội địa Trung Quốc mà đang mở rộng mạnh mẽ trên toàn cầu.

Ông Wang Yongjie, Giám đốc Ủy ban Công tác Năng lượng thuộc Hiệp hội Thông tin Trung Quốc, cho rằng việc hội tụ công nghệ giúp các quốc gia có thể giám sát và quản lý năng lượng ở cả những vùng xa xôi. Các dự án vi lưới thông minh (smart microgrid) tại Đông Nam Á là ví dụ điển hình: vừa cung cấp nguồn năng lượng tái tạo ổn định, vừa tạo động lực tăng trưởng cho xuất khẩu thiết bị năng lượng của Trung Quốc.

Xu hướng chuyển đổi xanh cũng đang đẩy nhanh sự dịch chuyển của các giải pháp năng lượng số từ các nước phát triển sang những thị trường mới nổi, đặc biệt là các quốc gia trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).

Ông Wang nhấn mạnh: “Việc Trung Quốc ngày càng đáp ứng sát nhu cầu của thị trường toàn cầu không chỉ dừng ở xuất khẩu công nghệ, mà còn góp phần tái định hình cấu trúc quản trị năng lượng toàn cầu.”

THÁO GỠ RÀO CẢN, THÚC ĐẨY CHUẨN HÓA VÀ XÂY DỰNG NỀN TẢNG MỞ CHO DOANH NGHIỆP

Nhờ chính sách thúc đẩy, ứng dụng AI trong ngành năng lượng đang gia tăng nhanh chóng. Một văn bản chính sách công bố tháng 9 đặt mục tiêu đến năm 2027 hình thành hệ thống đổi mới tích hợp giữa AI và năng lượng; đến 2030 đạt mức ứng dụng AI dẫn đầu thế giới trong ngành này.

Theo bà Han Xiaoyan, Chủ tịch BOE Energy Technology, công nghệ AI hiện đã được sử dụng trong hầu hết các khâu của thị trường điện - từ dự báo cung cầu điện theo thời gian thực, điều độ thông minh để tối ưu hóa lợi nhuận, chẩn đoán lỗi tại các nhà máy điện tái tạo, cho tới tăng hiệu suất quản lý nhờ các hệ thống hỏi - đáp dựa trên mô hình lớn.

“AI đang chuyển mình từ khái niệm lý thuyết sang công cụ sản xuất thực thụ của ngành năng lượng”, bà nhận định.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng vẫn còn những thách thức lớn cần phải vượt qua. Rào cản kỹ thuật, rủi ro an ninh dữ liệu trong giao dịch xuyên biên giới, cùng với chu kỳ đầu tư kéo dài đang là trở ngại đối với việc ứng dụng rộng rãi công nghệ số.

Bên cạnh đó, một số hệ thống cũ không thể tích hợp cảm biến hiện đại; dữ liệu bị phân tán gây rủi ro rò rỉ; và thiếu hỗ trợ vận hành tại địa phương khiến hiệu quả đầu tư chưa đạt kỳ vọng.

Để giải quyết các vấn đề trên, ông Wang Yongjie đề xuất xây dựng các nền tảng công nghệ mở cho phép chia sẻ giải pháp AI và mô phỏng số (digital twin). Theo ông, "điều này sẽ giúp thúc đẩy phối hợp tiêu chuẩn quốc tế, hỗ trợ công nhận kỹ thuật và tạo hệ sinh thái đổi mới giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa mở rộng ra toàn cầu".

Với sự hội tụ của AI, dữ liệu lớn, Blockchain và IoT, ngành năng lượng thế giới đang đứng trước bước ngoặt lịch sử. Nếu các rào cản kỹ thuật và thể chế được tháo gỡ, năng lượng số sẽ trở thành nền tảng quan trọng cho tăng trưởng xanh, an ninh năng lượng và phát triển bền vững trong thập kỷ tới.

Trọng Hoàng

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/cong-nghe-so-dang-tai-dinh-hinh-nganh-nang-luong-toan-cau.htm