COP30 phát đi lời cảnh báo: Không nước nào đủ sức gánh thảm họa khí hậu

4 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva phát biểu tại phiên khai mạc hội nghị. Ảnh: THX/TTXVN

Hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP30 chính thức khai mạc ngày 10/11 tại Belém, thành phố cửa ngõ Amazon của Brazil. Tại lễ khai mạc, quan chức khí hậu hàng đầu của Liên hợp quốc (LHQ) đã đưa ra lời cảnh báo mạnh mẽ gửi đến các quốc gia giàu có, trong đó có Mỹ, rằng không quốc gia nào miễn nhiễm trước tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

“Không một quốc gia nào trong số các bạn có thể chịu đựng nổi điều này, khi thảm họa khí hậu có thể làm giảm GDP đang ở mức hai chữ số”, Thư ký Điều hành Công ước Khung của LHQ về Biến đổi Khí hậu Simon Stiell nhấn mạnh trong bài phát biểu khai mạc, tập trung vào thiệt hại kinh tế và xã hội do các hiện tượng thời tiết cực đoan gia tăng.

Trong bài phát biểu, ông Stiell cũng chỉ trích việc Mỹ - một trong những quốc gia thải carbon lớn nhất thế giới - rút khỏi Thỏa thuận Khí hậu Paris mang tính bước ngoặt. “Những quốc gia lựa chọn không tham gia hoặc không hành động sẽ phải đối mặt với trì trệ và các chi phí ngày càng leo thang, trong khi phần còn lại của thế giới đang phát triển mạnh mẽ”, ông cảnh báo.

Theo ông Stiell, những quốc gia đứng ngoài cuộc trong vấn đề khí hậu sẽ bỏ lỡ “cuộc chuyển đổi kinh tế của thời đại”, khi công nghệ năng lượng sạch trở thành động lực then chốt trong tăng trưởng toàn cầu.

COP30 diễn ra trong bối cảnh hai năm liên tiếp nhiệt độ toàn cầu đạt mức cao kỷ lục, lượng khí thải nhà kính tiếp tục gia tăng, và môi trường địa chính trị ngày càng phức tạp do chiến tranh, căng thẳng thương mại và bất đồng về định hướng hệ thống năng lượng toàn cầu.

“Đây nhiều khả năng là một trong những kỳ COP có sức ảnh hưởng lớn nhất trong thập kỷ qua. Nhưng cũng không thể phủ nhận rằng chúng ta đang phải đối mặt với những trở ngại nghiêm trọng”, Ruth Do Coutto, Phó Giám đốc Ban Biến đổi Khí hậu thuộc Chương trình Môi trường LHQ (UNEP), nhận định.

Khu vực bị ảnh hưởng bởi cơn bão Fung-wong ở tỉnh Catanduanes. Ảnh: THX

Khoảng 50.000 người từ hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ tham dự COP30 sẽ phải giải quyết một chương trình nghị sự nặng nề, bao gồm thúc đẩy tài chính khí hậu, đẩy nhanh năng lượng sạch và tăng cường bảo vệ các khu rừng lớn trên thế giới.

Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva kêu gọi các lãnh đạo thế giới biến COP30 thành “một kỳ COP của sự thật”, bằng cách đối diện nghiêm túc với những cảnh báo khoa học cấp bách về khí hậu. “Đã đến lúc phải đối mặt với thực tế và quyết định xem liệu chúng ta có đủ can đảm và quyết tâm để thay đổi hay không”, ông nói tại hội nghị cấp cao ngay trước thềm COP.

Tổng thống Lula cũng nhắc lại rằng Công ước Khí hậu LHQ bắt nguồn từ Hội nghị Thượng đỉnh Trái đất năm 1992 tại Rio de Janeiro, và năm nay đánh dấu 10 năm Thỏa thuận Khí hậu Paris. Tại COP20 năm 2015, các quốc gia đã cam kết cắt giảm khí thải để tránh mức nóng lên toàn cầu nguy hiểm. Năm nay, các bên phải nộp kế hoạch cập nhật về lộ trình giảm phát thải.

Mặc dù có tiến bộ trong thập kỷ qua, nhưng phân tích mới nhất của UNEP cho thấy các cam kết khí hậu hiện tại của các quốc gia vẫn khiến thế giới đối mặt nguy cơ vượt xa ngưỡng mục tiêu Paris. Theo Thỏa thuận Paris, mức tăng nhiệt độ toàn cầu vào cuối thế kỷ phải giữ dưới 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, và hướng tới mức không quá 1,5 độ C.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo hai năm qua là hai năm nóng nhất từng được ghi nhận và năm 2025 có thể trở thành năm nóng thứ ba. Năm ngoái, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã vượt tạm thời mốc 1,5 độ C (dù giới khoa học nhấn mạnh mục tiêu Paris dựa trên giá trị trung bình dài hạn).

Tính đến thời điểm báo cáo UNEP được công bố, chỉ khoảng một phần ba quốc gia đã đệ trình kế hoạch cập nhật. Tuần trước, Liên minh châu Âu (EU) trình kế hoạch cắt giảm 90% khí thải trong 15 năm tới, nhưng lại kèm theo các điều khoản linh hoạt bị nhiều chuyên gia cho rằng làm suy yếu cam kết. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump không chỉ rút lại các mục tiêu khí hậu mà còn gây áp lực buộc các quốc gia khác làm điều tương tự.

“Khó mà không cảm thấy bi quan khi nhìn từ góc độ chính trị. Tuy nhiên, chính trị không phải là toàn bộ câu chuyện của quá trình chuyển đổi năng lượng”, Ashvin Dayal, Phó Chủ tịch Cấp cao kiêm Trưởng nhóm Chương trình Điện của Quỹ Rockefeller, chia sẻ với Newsweek. Theo ông, một xu hướng lớn mang tính lạc quan là ngày càng nhiều quốc gia hướng tới hệ thống năng lượng sạch hơn.

Năng lượng không phải nguồn phát thải duy nhất. Việc COP30 diễn ra tại cửa ngõ Amazon cũng làm nổi bật vai trò trung tâm của bảo tồn rừng và sử dụng đất. Ngay trước thềm hội nghị, một số quốc gia châu Âu, Vương quốc Anh và Ngân hàng Thế giới công bố Lời kêu gọi Hành động Belém vì Rừng Lưu vực Congo, cam kết huy động hơn 2,5 tỷ USD trong 5 năm tới nhằm bảo vệ khu rừng nhiệt đới rộng lớn của châu Phi - một trong ba lưu vực rừng lớn nhất thế giới.

Brazil cũng đang triển khai Quỹ Rừng Nhiệt đới Vĩnh cửu (TFFF), một cơ chế tài chính mới nhằm trả thưởng cho các quốc gia giảm phá rừng, dựa trên nguồn vốn đầu tư ban đầu trị giá hàng tỷ USD từ chính phủ và các nhà đầu tư tổ chức. Mô hình này tạo ra quỹ đầu tư dài hạn để chi trả định kỳ, thay vì phụ thuộc vào các cam kết đóng góp truyền thống.

“Đây là một đề xuất rất đáng chú ý vì cách thức vận hành”, Gabriel Labbate, quan chức UNEP, nhận định với Newsweek.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/cop30-phat-di-loi-canh-bao-khong-nuoc-nao-du-suc-ganh-tham-hoa-khi-hau-20251111102755249.htm