Một buổi xem phim và giao lưu với các cựu chiến binh - nguyên mẫu của một số nhân vật trong phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, tại Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 4/2025.
Trong xã hội đang vận hành theo guồng quay thay đổi liên tục như hiện tại, truyền thông thông minh chính là một công cụ để nghệ thuật “hồi sinh trở lại” trong lòng công chúng”.
Đó là ý kiến của bà Nguyễn Thị Mai Hoa, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần phim Thiên Ngân, đơn vị phát hành bộ phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, trong cuộc trao đổi với phóng viên Nhân Dân cuối tuần.
Nhìn lại một thành công
Số lượng nội dung điểm phim (review) đạt từ 100 lượt chia sẻ trở lên cộng hàng nghìn lượt thích, bình luận, chưa kể bên cạnh đó là hàng trăm nội dung đề cập đến phim trên trang cá nhân người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trên truyền thông xã hội, fanpage của các hội nhóm về điện ảnh… Thực tế này cho thấy sức cuốn hút của bộ phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối, dẫu mới chỉ tạm tính riêng trên nền tảng mạng xã hội Facebook.
Trong thời gian chiếu rạp, thông tin về bộ phim, quá trình làm phim, về sự đầu tư cho kịch bản, bối cảnh, về nhà sản xuất, đội ngũ cố vấn, các diễn viên tham gia phim… đều được đưa đến công chúng ở đa dạng góc tiếp cận và hình thức truyền đạt. Bên cạnh đó, có thể thấy một sự cân bằng trong mối quan tâm dành cho bộ phim của cả truyền thông xã hội trên mọi nền tảng và báo chí chính thống.
Sự phản hồi tích cực về bộ phim không chỉ đến từ khán giả mà còn đến từ chính đội ngũ những người lính đã từng tham gia chiến đấu, bảo vệ Tổ quốc, trong đó có vị tướng lĩnh còn tham gia cố vấn cho đạo diễn và đoàn làm phim. Đó là bảo chứng đẹp cho niềm tin của khán giả vào câu chuyện kể trên phim, nhất là những khán giả trẻ vốn xa lạ với mùi súng đạn, với cận kề sinh tử.
Chương trình cinetour, nhiều suất chiếu sớm với phần giao lưu cùng các cựu chiến binh - những khán giả đặc biệt, bên cạnh đội ngũ làm phim, được tổ chức tại một số địa điểm chọn lọc trên cả nước. Cách thức truyền thông tinh tế, chẳng hạn như việc gửi đề xuất đến một số nhóm khán giả về trang phục khi đi xem phim sẽ bao gồm áo cờ đỏ sao vàng và khăn rằn, được hưởng ứng… Những khán giả này, sau khi đăng tải một vài hình ảnh cá nhân hoặc clip nhóm, đoàn đông đảo trong trang phục đó bên poster bộ phim, cùng đôi dòng viết đầy cảm xúc về một vài nội dung, nhân vật trong phim, sẽ tiếp tục là nhân tố quảng bá cho bộ phim, hoàn toàn tự nguyện.
Nhiều nhân tố như vậy đã góp phần tạo nên làn sóng lan tỏa thông tin về bộ phim, gây hiệu ứng xã hội không ngờ trong suốt hai tháng 4 và 5, thời gian phim chiếm ưu thế phòng vé trên cả nước. Cá nhân người viết không khỏi ngạc nhiên khi nhìn hình ảnh một số diễn viên, với trang phục của nhân vật trong phim, xuất hiện trong khối quần chúng tham gia Lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền nam, thống nhất đất nước. Hình ảnh ấy thật sự đẹp, trên hết, hình ảnh đó thể hiện sự thành công ngoạn mục của một bộ phim về đề tài chiến tranh cách mạng.
Giới hạn của truyền thông, tiếp thị nghệ thuật
Không khó để nhận ra cú chạm đẹp đẽ của Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối tới tinh thần dân tộc hàm chứa sâu đậm trong mỗi người Việt Nam, mỗi khán giả xem phim.
Tuy nhiên, giữa biển thông tin giải trí ngập tràn trên các nền tảng trực tuyến cũng như mọi kênh báo chí chính thống, để một bộ phim như Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối duy trì được sức mạnh của “cú chạm tinh thần” tới khán giả trong thời gian suốt hai tháng, cũng không khó để nhận ra vai trò của một chiến lược và chiến thuật truyền thông bài bản, sáng tạo.
Chiến lược ấy bao gồm từ lựa chọn khán giả mục tiêu đến xây dựng kế hoạch, phương thức, nội dung truyền thông phù hợp bộ phận khán giả ấy. Họ thuộc thế hệ trẻ, có nhu cầu giải trí cao với điện ảnh, lại là những người có khả năng tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội, đồng thời cũng là thế hệ cần được kết nối với lịch sử một cách gần gũi và sâu sắc hơn. Chiến thuật được những người tổ chức chiến dịch truyền thông này sử dụng không chỉ là truyền thông cho khán giả biết về bộ phim, mà còn phải khiến cho khán giả cảm thấy muốn ra rạp để xem, cảm nhận được sự tương quan giữa thông tin tiếp nhận ban đầu về bộ phim và chính nội dung phim, đồng cảm với phim và các nhân vật trong phim.
Bà Nguyễn Thị Mai Hoa cho biết: Hiện tượng bùng nổ sự quan tâm của công chúng, nhất là khán giả dưới 30 tuổi, về bộ phim Đào, Phở và Piano, bắt nguồn từ một clip ngắn trên mạng xã hội, đã khiến bà suy nghĩ nhiều về vai trò của truyền thông trong bối cảnh xã hội cũng như thị trường phim ảnh hiện nay. Theo bà, truyền thông không còn chỉ là “cánh tay nối dài” của một sản phẩm nghệ thuật, mà đôi khi, chính là chìa khóa để kích hoạt cảm xúc của công chúng, tạo nên làn sóng quan tâm mạnh mẽ, điều mà trước đây, rất khó xảy ra đối với dòng phim lịch sử.
Nhưng là kết tinh của sự sáng tạo với khả năng gây rung động tới phần tế vi nhất trong tâm hồn người, tác động của nghệ thuật tới đời sống tinh thần của con người là không dễ đoán định. Chia sẻ về sự cần thiết đặt ra giới hạn trong việc truyền thông/tiếp thị, quảng bá sản phẩm nghệ thuật, bà Hoa nhận định: Truyền thông tốt không phải là làm cho một tác phẩm trở nên quá “hào nhoáng”, mà là giúp khán giả khám phá được những điểm chạm cảm xúc chân thật, sâu sắc và ghi dấu ấn mạnh mẽ trong lòng công chúng. “Giới hạn của truyền thông tiếp thị cho sản phẩm nghệ thuật là khi nó không thổi phồng các giá trị vượt xa bản chất cốt lõi của sản phẩm. Khi mọi thứ được đẩy đi quá xa, khán giả sẽ dần cảm thấy bị lừa dối, mất niềm tin vào những giá trị chân thực vốn có của nó”, bà Hoa nói.
Hiển nhiên, việc xây dựng và duy trì được niềm tin của khán giả vào chất lượng, giá trị sáng tạo của sản phẩm nghệ thuật mới giúp tên tuổi của các nhân tố tạo nên tác phẩm ấy được ghi nhận, mới làm cho khán giả muốn chi trả để sở hữu, thưởng lãm tác phẩm ấy.
NGÂN HÀ