'Cú hích' thúc đẩy sự 'chuyển mình' của dịch vụ xe điện Thủ đô

20 giờ trướcBài gốc

Sự thay đổi trong tâm lý người tiêu dùng

Dù đã xuất hiện từ hàng chục năm qua, thị trường xe điện đến nay vẫn chưa thực sự đủ sức hấp dẫn để người dân lựa chọn chuyển đổi phương tiện. Tuy vậy, chủ trương từng bước hạn chế xe chạy xăng nhằm hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero), cùng với các chính sách hỗ trợ phù hợp từ Nhà nước, có thể trở thành cú hích lớn thúc đẩy thị trường xe điện phát triển.

Theo Chỉ thị 20/2025 của Thủ tướng Chính phủ về các nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn và xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường, từ ngày 1/7/2026, TP Hà Nội sẽ cấm mô tô, xe máy chạy xăng lưu thông trong khu vực đường Vành đai 1. Phạm vi hạn chế sẽ được mở rộng ra Vành đai 2 từ đầu năm 2028 và đến Vành đai 3 vào năm 2030.

Vành đai 1 của Hà Nội được xác định là một khu vực khép kín, chạy qua các tuyến đường: Trần Khát Chân – Đại Cồ Việt – Đê La Thành – Bưởi – Cầu Giấy – Võ Chí Công – Nghi Tàm – Yên Phụ – Trần Quang Khải. Tổng chiều dài chu vi tuyến khoảng 25km, bao phủ diện tích khoảng 31km², trong đó riêng Hồ Tây đã chiếm khoảng 5,2km².

Sự thay đổi trong tâm lý tiêu dùng của người dân đang là “cú hích” lớn cho việc phát triển thị trường xe điện Thủ đô - Ảnh: VinFast.

Nhằm thực hiện lộ trình này, TP Hà Nội đang nghiên cứu cơ chế hỗ trợ thu đổi khoảng 450.000 xe máy xăng của người dân sinh sống trong khu vực Vành đai 1. Thành phố cũng đang xem xét chính sách hỗ trợ lệ phí trước bạ, phí đăng ký xe, đồng thời bổ sung quy hoạch các khu vực sạc điện phục vụ ô tô, xe máy điện và các phương tiện sử dụng năng lượng sạch khác.

Tại Hà Nội, xu hướng chuyển đổi sang phương tiện điện cũng bắt đầu được người dân cân nhắc, nhất là với những người sinh sống trong khu vực sẽ sớm áp dụng quy định hạn chế xe xăng.

Các thương hiệu bước vào “cuộc chơi”

Trong cuộc chiến “giao thông xanh” này, nhiều hãng xe điện đã “chớp” lấy thời cơ để có những kế hoạch quảng bá và hỗ trợ phù hợp cho người dân Hà Nội trong quá trình chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện.

Bên cạnh những thương hiệu có tiếng và được nhiều người tiêu dùng lựa chọn trên thị trường như VinFast, Dat Bike, Yadea, Honda… thì vẫn có những thương hiệu chờ thời điểm để bứt phá. Đơn cử như Selex Motor, thương hiệu Việt này đang có những bước tiến rõ ràng trong việc “chớp” lấy cơ hội “vàng” trong bối cảnh hạn chế xe xăng.

Nhận thức vấn đề hiện nay, một số chung cư đang gặp khó khăn trong việc xây dựng hạ tầng sạc xe điện cùng nguy cơ cháy nổ cao, nắm bắt cơ hội đó, Selex Motor triển khai mô hình trạm đổi pin nhằm xây dựng “cây xăng thế hệ mới, mang đến giải pháp an toàn và linh hoạt cho người sử dụng.

Mô hình trạm đổi pin của Selex Motor.

Hay như Tập đoàn Sơn Hà đã thức thời nhận ra xe điện là xu hướng mới của tương lai, đã bắt tay với các tập đoàn trong và ngoài nước để phát triển công nghệ xanh, sáng tạo dòng xe điện EVgo, từ đó tạo nên bước chuyển mình từ một đơn vị chuyên sản xuất đồ gia dụng sang lĩnh vực công nghệ - năng lượng. Được đánh giá là thuận tiện, dễ sử dụng và giá cả phải chăng, EVgo đang đứng trước cơ hội “vàng” để hỗ trợ người dân trong quá trình chuyển đổi sang giao thông xanh.

Thương hiệu xe điện EVgo của Tập đoàn Sơn Hà.

Mặc dù lộ trình hạn chế xe xăng tạo cú hích cho thị trường xe điện song không phải hãng xe nào cũng đủ tiềm lực để cạnh tranh.

Cụ thể, theo ông Hoàng Mạnh Tân, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Sơn Hà, các doanh nghiệp sản xuất xe máy điện hiện đang đứng trước cả cơ hội lớn lẫn thách thức không nhỏ. Việc phổ cập xe máy điện, theo ông Tân, đòi hỏi không chỉ sự sẵn sàng từ phía nhà sản xuất và người tiêu dùng, mà còn cần sự đầu tư bài bản của Nhà nước cho hệ thống hạ tầng trạm sạc.

"Ngoài việc bảo đảm chất lượng sản phẩm, doanh nghiệp còn phải hỗ trợ người tiêu dùng mua được xe với mức giá hợp lý", ông Tân nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Hữu Phước Nguyên, Tổng Giám đốc Selex Motor, cho rằng sức mua xe máy điện trong thời gian tới chắc chắn sẽ tăng cao, buộc doanh nghiệp phải huy động mọi nguồn lực để mở rộng sản xuất, đáp ứng đa dạng nhu cầu thị trường. Tuy nhiên, ông Nguyên cũng chỉ ra rằng nhiều doanh nghiệp nhỏ đang gặp khó trong việc tiếp cận vốn mở rộng quy mô, khó cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn nếu không có chính sách ưu đãi phù hợp từ phía Chính phủ.

“Chưa kể, nhiều doanh nghiệp sản xuất xe máy điện trong nước hiện vẫn chưa sẵn sàng, thiếu hệ sinh thái đầy đủ, dẫn tới nguy cơ thị trường bị lấn át bởi xe máy điện Trung Quốc”, ông Nguyên cảnh báo.

Dịch vụ xe điện Thủ đô cần làm gì trước lộ trình cấm xe xăng?

Để hướng tới mục tiêu phát triển giao thông bền vững, Hà Nội không chỉ cần xây dựng một hệ sinh thái xe điện hoàn chỉnh, mà còn phải xây dựng và phát triển dịch vụ hỗ trợ xe điện để phục vụ người dân. Trong thời gian tới, UBND TP Hà Nội sẽ sớm trình HĐND Thành phố nhằm ban hành các nghị quyết hỗ trợ người dân chuyển đổi “giao thông xanh”, trong đó bao gồm chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện cho người dân, bằng tiền, phí, lệ phí, hỗ trợ của các doanh nghiệp, nhà sản xuất lắp ráp phương tiện xe xanh.

Bên cạnh đó, thành phố đề nghị Bộ Xây dựng sớm ban hành Thông tư hướng dẫn về dấu hiệu nhận diện xe cơ giới sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện với môi trường theo quy định tại khoản 6 Điều 34 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024; đồng thời phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng và áp dụng các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp và đang lưu hành. Thành phố cũng kiến nghị đẩy mạnh chuyển đổi sang giao thông xanh, ưu tiên phương tiện sử dụng điện, không phát thải, nhiên liệu sạch, thân thiện với môi trường và khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng.

Trước đó, Công ty TNHH MTV Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội đang phối hợp với các đơn vị liên quan, bao gồm chính quyền các phường, xác định được 4 vị trí sử dụng làm bãi xe, trạm sạc xe điện dọc Vành đai 1 trong bối cảnh Hà Nội chuẩn bị hạn chế xe xăng lưu thông trong khu vực này từ 1/7/2026. Đây được xem là bước đi cần thiết để Hà Nội bắt đầu triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng, phù hợp với cảnh quan đô thị và việc tham gia giao thông của người dân.

4 vị trí được Hà Nội xác định làm bãi xe, trạm sạc xe điện dọc Vành đai 1 trong thời gian tới - Ảnh: Đức Bách.

Cần học hỏi những mô hình đang nở rộ

Một hình mẫu dịch vụ mà Hà Nội có thể học hỏi để phát triển cho người dân trong thời gian hạn chế xe xăng tới đó chính là mô hình trạm sạc “cà phê võng” ở Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là mô hình đang được triển khai và nở rộ, mang lại nhiều lợi ích cho tài xế cũng như chủ mô hình. Cụ thể, các trạm sạc mở 24/24, có nhiều trạm sạc và không gian rộng rãi để các tài xế có thể nghỉ trưa trong lúc chờ xe sạc đầy. Giá cho mỗi lần sạc dao động từ 10.000 đồng đến 16.000 đồng, thời gian sạc cho xe điện chạy bằng pin khoảng 3 tiếng trong khi xe chạy bằng ắc quy sẽ sạc khoảng 8-10 tiếng, nên các trạm sạc sẽ tính phụ thu qua đêm là 5.000 đồng.

Không chỉ có dịch vụ sạc xe, các trạm sạc này còn đi kèm dịch vụ ăn uống (cơm, mì gói, nước uống) cho tài xế kèm theo dịch vụ sạc điện thoại, nghỉ ngơi và tắm rửa miễn phí. Ngoài ra, để đảm bảo an toàn cho tài xế trong trường hợp xảy ra cháy nổ do pin xe điện, các trạm sạc này thường có các thiết bị phòng chống cháy nổ hiện đại. Mô hình này vừa tiết kiệm chi phí hiệu quả cho tài xế, vừa giúp các trạm sạc phát triển bền vững.

Mô hình quán cà phê kết hợp trạm sạc đang dần phổ biến tại TP.HCM, được xem là giải pháp giao thông bền vững và linh hoạt, đáp ứng đồng thời nhu cầu sạc phương tiện và nghỉ ngơi của tài xế - Ảnh: Huy Nguyễn.

Song, để những vị trí này có thể sử dụng để triển khai các dịch vụ phục vụ nhu cầu dừng đỗ và sạc xe của người dân, Hà Nội cần có sự cải tạo, quy hoạch và hướng dẫn từ các đơn vị quản lý để có hướng dẫn rõ ràng về việc đăng ký điểm sạc, tiêu chuẩn an toàn điện… để mô hình này có thể phát triển bền vững, lâu dài và trở thành một phần trong mạng lưới hạ tầng năng lượng mới. Bởi việc chuyển đổi này sẽ như “hiệu ứng domino” tác động lớn tới thói quen sinh hoạt của người dân, do vậy, việc cần sự quy hoạch phù hợp và học hỏi các mô hình dịch vụ đang phát triển là yếu tố cần thiết để dịch vụ xe điện Thủ đô phát triển trước bối cảnh mới.

Quan trọng hơn cả, các chính sách chuyển đổi cần được thiết kế trên nguyên tắc công bằng xã hội, bảo đảm “không ai bị bỏ lại phía sau”, ưu tiên hỗ trợ nhóm lao động thu nhập thấp như tài xế công nghệ, giao hàng, xe ôm. Việc tham vấn ý kiến cộng đồng và đánh giá tác động xã hội là điều kiện cần thiết để bảo đảm chính sách đạt được hiệu quả và duy trì bền vững trong dài hạn.

Hà Nội đang dần chuyển mình thành đô thị thúc đẩy giao thông xanh, với chính sách hỗ trợ, hạ tầng và dịch vụ đồng bộ. Lộ trình cấm xe máy xăng trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026 là bước ngoặt trong quá trình này. Tuy nhiên, tính khả thi của chính sách phụ thuộc rất lớn vào việc mở rộng hỗ trợ thực lòng cho người dân, nhất là nhóm có thu nhập thấp, cùng với phát triển mạnh dịch vụ xe điện và giao thông công cộng. Tất cả hướng đến mục tiêu Hà Nội trở thành “thành phố sạch – giao thông xanh” trong tương lai gần.

Đức Bách

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/dich-vu-xe-dien-thu-do-dang-chuyen-minh-nhu-the-nao-100806.html