'Cửa thắng' cho nông nghiệp Việt trong sân chơi toàn cầu

9 giờ trướcBài gốc

“Con ngựa thồ” của nền kinh tế

Phát biểu tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong những năm qua, đặc biệt là giai đoạn hậu COVID-19, Việt Nam vẫn giữ được ổn định kinh tế vĩ mô và một trong những trụ cột quan trọng tạo nên sự ổn định đó chính là nông nghiệp. Đây chính là “con ngựa thồ” của nền kinh tế trong giai đoạn khó khăn vừa qua, không chỉ đảm bảo ổn định đời sống trong nước, mà còn góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu, duy trì thặng dư thương mại, đóng góp lớn vào dự trữ ngoại hối.

Thống kê từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, năm 2024, ngành nông nghiệp Việt Nam đã ghi nhận dấu mốc lịch sử khi kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt kỷ lục 62,5 tỷ USD. Đà tăng trưởng ấn tượng này tiếp tục được duy trì trong năm 2025 với 9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 52,31 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm trước. Hiện nay, nông sản Việt Nam đã có mặt tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhiều sản phẩm đã đạt các chứng nhận quốc tế uy tín như HACCP, ISO, Global G.A.P, Organic, đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe nhất của các thị trường khó tính… Nhờ đó, các mặt hàng chủ lực không chỉ giữ vững vị thế tại các thị trường truyền thống mà còn mở rộng thành công sang các thị trường mới và yêu cầu cao như Hoa Kỳ, EU, Hàn Quốc và Nhật Bản.

Tuy nhiên, nông nghiệp Việt Nam vẫn phải đối diện nghịch cảnh “được mùa rớt giá” hay tình cảnh “giải cứu nông sản”. Đặc biệt, ông Lương Quốc Đoàn, Chủ tịch Ban chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam cho rằng, để đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 70 tỷ USD vào cuối năm nay và 100 tỷ USD đến năm 2030, Việt Nam còn rất nhiều khó khăn, thách thức. Việc tiếp cận các thị trường mới vẫn còn hạn chế, nhiều mặt hàng nông sản của chúng ta vẫn còn xuất đi dưới dạng thô, 80% sản phẩm chưa có thương hiệu riêng. Bên cạnh đó là cạnh tranh thương mại ngày càng gay gắt giữa các quốc gia. Việc phát triển và khai thác hiệu quả thị trường trong nước lại chưa được chú trọng đúng mức. Sự thiếu cân bằng này tạo nên một áp lực kép, đòi hỏi các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần có những chiến lược tổng thể và quyết liệt hơn.

Sản xuất thông minh hơn và xanh hơn là giải pháp để nông nghiệp Việt vươn xa ra thị trường quốc tế

Cần có những chiến lược tổng thể và quyết liệt

Theo các chuyên gia, “cửa thắng” của Việt Nam không nằm ở việc sản xuất nhiều hơn, mà ở sản xuất thông minh hơn, thể hiện qua nông nghiệp công nghệ cao và bền vững. Theo PGS. TS. Phạm Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ, tỷ lệ thất thoát sau thu hoạch trong nông nghiệp Việt Nam hiện nay vẫn còn ở mức cao, đặc biệt đối với nhóm rau củ quả. Nguyên nhân cốt lõi được chỉ ra là do việc áp dụng công nghệ còn rời rạc, thiếu đồng bộ và không phù hợp với đặc thù quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún trong nước. Để giải quyết triệt để vấn đề này, cần phải đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ đồng bộ xuyên suốt từ khâu thu hoạch đến chế biến, trong đó tập trung phát triển các loại máy móc, thiết bị có công suất phù hợp với điều kiện đồng ruộng và quy mô sản xuất tại Việt Nam.

Không chỉ vậy, các máy móc hiện tại thường có công suất nhỏ, không thể đáp ứng nhu cầu sản xuất lớn. Do đó, các giải pháp phải hướng tới cơ giới hóa tích hợp, đặc biệt là các công đoạn tự động hóa trong sơ chế và bảo quản để giải phóng sức lao động, giảm chi phí và nâng cao công suất hoạt động cho ngành nông nghiệp. Bên cạnh đó, việc áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến như HACCP hay ISO 22000 được xem là yếu tố sống còn, không chỉ giúp bảo đảm an toàn thực phẩm, mà còn đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu.

Hiện ngành nông nghiệp Việt Nam đang hướng tới các giải pháp xanh và bền vững. Mới đây, Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2050” đặt mục tiêu Việt Nam sẽ trở thành quốc gia về phát triển nông sản có trách nhiệm với khí hậu. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng xác định nhiệm vụ cải thiện nguồn lực tài chính, trong đó ngân sách nhà nước đóng vai trò “dẫn dắt” song song với huy động vốn xã hội hóa và tài trợ quốc tế; mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản phát thải thấp, trước hết ở những thị trường yêu cầu cao như EU, Nhật Bản, Bắc Mỹ; tích hợp nội dung sản xuất giảm phát thải vào chương trình đào tạo nghề nông nghiệp, phổ cập kiến thức về tín chỉ carbon và nông nghiệp tuần hoàn. Đồng thời, Bộ sẽ tăng cường kết nối với các tổ chức quốc tế như FAO, WB, GIZ, JICA, UNDP, IFAD để tiếp nhận hỗ trợ kỹ thuật, tài chính, cũng như học hỏi kinh nghiệm quản lý; tham gia các diễn đàn và sáng kiến toàn cầu về nông nghiệp phát thải thấp, mở đường cho nông sản Việt khẳng định vị thế trên thị trường.

Trong bối cảnh đó, theo các chuyên gia, doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu nông sản cũng phải có những giải pháp cho riêng mình. Theo đó, cần chủ động xây dựng kế hoạch và thực hiện công cuộc chuyển đổi xanh trong hoạt động; xây dựng mục tiêu giảm phát thải, triển khai báo cáo xanh bền vững; xanh hóa các nguồn tài chính hiện có, đánh giá mức độ phát thải theo chuẩn của ngành để điều chỉnh về công nghệ. Doanh nghiệp xuất khẩu cũng cần thực hiện kiểm kê, báo cáo, xác nhận phát thải; xây dựng dự án tạo tín chỉ carbon để huy động nguồn lực tài chính khí hậu; chuẩn bị sẵn sàng cho tín chỉ nhựa (dấu chân nhựa), tín chỉ đa dạng sinh học (dấu chân đa dạng sinh học)... để kịp thời thích ứng trước các chính sách “xanh” có thể ngặt nghèo hơn bất cứ lúc nào. Khi nông nghiệp tham gia sâu vào xuất khẩu xanh sẽ góp phần nâng cao vị thế quốc gia, hiện thực hóa cam kết đóng góp vào các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.

Hương Giang

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/cua-thang-cho-nong-nghiep-viet-trong-san-choi-toan-cau-171379.html