Cúm mùa: 'Bệnh vặt' dễ bị xem nhẹ, nhưng có thể nguy hiểm tính mạng

21 giờ trướcBài gốc

Trong suy nghĩ của nhiều người, cúm mùa chỉ là một căn bệnh cảm thông thường, có thể tự khỏi sau vài ngày nghỉ ngơi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, với người cao tuổi, phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ và những người mắc bệnh nền, cúm có thể là khởi đầu của hàng loạt biến chứng nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tử vong.

Ảnh minh họa.

Những tháng đầu năm 2025, tình hình bệnh cúm mùa tại miền Bắc diễn biến phức tạp, với nhiều ca bệnh nặng phải nhập viện. Bệnh viện Bạch Mai đã ghi nhận số lượng bệnh nhân cúm phải thở máy và can thiệp ECMO (tim phổi nhân tạo) gia tăng, phản ánh mức độ nghiêm trọng của căn bệnh này.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm trên toàn cầu có từ 3 - 5 triệu ca cúm mùa diễn tiến nặng, trong đó từ 291.000 - 646.000 trường hợp tử vong.

Các ca nhập viện và tử vong chủ yếu xảy ra ở nhóm nguy cơ cao như người già và người có bệnh nền. Không chỉ gây tổn thất về sức khỏe, cúm mùa còn khiến năng suất lao động sụt giảm nghiêm trọng, làm gián đoạn việc học tập và gây quá tải cho hệ thống y tế.

Tại Việt Nam, năm 2024 đã ghi nhận gần 290.000 ca mắc cúm. Nhiều ổ dịch có số ca nhiễm cao bất thường như Thanh Hóa (46.600 ca), Thái Bình (26.345 ca), Nghệ An (17.949 ca), Hà Tĩnh (14.073 ca) và Sơn La (10.162 ca).

Đầu năm 2025, một ổ dịch cúm A đã bùng phát tại trường dân tộc nội trú ở Bắc Kạn khiến 43 học sinh đồng loạt mắc bệnh. Cùng thời điểm đó, tại Bệnh viện Bạch Mai, nhiều bệnh nhân cúm trong tình trạng nguy kịch đã phải sử dụng các biện pháp can thiệp chuyên sâu.

TS. Đoàn Thị Phương Lan, Phó giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, cúm là bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, rất dễ lây lan, đặc biệt trong cộng đồng có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Khi tấn công vào những cơ thể yếu hoặc có bệnh nền, virus cúm có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, nhiễm trùng thứ phát, tổn thương tim mạch, thậm chí đột quỵ. Theo TS. Đoàn Thị Phương Lan, tỷ lệ tử vong và nhập viện do cúm ở người lớn tuổi và người mắc bệnh nền cao gấp nhiều lần so với nhóm còn lại.

Đặc biệt, những người từ 65 tuổi trở lên có nguy cơ tử vong do cúm cao hơn gấp 7 lần so với nhóm tuổi 50 - 64. Sau khi nhiễm cúm, nguy cơ bị nhồi máu cơ tim tăng từ 6 đến 10 lần, nguy cơ đột quỵ tăng từ 3 đến 10 lần, nhất là trong tuần đầu tiên.

Người mắc bệnh mạn tính như tiểu đường hay bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) không chỉ dễ nhiễm cúm mà còn dễ gặp biến chứng nguy hiểm. Phụ nữ mang thai nếu mắc cúm không chỉ đối mặt với rủi ro sức khỏe cá nhân mà còn đe dọa sự phát triển của thai nhi. Trong khi đó, trẻ nhỏ, đặc biệt là nhóm dưới 5 tuổi rất dễ lây lan virus trong cộng đồng và có nguy cơ chuyển biến nặng.

Mặc dù cúm có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc-xin, nhưng tỷ lệ tiêm phòng ở Việt Nam vẫn ở mức rất thấp. Theo số liệu khảo sát của Bộ Y tế năm 2023, chưa đến 6% người cao tuổi tại Việt Nam tiêm phòng cúm hàng năm. Nguyên nhân chủ yếu là do tâm lý chủ quan cho rằng cúm là bệnh “vặt”, cùng với sự thiếu vắng tư vấn chủ động từ nhân viên y tế.

Trong khi đó, nhiều nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra rằng tiêm vắc-xin cúm mang lại hiệu quả rõ rệt. Ở người cao tuổi sống tại viện dưỡng lão, tiêm phòng cúm giúp giảm 45% nguy cơ nhập viện do biến cố tim mạch và 42% nguy cơ tử vong do viêm phổi.

Ở bệnh nhân đái tháo đường, tiêm phòng giúp giảm tới 72% biến chứng nghiêm trọng ở nhóm từ 18 - 64 tuổi và 39% ở nhóm lớn tuổi.

Ở trẻ em, tiêm vắc-xin cúm giúp giảm 77% nguy cơ nghỉ học, 75% nguy cơ nhập viện, và 61% số ngày cha mẹ phải nghỉ làm để chăm sóc con ốm. Đặc biệt, vắc-xin cúm được chứng minh an toàn cho phụ nữ mang thai, không làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh và giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi nhiễm cúm trong giai đoạn đầu đời.

Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế Việt Nam đều khuyến cáo tiêm vắc-xin cúm hàng năm, vào bất kỳ thời điểm nào trong năm khi vắc-xin sẵn có.

Các nhóm đối tượng ưu tiên bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh nền, phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 5 tuổi, nhân viên y tế, giáo viên và những người thường xuyên tiếp xúc với cộng đồng.

Về phía hệ thống y tế, các bệnh viện được khuyến khích triển khai mô hình tư vấn tiêm phòng cúm tại các khoa khám bệnh, khoa nội trú và phòng sinh. Nhân viên y tế đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng.

Mô hình SHARE (Chia sẻ - Nhấn mạnh - Giải quyết - Nhắc nhở - Giải thích) đang được áp dụng để nâng cao hiệu quả tư vấn, giúp người dân hiểu rõ lợi ích của việc tiêm phòng.

Theo TS. Đoàn Thị Phương Lan, chính sự tư vấn chủ động của nhân viên y tế trong quá trình khám chữa bệnh, đặc biệt với những bệnh nhân cao tuổi hoặc có bệnh nền, sẽ góp phần tăng tỷ lệ tiêm chủng, giảm nguy cơ nhập viện và tử vong do cúm. Đó không chỉ là một phương thức phòng bệnh hiệu quả, mà còn là cách chăm sóc toàn diện và có trách nhiệm.

Cúm là căn bệnh có thể phòng tránh. Đã đến lúc cộng đồng cần thay đổi nhận thức, không nên xem nhẹ cúm như một bệnh “vặt”. Tiêm vắc-xin cúm không chỉ là lựa chọn, mà là hành động có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội.

D.Ngân

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/cum-mua-benh-vat-de-bi-xem-nhe-nhung-co-the-nguy-hiem-tinh-mang-d300756.html