Củng cố mạng lưới phân phối, bán lẻ hàng hóa tại trọng điểm khu công nghiệp Đồng Nai

một giờ trướcBài gốc

Èo uột chợ truyền thống

Trước khi sáp nhập, ngày 8/7/2022, HĐND tỉnh Đồng Nai đã ban hành nghị quyết về định mức hỗ trợ đầu tư xây dựng chợ nông thôn trên địa bàn giai đoạn 2022-2030. Ngoài ra, Chương trình hành động ngày 1/12/2021 UBND tỉnh Đồng Nai cũng đặt mục tiêu phấn đấu đến hết năm nay trên địa bàn có 178 chợ truyền thống hạng 1, 2 và 3 hoạt động. Trong số này, có 90% số chợ được xây dựng kiên cố và bán kiên cố; 95% số chợ được công nhận chợ văn minh, văn hóa; 98% số chợ đạt tiêu chuẩn về môi trường và vệ sinh an toàn thực phẩm; tỷ lệ hàng nông sản, thực phẩm được tiêu thụ thông qua chợ chiếm khoảng 65-70%. Tuy nhiên, đến cuối năm nay trên địa bàn các phường, xã thuộc khu vực Đồng Nai cũ chỉ có 137 chợ còn hoạt động, giảm 11 chợ so với trước đó.

Theo Sở Công thương Đồng Nai, trong 5 năm gần đây, tại Đồng Nai chỉ có 9 chợ được nâng cấp, sửa chữa, xây dựng mới với tổng kinh phí hơn 16 tỷ đồng. Do đó, mục tiêu đặt ra là đến hết năm nay sẽ đầu tư xây dựng mới thêm 41 chợ là không khả thi. Về nguyên nhân không đạt mục tiêu đề ra, Sở Công thương Đồng Nai cho rằng, trước khi HĐND tỉnh ban hành nghị quyết quy định mức hỗ trợ đầu tư xây dựng chợ nông thôn trên địa bàn, thì địa phương không có chính sách nào khác hỗ trợ đầu tư chợ nông thôn.

Đồng thời, vướng mắc, chưa rõ ràng về chính sách đất đai là Nhà nước cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất hay Nhà nước cho thuê đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất khiến doanh nghiệp không thể đầu tư xây dựng chợ. Trong khi đó hiệu quả đầu tư chợ nông thôn thấp, không sinh lợi nên doanh nghiệp không muốn tham gia đầu tư.

Về chỉ tiêu có 95% số chợ truyền thống được công nhận chợ văn minh, văn hóa, đến gần đây trên địa bàn cũng chỉ có 1 chợ đạt chuẩn chợ văn minh; 69 chợ đạt chuẩn chợ văn hóa, chiếm tỷ lệ hơn 51% tổng số chợ đang hoạt động. Do đó, đến hết năm nay, địa phương sẽ không đạt chỉ tiêu trên khi cần phải có thêm hơn 60 chợ đạt chuẩn chợ văn minh, văn hóa. Đối với chỉ tiêu tỷ lệ hàng nông sản, thực phẩm được tiêu thụ thông qua chợ chiếm khoảng 65-70%, theo Sở Công thương hiện địa phương chỉ thống kê được tỷ lệ hàng nông sản, thực phẩm được tiêu thụ thông qua chợ đầu mối Dầu Giây, không thống kê được tại các chợ bán lẻ.

Mặt khác, hiện nhu cầu tiêu dùng đang thay đổi, mặt hàng nông sản, thực phẩm đang có xu hướng ngày càng được người tiêu dùng tăng mua tại chợ đầu mối nông sản thực phẩm Dầu Giây, siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Do đó, tỷ lệ hàng nông sản, thực phẩm được tiêu thụ tại chợ truyền thống giảm dần. Nhằm tăng cường nguồn cung ứng hàng hóa cho chợ truyền thống và các kênh bán lẻ khác cũng như tiểu thương ở các chợ truyền thống bán lẻ trên địa bàn lân cận như tỉnh Lâm Đồng, Khánh Hòa, TP Hồ Chí Minh… tỉnh Đồng Nai sẽ phát triển thêm 1 chợ đầu mối nông sản thực phẩm Dầu Giây với quy mô 52ha bằng nguồn vốn đầu tư ngoài ngân sách.

Trước khi sáp nhập, các xã, phường thuộc tỉnh Bình Phước cũ có 57 chợ hoạt động mang tính chất bán lẻ hàng hóa, trong đó có 45 xã nông thôn có chợ. Nhưng với xu thế hiện nay, chợ nông thôn cũng đang “teo tóp” do cạnh tranh từ các hệ thống phân phối hiện đại. Ngao ngán trước cảnh buôn bán ế ẩm những năm gần đây, bà Liên, chủ sạp hàng trong chợ truyền thống ở khu vực sầm uất nhất của Đồng Nai là Biên Hòa cho hay, ngoài phải cạnh tranh với các kênh bán hàng online, tiểu tiểu thương chợ truyền thống như bà còn phải cạnh tranh với chợ tự phát mọc lên chớp nhoáng trong giờ cao điểm ở khắp nơi. Nhiều tiểu thương chợ truyền thống đã phải cho thuê sạp hoặc bỏ trống sạp chợ để ra ngoài buôn bán.

Chợ tự phát dưới lòng đường ngay phía trước chợ truyền thống.

Thương mại điện tử phát triển chưa tương xứng

Để đảm bảo cung ứng hàng hóa khi nhu cầu tiêu dùng trên địa bàn tăng nhanh, những năm qua tỉnh Đồng Nai đặt mục tiêu phát triển mới thêm 200 cửa hàng tiện lợi hoặc cửa hàng chuyên kinh doanh lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng thiết yếu. Đến nay, trên địa bàn có 314 cửa hàng tiện lợi do doanh nghiệp đầu tư, trong đó hệ thống Winmart có 85 cửa hàng; Co.op food có 6 cửa hàng; Bách Hóa Xanh có 141 cửa hàng; chuỗi cửa hàng thịt heo sạch Pork shop, Fresh shop được mở tại 20 địa điểm; hệ thống GS 25 có 23 cửa hàng; Maxidi có 28 cửa hàng… Tuy nhiên, trong 5 năm gần đây, trên địa bàn chỉ có thêm 71 cửa hàng tiện lợi kinh doanh theo chuỗi hệ thống của doanh nghiệp cùng một số cửa hàng tiện lợi của các đơn vị khác. Nhưng số cửa hàng tiện lợi này chủ yếu tập trung ở các khu vực đô thị như Biên Hòa, Long Khánh, Long Thành.

Tham gia kênh bán lẻ hàng hóa dưới hình thức cửa hàng bách hóa tổng hợp còn có nhiều cửa hàng nhỏ, lẻ của các hộ kinh doanh như các cửa hàng chuyên doanh về sữa, điểm bán hàng Việt, điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP… Theo đánh giá của Sở Công thương Đồng Nai, sự phát triển của các cửa hàng tiện ích, siêu thị, trung tâm thương mại đã và đang góp phần làm thay đổi thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Về số lượng trung tâm thương mại, siêu thị, ngoài 5 trung tâm thương mại, 12 siêu thị đã có, thì trong 5 năm gần đây trên địa bàn chỉ có thêm 2 siêu thị và 1 trung tâm thương mại. Song các siêu thị, trung tâm thương mại cũng mới chủ yếu tập trung tại các khu vực đô thị. Ngoài ra, hiện còn có một số dự án trung tâm thương mại đang được nhà đầu tư triển khai. Trong đó dự án trung tâm thương mại tại Long Thành được quy hoạch trên khu đất khoảng 882ha.

Nhằm thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa qua kênh thương mại điện từ (TMĐT), tỉnh Đồng Nai đã đặt mục tiêu có 35% dân số tham gia mua sắm trực tuyến, với giá trị mua hàng trực tuyến đạt trung bình 400 USD/người/năm; Doanh số TMĐT trực tiếp từ nhà sản xuất, phân phối đến tay người tiêu dùng tăng 15%/năm; Thanh toán không dùng tiền mặt trong TMĐT đạt 50%; sàn giao dịch TMĐT tỉnh Đồng Nai hoạt động hiệu quả, có ít nhất 500 đơn vị tham gia. Để thực hiện các mục tiêu trên, ngay từ ngày 6/6/2022 UBND tỉnh Đồng Nai đã ban hành kế hoạch về điều tra tình hình ứng dụng TMĐT, tổ chức hội nghị toàn cảnh về TMĐT và công bố kết quả điều tra, khảo sát, thống kê về tình hình ứng dụng TMĐT trên địa bàn. Qua đó xác định mua sắm trực tuyến đã trở thành hình thức mua sắm, bán hàng phổ biến của người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, số hộ có đặt mua hàng qua các kênh truyền hình và kênh phát trực tuyến là 73,43%.

Theo Sở Công thương, tỷ lệ doanh thu TMĐT trên doanh thu bán lẻ ở địa phương đạt trên 8% đối với doanh nghiệp; trên 9% đối với hộ gia đình. Tỷ trọng doanh thu TMĐT toàn tỉnh trên tổng doanh thu bán lẻ đạt hơn 8,5%. Số hộ có đặt mua hàng qua các kênh truyền hình và kênh phát trực tuyến hơn 73% trong tổng hộ đã biết về các hình thức bán hàng này; livestream bán hàng qua facebook có tỷ lệ hộ đặt mua hàng cao nhất cũng có tỷ lệ cao, ở mức hơn 95%.

Tuy vậy, theo báo cáo chỉ số TMĐT Việt Nam giai đoạn 2021- 2025 của Hiệp hội TMĐT Việt Nam, tỉnh Đồng Nai đạt chỉ số nguồn nhân lực và hạ tầng công nghệ thông tin xếp hạng 10/58 vào năm 2024. Riêng năm 2023, chỉ số về giao dịch trực tiếp giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng xếp hạng 9/58; năm 2024 chỉ số này xếp hạng 4/58… Trước đó, theo dữ liệu từ Công ty CP khoa học dữ liệu, từ tháng 10/2022 đến tháng 9/2023 sàn TMĐT Shopee - nơi chiếm 76% doanh số toàn sàn TMĐT và có thông tin kho hàng tại tỉnh Đồng Nai đã tăng hơn 48% về doanh số với sản lượng đạt 4,96 triệu sản phẩm. Ngoài ra, nhân sự phục vụ phát triển TMĐT trên địa bàn còn khá mỏng, nên việc tập trung phát triển TMĐT trên địa bàn kết quả còn khiêm tốn.

Ngay tại Sở Công thương, hiện cũng chưa có cán bộ chuyên môn phụ trách lĩnh vực TMĐT riêng biệt mà phải kiêm nhiệm. Để thúc đẩy TMĐT trên địa bàn, Sở Công thương đưa ra giải pháp đấu thầu, thuê đơn vị chuyên nghiệp vận hành sàn giao dịch TMĐT tỉnh Đồng Nai. Đồng thời kết nối sàn giao dịch TMĐT tỉnh Đồng Nai với sàn giao dịch TMĐT các tỉnh, thành trong cả nước cũng như chính sách hỗ trợ thương nhân tham gia sàn giao dịch TMĐT tỉnh Đồng Nai, khuyến khích người tiêu dùng, thương nhân tham gia sàn giao dịch TMĐT của tỉnh.

Tại khu vực Bình Phước cũ, thương mại, dịch vụ có sự tăng trưởng nhanh, sức mua thị trường tăng đều qua từng năm, hệ thống hạ tầng thương mại đáp ứng tốt nhu cầu phục vụ đời sống nhân dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nhưng địa bàn Bình Phước cũ cũng chỉ có 4 trung tâm thương mại, 8 siêu thị cùng 3 hệ thống siêu thị chuyên doanh và 60 cửa hàng tiện lợi theo chuỗi hệ thống do doanh nghiệp đầu tư. Để đảm bảo hàng hóa cho kênh phân phối, các kho hàng hóa thương mại cũng đã được các doanh nghiệp đầu tư phục vụ phân phối bán lẻ của hệ thống như kho Bách hóa Xanh, kho siêu thị Coopmart và kho siêu thị Bé Lan.

Trước khi sáp nhập, Bình Phước đã thành lập và vận hành sàn giao dịch nông sản Bình Phước và hỗ trợ được 91 doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh với 375 sản phẩm tham gia chào bán trên sàn này. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có 3 thương nhân lập sàn giao dịch TMĐT. Nhưng thời gian qua địa phương cũng chỉ hỗ trợ được 5 doanh nghiệp tham gia kinh doanh trên sàn thương mại điện tử quốc tế, 20 doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh tham gia kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử uy tín trong nước.

Với thực trạng trên, vấn đề quy hoạch, hỗ trợ phát triển các kênh phân phối, bán lẻ hàng hóa trên địa bàn cũng như thu hút doanh nghiệp, người tiêu dùng tham gia, là vấn đề đang tiếp tục đặt ra với Đồng Nai sau sáp nhập.

Bảo Sơn

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/kinh-te/cung-co-mang-luoi-phan-phoi-ban-le-hang-hoa-tai-trong-diem-khu-cong-nghiep-dong-nai-i789656/