Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung: Ngã rẽ quyết liệt hơn?

4 giờ trướcBài gốc

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang chuyển sang một ngã rẽ quyết liệt hơn. Ảnh: Swarajya

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang bước vào một giai đoạn mới, căng thẳng và khó lường hơn, khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ đồng loạt áp đặt các khoản phí cảng bổ sung đối với tàu thuyền thương mại của nhau từ ngày hôm nay, 14/10. Quyết định này không chỉ đẩy chi phí vận tải lên cao, mà còn có nguy cơ làm gián đoạn dòng chảy thương mại toàn cầu, trong bối cảnh hệ thống logistics vốn đang chịu sức ép từ các đợt thuế quan trước đó.

Cuộc đối đầu lan rộng

Nếu như các vòng đối đầu trước giữa Mỹ và Trung Quốc tập trung vào thuế hàng hóa và kiểm soát chuỗi cung ứng công nghệ, thì nay căng thẳng đã lan sang lĩnh vực hàng hải - một ngành vốn được xem là “vùng trung lập” trong thương mại toàn cầu.

Theo chính sách mới của Washington được áp dụng từ hôm nay, hàng hóa nhập khẩu được vận chuyển bằng các tàu thuộc sở hữu hoặc vận hành bởi doanh nghiệp Trung Quốc sẽ phải chịu phí 50 USD mỗi tấn, và mức phí sẽ tăng 30 USD mỗi năm trong ba năm tiếp theo. Không chỉ dừng lại ở đội tàu Trung Quốc, các tàu của hãng khác nhưng được đóng tại Trung Quốc cũng sẽ bị áp dụng mức phí tương tự.

Đáp trả, Bắc Kinh tuyên bố áp đặt biểu phí cảng đối với tàu Mỹ ở mức 56 USD mỗi tấn, tăng dần và lên tới 157 USD vào năm 2028.

Mỹ và Trung Quốc sẽ đồng loạt áp đặt các khoản phí cảng bổ sung đối với tàu thuyền thương mại của nhau từ ngày hôm nay, 14/10. Ảnh: China Daily

Động thái này diễn ra đúng thời điểm hai bên đang gặp bế tắc trong đàm phán trước hạn chót ngày 10/11 để đạt được một thỏa thuận thương mại mới, trong khi Tổng thống Donald Trump vừa tuyên bố sẽ áp thuế 100% lên tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc để đáp trả việc Bắc Kinh siết kiểm soát xuất khẩu khoáng sản đất hiếm.

Lý lẽ của Washington

Các chính sách thu phí hàng hải mới của Mỹ được khởi nguồn từ đơn kiến nghị của năm công đoàn lao động nước này, cáo buộc Trung Quốc trợ cấp bất hợp pháp cho ngành đóng tàu và logistics, làm suy yếu ngành công nghiệp trong nước.

Vì vậy, chính quyền Tổng thống Donald Trump khẳng định, động thái áp phí cảng mới này nhằm khôi phục ngành hàng hải và đóng tàu, giảm “sự phụ thuộc nguy hiểm” vào tàu Trung Quốc. Nhiều sắc lệnh khuyến khích tài chính cho doanh nghiệp Mỹ cũng đang được ban hành song song.

Tuy nhiên, giới doanh nghiệp và các nhà bán lẻ Mỹ cảnh báo mục tiêu này có thể phải đánh đổi bằng việc tăng giá tiêu dùng. “Nếu chỉ muốn phục hồi ngành đóng tàu, chúng ta cần chiến lược dài hơi, không chỉ đánh thuế lên tàu Trung Quốc”, ông Jonathan Gold, đại diện Liên đoàn Bán lẻ Mỹ nhấn mạnh.

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã lan sang lĩnh vực hàng hải - một ngành vốn được xem là “vùng trung lập” trong thương mại toàn cầu. Ảnh: Port of Oakland

Đáp trả của Bắc Kinh

Về phần mình, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định, việc nước này áp dụng phí cảng đáp trả đối với tàu Mỹ “là hành động phòng vệ cần thiết nhằm bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các ngành công nghiệp và doanh nghiệp Trung Quốc, cũng như duy trì môi trường cạnh tranh công bằng trên thị trường vận tải biển và đóng tàu quốc tế”.

Thực tế, những khoản phí mới này sẽ có tác động tương đối nhỏ đến Mỹ, do Mỹ chỉ xuất khẩu một phần nhỏ hàng hóa sang Trung Quốc. Tuy nhiên, việc Bắc Kinh sẵn sàng áp đặt các khoản phí này cho thấy cuộc xung đột thương mại Mỹ - Trung, bắt đầu bằng việc tăng thuế quan hồi tháng Hai, đã ảnh hưởng đến các lĩnh vực kinh tế vốn trước đây không bị ảnh hưởng. Điều này cũng làm gia tăng rủi ro trong các cuộc đàm phán thương mại.

Nhiều chuyên gia nhận cũng định, hành động đáp trả của Bắc Kinh mang tính biểu tượng nhiều hơn thực chất, nhưng lại phát đi một thông điệp cứng rắn.

“Chưa tới 1% số tàu cập cảng Trung Quốc mang cờ Mỹ, ảnh hưởng thực tế gần như không đáng kể”, ông Cameron Johnson, chuyên gia tại Công ty tư vấn chuỗi cung ứng Tidalwave Solutions (Thượng Hải) nhận xét. “Nhưng nó báo hiệu rằng Bắc Kinh sẽ đáp trả tương xứng với mọi nỗ lực mà Washington nhắm tới: Nếu Mỹ trừng phạt một công ty Trung Quốc, Trung Quốc sẽ trừng phạt một công ty Mỹ. Nếu Mỹ áp đặt kiểm soát xuất khẩu công nghệ, Trung Quốc sẽ áp đặt kiểm soát xuất khẩu công nghệ. Chiến tranh thương mại đã lên một cấp độ hoàn toàn mới mà không ai ngờ tới”.

Tác động không nhỏ

Một khi các loại phí được áp lên các tàu thuyền thương mại của hai nền kinh tế hàng đầu thế giới, tác động sẽ không hề nhỏ. Ông Joe Kramek, Chủ tịch của nhóm vận động phi lợi nhuận Hội đồng Vận tải biển Thế giới nhận định: “Các loại phí của Mỹ và Trung Quốc có nguy cơ gây ảnh hưởng cho các nhà xuất khẩu, nhà sản xuất và người tiêu dùng, vào đúng thời điểm mà thương mại toàn cầu đang nhiều chịu áp lực”.

Cuộc xung đột thương mại đã vượt xa phạm vi thuế quan truyền thống, len sâu vào những trụ cột của thương mại toàn cầu như hàng hải và logistics. Ảnh: Adobe

Dự kiến, các tập đoàn vận tải biển lớn như Maersk (Đan Mạch), CMA CGM (Pháp) và đặc biệt là COSCO (Trung Quốc) sẽ chịu thiệt hại nặng nề từ chính sách của Mỹ. Theo hãng tư vấn Alphaliner, tổng chi phí mà 10 công ty vận tải hàng đầu phải gánh chịu có thể lên tới 3,2 tỷ USD đến cuối năm 2026.

COSCO - hãng vận tải lớn thứ tư thế giới được dự báo sẽ phải chi 700 triệu USD phí cảng tại Mỹ chỉ trong năm đầu tiên. Công ty con OOCL có thể tốn thêm 400 triệu USD. Các hãng này đang buộc phải tái cơ cấu đội tàu, loại bỏ tàu đóng tại Trung Quốc khỏi tuyến vận tải Mỹ.

Hệ quả dây chuyền là không tránh khỏi. “Năng lực vận tải đến Mỹ sẽ bị thu hẹp, giá cước leo thang, thậm chí có nguy cơ kệ hàng trống rỗng vào dịp Giáng sinh”, chuyên gia vận tải biển John McCown cảnh báo. “Lưu lượng container giảm hai chữ số sẽ tác động trực tiếp đến công nhân cảng, tài xế, kho bãi… toàn bộ chuỗi hậu cần sẽ bị ảnh hưởng”.

Dù Nhà Trắng chỉ tuyên bố ngắn gọn: “Chính quyền cam kết bảo vệ an ninh kinh tế và quốc gia, đồng thời mang lại lợi ích cho người dân Mỹ”, nhưng những hệ lụy thực tế, từ tăng giá hàng hóa, gián đoạn vận tải, đến mất việc trong ngành logistics đang hiện hữu.

Căng thẳng chưa có điểm dừng

Dù các mức phí cảng mới chỉ là một phần trong chuỗi biện pháp trả đũa lẫn nhau giữa Mỹ và Trung Quốc nhưng diễn biến này cho thấy cuộc xung đột thương mại đã vượt xa phạm vi thuế quan truyền thống, len sâu vào những trụ cột của thương mại toàn cầu như hàng hải và logistics. Các nhà phân tích lo ngại những căng thẳng hiện tại sẽ biến cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung thành cuộc đối đầu toàn diện, lan sang công nghệ, năng lượng, khoáng sản chiến lược, thậm chí cả an ninh chuỗi cung ứng toàn cầu.

Với việc cả hai nền kinh tế khẳng định sẽ “không lùi bước”, giới quan sát dự báo cuộc đối đầu sẽ tiếp tục leo thang, đặc biệt khi tiến trình đàm phán thương mại hiện vẫn giậm chân tại chỗ.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/cuoc-chien-thuong-mai-my-trung-n-ga-re-quyet-liet-hon-10390269.html