Cuộc điện đàm mở ra kỳ vọng hạ nhiệt của thuế quan

13 giờ trướcBài gốc

Theo các nguồn tin chính thức từ Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cuộc gọi kéo dài khoảng 90 phút tập trung vào một số điểm nóng trong quan hệ song phương, đặc biệt là vấn đề thuế quan, chuỗi cung ứng đất hiếm, visa sinh viên và triển vọng tổ chức một vòng đàm phán thương mại mới. Tổng thống Donald Trump mô tả cuộc điện đàm là “rất tốt”, còn Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng việc nối lại liên lạc cấp cao là “rất đúng lúc và cần thiết”.

Đáng chú ý, cả hai nhà lãnh đạo đều thể hiện thiện chí khi nhất trí sẽ thúc đẩy thêm các cuộc gặp trực tiếp trong thời gian tới, mở đường cho một kênh đối thoại cấp nguyên thủ có tính thường xuyên hơn. Bối cảnh của cuộc điện đàm này bắt nguồn từ những căng thẳng thương mại nghiêm trọng kéo dài từ đầu năm 2025, đỉnh điểm là cuộc chiến thuế quan hồi tháng 4 khi Mỹ nâng mức thuế lên tới 145% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm cả linh kiện điện tử và thép chế tạo.

Bắc Kinh lập tức đáp trả bằng việc tái áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu với đất hiếm và nam châm vĩnh cửu - những nguyên liệu đóng vai trò sống còn trong ngành công nghiệp quốc phòng và xe điện của Washington. Mặc dù tại hội nghị Geneva vào tháng 5, hai nước đã đạt được thỏa thuận tạm hoãn áp thuế trong 90 ngày và giảm mức thuế xuống còn 30% (phía Mỹ) và 10% (phía Trung Quốc), song các chuyên gia vẫn cho rằng đây chỉ là biện pháp “giảm nhiệt tình thế” chứ chưa phải là một bước tiến thực chất trong cải thiện quan hệ.

Chủ tịch Tập Cận Bình chủ trì lễ đón chính thức Tổng thống Donald Trump tại Bắc Kinh, tháng 11/2017. Ảnh: Getty Images.

Vấn đề đất hiếm tiếp tục là điểm nhấn trong cuộc điện đàm vừa qua. Tổng thống Trump đã tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng Mỹ đã đạt được bước đột phá về chuỗi cung ứng đất hiếm, song phía Trung Quốc lại không đề cập chi tiết nào liên quan đến vấn đề này trong thông cáo chính thức. Điều này khiến giới quan sát hoài nghi về mức độ thực tế của tuyên bố từ phía Mỹ. Phó Chủ tịch Viện Chính sách Xã hội châu Á Daniel Russel đánh giá rằng, phát ngôn của Tổng thống Donald Trump là “mơ hồ đến mức khó hiểu” và không phản ánh một kết quả cụ thể.

Trong khi đó, tại các cảng của Trung Quốc, các hoạt động xuất khẩu đất hiếm vẫn chưa có dấu hiệu nối lại như thường lệ, đặt ra nghi vấn về việc liệu hai bên có thực sự đạt được thỏa thuận mang tính ràng buộc hay chưa. Dù vậy, một tín hiệu tích cực được đánh giá là rõ ràng hơn chính là lập trường mới của Mỹ liên quan đến sinh viên Trung Quốc. Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio từng tuyên bố sẽ tiến hành thu hồi visa đối với một số lượng lớn sinh viên Trung Quốc với lý do an ninh, gây ra làn sóng lo ngại trong cộng đồng du học sinh và các trường đại học Mỹ.

Tuy nhiên, trong buổi họp báo chung với Thủ tướng Đức Friedrich Merz sau cuộc điện đàm, người đứng đầu Nhà Trắng đã phát biểu rằng sinh viên Trung Quốc “rất được hoan nghênh tại Mỹ” và “đó là một vinh dự”. Bắc Kinh lập tức dẫn lại phát biểu này trong bản thông cáo của mình, cho rằng đây là dấu hiệu tích cực chứng tỏ chính sách thị thực của Mỹ đã có chuyển biến theo hướng ôn hòa hơn.

Giới học giả quốc tế đánh giá cao động thái này. Theo chuyên gia Daria Impiombato của Viện MERICS (Đức), việc khôi phục luồng sinh viên Trung Quốc đến Mỹ không chỉ là biện pháp khôi phục lòng tin, mà còn là một phần trong chiến lược duy trì năng lực cạnh tranh khoa học và công nghệ của Mỹ. Giáo sư Wang Yong từ Đại học Bắc Kinh cho rằng các chương trình hợp tác giáo dục và trao đổi học thuật là nền tảng quan trọng để xây dựng lòng tin và hiểu biết lẫn nhau, từ đó góp phần tạo ra nền tảng bền vững hơn cho quan hệ song phương trong tương lai. Tuy nhiên, phía Trung Quốc cũng thể hiện sự cảnh giác nhất định trong thông điệp của mình.

Bên cạnh các phát biểu thiện chí, Bắc Kinh vẫn nhấn mạnh rằng quan hệ Mỹ - Trung cần được xây dựng dựa trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, cùng có lợi và tránh đối đầu. Mặc dù không đề cập đến các vấn đề nhạy cảm như Đài Loan (Trung Quốc), bản thông cáo của Trung Quốc cũng ngầm cảnh báo Washington nên tránh các hành vi can thiệp vào “các vấn đề nội bộ” và duy trì sự ổn định trong mối quan hệ.

Từ góc độ kinh tế, các chuyên gia cho rằng, con đường phía trước còn dài và đầy bất trắc. Mô hình kinh tế dựa trên xuất khẩu của Trung Quốc vẫn mâu thuẫn với chiến lược phục hồi sản xuất trong nước của Tổng thống Donald Trump. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent từng phát biểu rằng hai bên có thể “cân bằng lại với nhau”, nhưng điều đó đòi hỏi các bước đi cụ thể hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ, sản xuất chip và chuỗi cung ứng năng lượng tái tạo.

Việc hai nước đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện trong nhiệm kỳ này sẽ là một thách thức lớn, nhất là khi hiệp định thương mại giai đoạn một dưới thời Trump nhiệm kỳ đầu từng bị Bắc Kinh đình chỉ thực hiện trong thực tế. Dẫu vậy, trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự rạn nứt ngày càng rõ trong các chuỗi cung ứng toàn cầu, cùng với nguy cơ suy thoái tại nhiều nền kinh tế lớn, việc nối lại kênh đối thoại Mỹ - Trung được coi là một diễn biến tích cực.

Không chỉ giới đầu tư mà cả các tổ chức đa phương như Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) đều lên tiếng kêu gọi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tìm kiếm điểm chung, tránh gây ra những cú sốc có tính hệ thống đối với nền kinh tế toàn cầu.

Tóm lại, cuộc điện đàm giữa nguyên thủ hai nền kinh tế đứng đầu thế giới mang ý nghĩa như một nỗ lực tái lập cầu nối giữa hai cường quốc trong bối cảnh quan hệ song phương từng chạm đáy. Dù còn nhiều hoài nghi về tính khả thi và độ bền vững của những cam kết được nêu ra, không thể phủ nhận rằng việc hai nhà lãnh đạo chủ động đối thoại, cùng phát tín hiệu tích cực và nhất trí thúc đẩy các kênh tiếp xúc thường xuyên là một bước đi đáng khích lệ.

Nếu được duy trì và cụ thể hóa bằng các hành động thực chất, đây có thể là tiền đề quan trọng để tiến tới một trạng thái bình thường hóa mới trong quan hệ Mỹ - Trung, vì lợi ích lâu dài của hai nước cũng như sự ổn định của hệ thống quốc tế.

Khổng Hà

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/binh-luan-quoc-te/cuoc-dien-dam-mo-ra-ky-vong-ha-nhiet-cua-thue-quan-i770852/