Toàn cảnh buổi Tọa đàm
Tổng đốc Hoàng Diệu (1829 - 1882) có nhiều công lao trong xây dựng vương triều Nguyễn, phụng sự dân tộc và Nhân dân. Trong cuộc tấn công Thành Hà Nội lần thứ 2 của thực dân Pháp (1882), do tương quan lực lượng chênh lệch, Thành Hà Nội thất thủ, Tổng đốc Hoàng Diệu đã tuẫn tiết, để lại tấm gương bi tráng trong lịch sử đấu tranh bảo vệ Tổ quốc nói chung và công cuộc giữ thành Hà Nội nói riêng.
Tại tọa đàm, các diễn giả đã tập trung chia sẻ, thảo luận các nội dung lớn về Tổng đốc Hoàng Diệu gồm: bối cảnh lịch sử và quê hương; cuộc đời và sự nghiệp làm quan của Tổng đốc; Hoàng Diệu với trọng trách trông coi khu vực Hà Nội và Bắc bộ; công cuộc giữ thành Hà Nội và sự hy sinh của Tổng đốc Hà Nội; tri ân người anh hùng.
Phát biểu tại tọa đàm, PGS, TS Đinh Quang Hải, nguyên Viện trưởng Viện Sử học, Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu lịch sử cho biết: “Tác phẩm là thành quả của quá trình nghiên cứu sâu rộng, khai thác lịch sử tỉ mỉ; phản ánh đúng sự thật lịch sử, khách quan và làm rõ giá trị lịch sử. Từ đó, độc giả có thể hiểu sâu sắc về thân thế, cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến, hy sinh "vị quốc quên thân" của Tổng đốc Hoàng Diệu đối với dân tộc”.
Cuốn sách tập hợp đầy đủ, phong phú các nguồn tư liệu, lịch sử, các tác phẩm, công trình nghiên cứu và văn bản lưu trữ, nhằm làm rõ thêm về cuộc đời, sự nghiệp của Tổng đốc Hoàng Diệu. Qua đó, góp phần khắc sâu hơn công lao to lớn của ông, đồng thời đưa ra những đề xuất nghiên cứu nhằm phát huy di sản của danh nhân lịch sử Việt Nam.
TS. Nguyễn Quang Hà - đồng tác giả cuốn sách phát biểu tại Hội thảo
Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Nguyễn Xuân Bắc cho biết, văn học, nghệ thuật đang thiếu các vở diễn nghệ thuật điện ảnh, sân khấu, âm nhạc ca ngợi, tôn vinh công lao to lớn của Tổng đốc Hoàng Diệu. Hy vọng cuốn sách sẽ là nguồn cảm hứng cho các nghệ sĩ sáng tác nhiều hơn các tác phẩm về tấm gương trung liệt của Thủ đô.
Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn Nguyễn Xuân Bắc phát biểu tại lễ ra mắt sách
Các tác giả Nguyễn Quang Hà và Hà Thị Thanh chia sẻ: “Cuốn sách còn cập nhật, tổng hợp những nghiên cứu của các tác giả khác về Tổng đốc Hoàng Diệu qua các cuốn chuyên khảo, những đánh giá, phẩm bình về Hoàng Diệu và công cuộc giữ thành Hà Nội thể hiện qua các giáo trình và cả những nghiên cứu chung về triều đại nhà Nguyễn. Những bộ sách mang tính chất trình bày diễn trình lịch sử Việt Nam, từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam… cũng được các soạn giả bước đầu tập hợp tương đối đầy đủ, phong phú”.
Các tham luận và ý kiến phát biểu của các nhà khoa học tại buổi tọa đàm dựa trên các góc độ từ các lĩnh vực Sử học, Hán Nôm, học, Bảo tàng học, Văn học, điện ảnh cũng đã tập trung vào chủ đề phát huy giá trị di tích, di sản liên quan đến Tổng đốc Hoàng Diệu. Nổi bật là các giải pháp, kiến nghị tăng cường quy mô, tư liệu và tính khoa học trong sưu tầm, trưng đến Di sản Tổng đốc Hoàng Diệu ở một số bảo tàng, địa phương, trước hết ở Hà Nội và Quảng Nam (quê hương ông); việc tôn tạo, xây dựng đền thờ Tổng đốc Hoàng Diệu tại Hà Nội; tăng cường các hoạt động, loại hình xây dựng hình ảnh, tuyên truyền giáo dục... phát huy di sản các anh hùng dân tộc nói chung và Tổng đốc Hoàng Diệu nói riêng trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Cuốn sách “Cuộc đời, sự nghiệp của Tổng đốc Hoàng Diệu và công cuộc giữ thành Hà Nội”
Với độ dài 376 trang, trừ phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Trích dẫn, cuốn sách được chia thành 5 chương được sắp xếp theo trình tự thời gian và theo các vấn đề chủ yếu sau: Bối cảnh lịch sử và quê hương của Tổng đốc Hoàng Diệu; cuộc đời và sự nghiệp làm quan của ông; trọng trách trông coi khu vực Hà Nội và Bắc Bộ; công cuộc giữ thành Hà Nội và sự hy sinh của Tổng đốc; các bài văn thơ tri ân, những di tích, “địa chỉ đỏ” tôn vinh vị Tổng đốc. Đặc biệt, cuốn sách có hơn 100 trang phụ lục gồm các tư liệu hình ảnh, một số tác phẩm Hán Nôm liên quan đến Tổng đốc và một số trích đoạn các bài văn tế cổ về Hà thành thất thủ và Tổng đốc Hoàng Diệu.
T.Mai