Cuộc đua robot hình người tại Trung Quốc: Giấc mơ và rào cản

một giờ trướcBài gốc

Một robot hình người của Trung Quốc đang vào bếp

Các công ty công nghệ tại quốc gia này đang dốc toàn lực để sản xuất robot hình người phục vụ cho vô số lĩnh vực, trải dài từ giải trí, bán lẻ cho đến sản xuất thông minh. Bất chấp những rào cản kỹ thuật phức tạp và vấn đề chi phí đắt đỏ vẫn còn đó như những "bức tường lửa" chưa thể vượt qua, tham vọng của các doanh nghiệp Trung Quốc vẫn không hề suy giảm.

Thậm chí, những bước tiến gần đây cho thấy họ đang tăng tốc để chiếm lĩnh thị trường ngách đầy tiềm năng này, biến những cỗ máy trong phim viễn tưởng trở thành một phần của đời sống thực tế nhanh hơn nhiều so với dự đoán của thế giới.

Hai ngã rẽ chiến lược: Tham vọng toàn năng và sự thực dụng trong thương mại hóa

Thượng Hải - trung tâm tài chính và công nghệ sôi động bậc nhất Trung Quốc, đang trở thành đại bản doanh của Agibot – một cái tên mới nổi nhưng đầy quyền lực trong làng chế tạo robot. Được hậu thuẫn bởi những gã khổng lồ công nghệ sừng sỏ như Tencent, nhà sản xuất xe điện BYD và tập đoàn Baidu, Agibot vừa công bố một cột mốc quan trọng khiến giới quan sát phải giật mình: họ đã sản xuất được 5.000 robot hình người tại nhà máy chính kể từ khi thành lập vào năm 2023. Con số này không chỉ là một thành tích nội bộ mà còn đưa startup non trẻ này lọt vào danh sách những nhà sản xuất robot hình người lớn nhất thế giới tính theo số lượng xuất xưởng.

Để hiểu rõ hơn về tầm vóc của con số này, chúng ta cần nhìn vào ước tính của Goldman Sachs và BofA Global Research. Các tổ chức tài chính này dự báo rằng tổng lượng robot hình người xuất xưởng trên toàn cầu sẽ chỉ đạt khoảng 18.000 đến 20.000 đơn vị vào năm 2025. Trong khi đó, con số của năm 2024 chỉ vỏn vẹn khoảng 3.000 đơn vị. Điều này có nghĩa là bất kỳ nhà sản xuất nào có khả năng tung ra thị trường vài nghìn đơn vị ở thời điểm hiện tại đều đã tạo ra một tác động đáng kể và chiếm thị phần không nhỏ.

Sự trỗi dậy thần tốc của Agibot gắn liền với tên tuổi của Peng Zhihui, vị đồng sáng lập kiêm chủ tịch mới chỉ 32 tuổi. Là một kỹ sư nổi tiếng cấp quốc gia, người từng tôi luyện tài năng tại các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Huawei và Oppo, Peng Zhihui đã chèo lái Agibot theo một tầm nhìn đầy tham vọng. Qiu Heng, giám đốc tiếp thị của Agibot, chia sẻ rằng công ty không muốn tạo ra những cỗ máy chỉ biết làm một việc. Thay vào đó, họ hướng tới việc xây dựng những robot hình người sở hữu "trí tuệ tổng quát".

Để hiện thực hóa điều này, họ đang phát triển các mô hình khung ViLLA (vision-language-latent-action), một bước tiến cho phép robot học hỏi thông qua sự kết hợp đa giác quan: ngôn ngữ, chuyển động và thị giác. Hiện tại, các robot của Agibot đã có thể thực hiện các tác vụ đơn giản như nhảy múa, biểu diễn Thái Cực Quyền, giới thiệu tại các triển lãm, cũng như tuần tra, thu thập dữ liệu và thực hiện một số nhiệm vụ chuyên biệt trong nhà máy.

Tuy nhiên, đó chỉ là sự khởi đầu. Tầm nhìn dài hạn của họ là tạo ra những robot linh hoạt như con người: hôm nay có thể nấu ăn, ngày mai làm việc trong dây chuyền sản xuất, và ngày kia có thể lái xe, liên tục học hỏi kỹ năng mới theo thời gian. Họ tin rằng chỉ trong 3 đến 5 năm tới, robot hình người sẽ bắt đầu thâm nhập vào các hộ gia đình và trở thành một phần của cuộc sống thường nhật.

Ở một hướng tiếp cận khác, Bắc Kinh Galbot lại chọn cho mình một lối đi mang tính thực dụng hơn. Được thành lập bởi học giả robot Wang He và nhận được sự hậu thuẫn từ tập đoàn giao đồ ăn Meituan cùng nhà sản xuất pin hàng đầu CATL, Galbot không đặt ra những tham vọng bao trùm về một robot "biết tuốt". Thay vào đó, họ tập trung vào ba mô hình đào tạo có mục tiêu cụ thể, ưu tiên ứng dụng trong lĩnh vực bán lẻ và sản xuất công nghiệp.

Xiao Minpeng, đại diện tiếp thị quốc tế của Galbot, cho biết ứng dụng hoàn thiện nhất hiện nay của họ nằm ở lĩnh vực bán lẻ. Các robot của Galbot đã được triển khai tại nhiều cửa hàng ở Bắc Kinh và chuẩn bị mở rộng quy mô lớn trên toàn Trung Quốc. Điểm khác biệt rõ rệt nhất là Galbot tập trung vào các robot hình người di chuyển bằng bánh xe thay vì chân, giúp tối ưu hóa khả năng vận hành và giảm thiểu rủi ro kỹ thuật.

Chiến lược "chân chạm đất" này nhằm mục đích làm chủ các kỹ năng cụ thể thay vì dàn trải nguồn lực cho quá nhiều giải pháp cùng một lúc. Cả Agibot và Galbot đều là những đối tác chiến lược sớm của Nvidia, tận dụng nền tảng của nhà sản xuất chip Hoa Kỳ để phát triển các ứng dụng robot, cùng với các tên tuổi lớn khác như Unitree, Ubtech, Tesla hay Boston Dynamics.

Nghịch lý Moravec và bài toán hóc búa về chi phí và an toàn

Mặc dù bức tranh tương lai được vẽ nên với nhiều gam màu tươi sáng, thực tế ngành công nghiệp robot hình người vẫn đang đối mặt với những thách thức to lớn. Thâm quyến Dobot, một trong những nhà cung cấp giải pháp robot công nghiệp hàng đầu Trung Quốc, dù cũng đầu tư vào lĩnh vực này nhưng vẫn giữ thái độ thận trọng. Họ thừa nhận rằng ngành công nghiệp non trẻ này đang gặp phải nhiều nút thắt cổ chai.

Một đại diện của Dobot thẳng thắn chia sẻ rằng con người vẫn vượt trội hơn hẳn trong việc xử lý các tác vụ tại nhà máy, và quan trọng hơn, chi phí để chế tạo và triển khai robot hình người vẫn chưa thể cạnh tranh được với chi phí lao động của con người. Đây là bài toán kinh tế cốt lõi mà các nhà sản xuất phải giải quyết nếu muốn đưa robot vào ứng dụng đại trà.

Bên cạnh vấn đề kinh tế, ngành công nghiệp này còn phải đối mặt với một thách thức cốt lõi về mặt kỹ thuật được gọi là "Nghịch lý Moravec". Nghịch lý này chỉ ra rằng, trong khi máy tính có thể dễ dàng đạt được hiệu suất ngang ngửa người trưởng thành trong các bài kiểm tra trí tuệ hay tính toán phức tạp, thì việc trang bị cho robot các kỹ năng nhận thức và vận động cơ bản của một đứa trẻ một tuổi lại là điều cực kỳ khó khăn.

Qiu Heng của Agibot nhấn mạnh rằng các thành phần linh kiện như "bàn tay khéo léo" hay các khớp nối và bộ truyền động trên cơ thể robot sẽ đóng vai trò quyết định trong tương lai. Việc mô phỏng lại sự linh hoạt của bàn tay con người để thực hiện các thao tác tinh tế vẫn là một rào cản kỹ thuật lớn. Hơn nữa, theo nhà phân tích Sharon Shih của Morgan Stanley, vấn đề tản nhiệt cho "bộ não" xử lý dữ liệu, các "khớp xương" vận động liên tục và hệ thống pin cũng là những trở ngại đáng kể cần được khắc phục.

Mặc dù Morgan Stanley dự báo rằng lượng robot hình người được áp dụng tích lũy trên toàn cầu có thể đạt 1 tỷ đơn vị vào năm 2050, với tốc độ tăng trưởng bùng nổ sau năm 2035 khi phần cứng và AI đủ hoàn thiện, nhưng không phải ai cũng lạc quan về lộ trình này. Trong khi người sáng lập SoftBank, Masayoshi Son, tin rằng "trí tuệ nhân tạo vật lý" sẽ là làn sóng công nghệ lớn tiếp theo, thì cựu CEO của Intel, Pat Gelsinger, lại tỏ ra thận trọng hơn nhiều. Ông cho rằng robot hình người vẫn còn quá nhiều thách thức công nghệ cần vượt qua và sự tiến bộ sẽ diễn ra theo chu kỳ thăng trầm chứ không phải là một đường thẳng đi lên.

Vấn đề lớn nhất, theo Gelsinger, chính là sự an toàn khi robot hoạt động cùng với con người. Việc đảm bảo một cỗ máy bằng kim loại, nặng nề và tự động hoàn toàn không gây nguy hiểm cho con người trong môi trường làm việc hay sinh hoạt chung là điều kiện tiên quyết. Do đó, viễn cảnh robot hình người phục vụ người tiêu dùng đại trà sẽ chưa thể diễn ra trong tương lai gần.

Trong khi các nhà cung cấp giải pháp robot công nghiệp lớn ở Châu Âu và Nhật Bản như ABB, Fanuc và Kawasaki Heavy vẫn trung thành với các cánh tay robot tự động chuyên dụng và tỏ ra ít mặn mà với robot hình người đa năng, thì các công ty Trung Quốc, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ về vốn và chính sách, vẫn đang liều lĩnh đặt cược vào canh bạc này, hy vọng sẽ là những người tiên phong định hình lại thế giới lao động trong kỷ nguyên mới.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/cuoc-dua-robot-hinh-nguoi-tai-trung-quoc-giac-mo-va-rao-can-242066.html