Cuộc đua song mã của Mỹ và Trung Quốc giành vị trí dẫn đầu về xe robotaxi

5 giờ trướcBài gốc

Cuộc đua khốc liệt

Khi Elaine Zhang gọi taxi Apollo Go ở Vũ Hán vào tháng trước, cô đã rất ngạc nhiên khi thấy dịch vụ gọi xe tự hành do Baidu phát triển "thông minh hơn nhiều" so với lần đầu tiên cô thử ở Bắc Kinh vào năm 2021.

Không giống như trải nghiệm trước đó của cô gái này, lần này không có tài xế nào trên xe sẵn sàng điều khiển trong giờ cao điểm.

Zhang, một nhân viên công nghệ ngoài 30 tuổi, đã rất ngạc nhiên khi chiếc xe bấm còi khi một chiếc khác cố gắng vượt bên phải, và thậm chí còn ngạc nhiên hơn khi nó tăng tốc để đáp lại nỗ lực chuyển làn của một tài xế khác. Cô cũng rất vui khi có thể chọn những bài hát yêu thích của mình để phát từ ghế sau.

“Công nghệ chắc chắn đang được cải thiện, mặc dù tôi nghĩ nó vẫn chưa thể sánh được với trí thông minh của người lái xe. Tôi sẽ không lái nếu đang vội, vì chuyến đi 3,5 km của tôi mất gần 20 phút”, cô nói. “Chiếc xe di chuyển rất thận trọng quanh người đi bộ và lái theo cách khá cứng nhắc”.

Chuyến đi của Zhang là dấu hiệu cho thấy những người chơi xe tự lái của Trung Quốc đã tiến xa như thế nào chỉ trong vài năm qua. Nhưng cuộc đua để dẫn đầu ngành công nghiệp có tiềm năng sinh lợi này vẫn chưa kết thúc và đối thủ cạnh tranh toàn cầu lớn khác, Mỹ, cũng đang tăng tốc.

Tại Trung Quốc, Baidu, Pony.ai và WeRide đã được chấp thuận hoạt động tại các thành phố hạng nhất như Bắc Kinh và Quảng Châu. Trong khi tại Mỹ, Waymo đang cung cấp dịch vụ xe robotaxi trả phí cho công chúng ở San Francisco và các thành phố khác.

Tesla đã ra mắt xe robotaxi của riêng mình tại Austin, Texas vào ngày 22 tháng 6, một động thái có thể là cột mốc cho công ty và ngành công nghiệp mặc dù đến muộn hơn dự kiến và cung cấp ít hơn so với lời hứa ban đầu.

Vào tháng 10 năm ngoái, gã khổng lồ xe điện của Mỹ đã tiết lộ một nguyên mẫu robotaxi hai cửa, màu bạc có tên là Cybercab tại một sự kiện ra mắt và Musk đã nói vào thời điểm đó rằng robotaxi của Tesla sẽ không được trang bị vô lăng hoặc bất kỳ bàn đạp nào. Tuy nhiên, lô robotaxi đầu tiên được ra mắt tại Austin sẽ không phải là Cybercab tương lai mà là những chiếc xe Model Y thông thường.

“Việc sử dụng Model Y cho thấy Tesla rất muốn ra mắt dịch vụ robotaxi và họ rất muốn thu thập thêm dữ liệu để thương mại hóa”, một giám đốc điều hành của một công ty robotaxi hàng đầu của Trung Quốc, người yêu cầu giấu tên, cho biết.

Musk đã nói rằng Cybercab sẽ ra mắt thị trường “trước năm 2027”.

Trong khi đó, tại Trung Quốc, một số công ty đã có xe trên đường. Baidu vận hành đội xe gồm khoảng 1.000 xe robotaxi Apollo Go, đã cung cấp hơn 1,4 triệu chuyến đi trong quý đầu tiên. Pony.ai có đội xe gồm hơn 300 xe robotaxi và đặt mục tiêu mở rộng lên 1.000 xe vào cuối năm nay và 2.000–3.000 xe vào cuối năm 2026. Đội xe của WeRide có khoảng 400 xe.

Goldman Sachs dự kiến sẽ có khoảng 500.000 xe robotaxi hoạt động tại hơn mười thành phố ở Trung Quốc vào năm 2030. Nhưng ngân hàng đầu tư này cho biết trong một lưu ý vào tháng trước, câu hỏi hiện tại là các công ty sẽ thương mại hóa tốc độ phát triển tự động nhanh chóng như thế nào.

Goldman Sachs ước tính tổng cơ hội doanh thu tiềm năng trong lĩnh vực robotaxi của Trung Quốc sẽ đạt 47 tỷ USD vào năm 2035, tăng mạnh so với mức ước tính 54 triệu USD vào năm 2025, với sự tăng trưởng được thúc đẩy bởi chi phí phần cứng và thuật toán giảm, cùng với chi phí vận hành thấp hơn cho các đơn vị khai thác đội xe.

Trong khi đó, Waymo đã bắt đầu triển khai dịch vụ robotaxi trả phí cho công chúng tại San Francisco và các thành phố khác của Mỹ vào năm ngoái. Vào tháng 4, công ty cho biết hiện họ cung cấp hơn 250.000 chuyến đi tính phí hoàn toàn tự động mỗi tuần. Waymo, thuộc sở hữu của Alphabet, công ty mẹ của Google, có quy mô đội xe thương mại gồm hơn 1.500 xe và dự kiến sẽ tăng lên 3.500 xe vào năm 2026.

Theo công ty nghiên cứu thị trường YipitData, tính đến tháng 4, Waymo đã vượt qua Lyft để trở thành dịch vụ gọi xe lớn thứ hai tại San Francisco, chiếm 25% số chuyến đi được đặt trong thành phố.

Nhiều CEO và nhà đầu tư trong ngành nhận định việc Waymo triển khai thành công tại đây được coi là khoảnh khắc "ChatGPT" cho robotaxi, vì nó đã chứng minh rằng dịch vụ này có con đường hợp lệ để thương mại hóa sau nhiều năm đầu tư.

Trong khi đó, một rào cản cụ thể đối với thị trường Trung Quốc là bản chất xã hội.

Rào cản

Không giống như ở Mỹ, robotaxi ở Trung Quốc chủ yếu chỉ được phép hoạt động ở các khu vực đô thị phi trung tâm được chỉ định tại các thành phố như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm Quyến và Vũ Hán. Theo một giám đốc điều hành cấp cao của một công ty robotaxi khác của Trung Quốc, các nhà khai thác Trung Quốc đang tích cực làm việc với các cơ quan quản lý để mở rộng đội xe của họ sang nhiều khu vực hơn, nhưng một trong những thách thức chính là mối lo ngại của các cơ quan quản lý về khả năng mất việc làm.

"Các tài xế taxi đang gặp khó khăn vì doanh nghiệp của họ bị ảnh hưởng bởi các nền tảng gọi xe", người này nói. "Bây giờ, ngay cả dịch vụ gọi xe bản thân những người lái xe đang gặp khó khăn trong việc kiếm sống trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu, khiến các cơ quan quản lý thận trọng hơn trong việc cho phép mở rộng thêm vào thời điểm này, vì sự ổn định xã hội là chìa khóa”.

Các nhà điều hành xe robotaxi ở cả hai bờ Thái Bình Dương hiện đang tìm kiếm cơ hội ở nước ngoài.

Vào tháng 4, Waymo đã triển khai một đội xe robotaxi ở Tokyo, ban đầu sẽ do các tài xế từ nền tảng gọi xe Nhật Bản Go và Nihon Kotsu, công ty taxi lớn nhất Tokyo, điều khiển. Điều này sẽ cho phép Waymo thu thập dữ liệu và đào tạo các phương tiện trước khi triển khai dịch vụ không người lái trả phí tại Nhật Bản.

Apollo Go của Baidu đặt mục tiêu triển khai 100 xe robotaxi tại Dubai vào cuối năm nay, với tham vọng tăng con số đó lên ít nhất 1.000 trong vòng ba năm. Apollo Go cũng đang hợp tác với Autogo có trụ sở tại UAE để triển khai đội xe không người lái của mình tại Abu Dhabi. Cả Pony.ai và WeRide đều đang hợp tác với Uber để triển khai xe robotaxi ở Châu Âu và Trung Đông.

Theo các nhà phân tích của Goldman Sachs, mặc dù chậm hơn một bước so với các đối thủ Trung Quốc và Mỹ, Tesla có thể có một số lợi thế riêng, những người đã nói trong một lưu ý rằng hoạt động kinh doanh xe điện hiện tại của công ty này có thể giúp giảm chi phí cho xe robotaxi, một cân nhắc quan trọng khi các nhà khai thác xe robotaxi mở rộng quy mô đội xe của họ.

Dan Ives, giám đốc điều hành tại Wedbush Securities, đồng ý rằng tầm nhìn về xe robotaxi của Tesla có thể bổ sung cho hoạt động kinh doanh sản xuất ô tô của công ty, vì cả hai đều phụ thuộc vào việc đào tạo trí tuệ nhân tạo cho các phương tiện.

"Waymo cũng sẽ là người chiến thắng và Uber sẽ được hưởng lợi trong thị trường xe tự lái, nhưng chúng tôi thấy người chiến thắng thực sự là Tesla", Ives đánh giá. "Chúng tôi ước tính cơ hội về AI và tự động có giá trị ít nhất là 1 nghìn tỷ đô la Mỹ chỉ riêng đối với Tesla".

Và bất chấp sự bất đồng gần đây giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Elon Musk, Ives cho biết việc phê duyệt xe robotaxi và FSD hoặc hệ thống lái xe tự động hoàn toàn của Tesla sẽ được chính quyền "xử lý nhanh", vì ông Trump "tập trung vào sự thống trị của AI đối với Trung Quốc".

Musk cũng có thể có một cơ hội ở Trung Quốc, nơi công ty của ông đã giúp đặt nền móng cho ngành công nghiệp xe điện. Năm ngoái, phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng Bắc Kinh đã nói với Musk họ sẽ hoan nghênh Tesla thực hiện một số cuộc thử nghiệm xe robotaxi tại quốc gia này, vì nó có thể "làm gương tốt".

Nếu Musk thành công trong việc triển khai xe robotaxi tại Trung Quốc, các công ty trong nước sẽ coi đây là một điều tích cực chứ không phải là mối đe dọa.

"Thị trường này vẫn chưa có sự cạnh tranh khốc liệt. Đây vẫn là một đại dương xanh", Ives nói. "Hiện tại, tất cả các công ty cộng lại thậm chí còn chưa nắm bắt được 0,1% tiềm năng của mình, vì vậy không cần phải lo lắng. Nếu xe robotaxi của Tesla thâm nhập vào Trung Quốc và giúp phát triển toàn bộ thị trường, đồng thời thúc đẩy chính sách và nâng cao nhận thức của công chúng, thì đó sẽ là một lợi ích to lớn cho toàn bộ ngành".

Nhưng không phải ai cũng tin rằng chuyên môn trong việc chế tạo xe điện đảm bảo thành công khi vận hành dịch vụ robotaxi.

Tesla hoặc các nhà sản xuất ô tô khác có thể có lợi thế là nhà sản xuất, nhưng họ chưa chắc có kiến thức vận hành để tối ưu hóa dịch vụ robotaxi, Jun Peng, CEO của Pony.ai nhấn mạnh.

Mặc dù chi phí sản xuất xe sẽ là một yếu tố thành công, nhưng khả năng vận hành đội xe hiệu quả, bao gồm cả việc cung cấp dịch vụ bảo dưỡng và chăm sóc khách hàng, cũng sẽ là chìa khóa, đặc biệt là khi các công ty tăng cường dịch vụ tại nhiều địa điểm hơn.

"Nếu chúng ta nói về chi phí, thì đó là thế mạnh của các công ty Trung Quốc", Peng nói, chỉ ra hệ sinh thái chuỗi cung ứng tại Trung Quốc cho phép Pony.ai sản xuất robotaxi với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với Waymo.

Các công ty sản xuất robotaxi của Trung Quốc có nhiều lợi thế về chi phí hơn đối với xe cộ và bộ dụng cụ lái xe tự động, nhờ chuỗi cung ứng ô tô mạnh mẽ của quốc gia này, bao gồm các thành phần như pin và LiDAR, hoặc cảm biến phát hiện ánh sáng và cảm biến phạm vi.

Ngược lại, các công ty robotaxi của Mỹ có quyền truy cập nhiều hơn vào phần cứng tiên tiến, chẳng hạn như chip hiệu suất cao và thường được hỗ trợ vốn mạnh hơn do được các tập đoàn công nghệ và ô tô lớn hỗ trợ.

Khi Trung Quốc và Mỹ đều thúc đẩy tham vọng tự lái của mình, chính trị có thể sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong cuộc đua.

Chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ban hành lệnh cấm phần mềm và phần cứng xe tự hành của Trung Quốc vào năm ngoái, lệnh này sẽ có hiệu lực vào năm 2026. Trong khi đó, các biện pháp kiểm soát xuất khẩu dữ liệu của Bắc Kinh đã cản trở các nỗ lực của các công ty nước ngoài, bao gồm cả Tesla, nhằm thâm nhập thị trường robotaxi của Trung Quốc, mặc dù các hướng dẫn dự thảo đã được ban hành vào đầu tháng này để điều chỉnh việc xuất khẩu dữ liệu ô tô được tạo ra trong nước. Các quy tắc được đề xuất có thể mở ra con đường cho Tesla và những công ty khác đang cố gắng chuyển dữ liệu đó ra nước ngoài để thâm nhập vào Trung Quốc.

Bản thân những người lái xe đang gặp khó khăn trong việc kiếm sống trong bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu, khiến các cơ quan quản lý thận trọng hơn trong việc cho phép mở rộng thêm vào thời điểm này, vì sự ổn định xã hội là chìa khóa.

Trong tương lai gần, Châu Âu và Trung Đông cũng được kỳ vọng sẽ là thị trường chính nơi các công ty Trung Quốc và Mỹ cạnh tranh trực tiếp.

"Chi phí thấp là lợi thế lớn nhất của các công ty robotaxi Trung Quốc", Lee của BofA cho biết. "Ngoài ra, các công ty Trung Quốc có lợi thế trong việc phát triển thuật toán của họ nhanh hơn, vì điều kiện đường sá và hành vi của tài xế ở Trung Quốc phức tạp hơn, cho phép các công ty robotaxi Trung Quốc này thu thập nhiều dữ liệu hơn trong các tình huống lái xe phức tạp. Do đó, các công ty Trung Quốc này đã sẵn sàng triển khai robotaxi của họ ở các thị trường nước ngoài sớm hơn".

Trong khi đó, tại Trung Quốc, cảm giác cấp bách đang gia tăng. Giám đốc điều hành cấp cao của một công ty robotaxi Trung Quốc cho hay, các nhà lãnh đạo ngành đã nhiều lần thúc giục chính phủ của họ công nhận những tiến bộ đã đạt được ở Mỹ , cảnh báo rằng Trung Quốc có nguy cơ tụt hậu nếu các công ty vẫn chỉ giới hạn ở các thử nghiệm quy mô nhỏ ở các khu vực đô thị ngoại vi.

"Chính phủ Trung Quốc vẫn sẽ chú ý sâu sắc đến những diễn biến của Mỹ trong lĩnh vực này, vì hiện chỉ có Trung Quốc và Mỹ sở hữu các năng lực công nghệ cần thiết", ông cho biết. "Về mặt chính sách, Bắc Kinh vẫn duy trì lập trường ủng hộ nói chung".

Hoàng Lâm

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/automotive/cuoc-dua-song-ma-cua-my-va-trung-quoc-gianh-vi-tri-dan-dau-ve-xe-robotaxi.htm