Nhân loại phải chuẩn bị cho một cuộc cách mạng toàn diện khi các quốc gia và công ty chuẩn bị xây dựng căn cứ trên Mặt trăng, trạm vũ trụ và nhà máy quay quanh quỹ đạo, đồng thời khám phá bằng chứng - nếu có - rằng chúng ta không đơn độc trong vũ trụ.
Trong một báo cáo tổng quát, Viện Hàn lâm Khoa học Anh hình dung một kỷ nguyên mới các hoạt động ngoài không gian sẽ định hình lại thế giới. Một số khả năng bao gồm năng lượng sạch được truyền đến Trái đất, robot khai thác tiểu hành tinh hoặc tái chế vệ tinh đã hỏng, và các nhà máy sản xuất bao quanh hành tinh.
“Chúng tôi không cố gắng dự đoán tương lai, nhưng đây là những điều có thể xảy ra”, ông Martin Sweeting, người dẫn đầu báo cáo và là giáo sư kỹ thuật vũ trụ tại Đại học Surrey (Anh), cho biết. “Và nếu chúng ta càng nghĩ về chúng sớm hơn, chúng ta sẽ càng trang bị tốt hơn”.
Báo cáo “Vũ trụ: 2075” nhằm bắt đầu các cuộc thảo luận về khả năng và hậu quả của khoa học vũ trụ trong 50 năm tới, để các chính phủ, cơ quan quản lý, doanh nghiệp và công chúng có thể chuẩn bị. Các tác giả viết rằng, những tác động này sẽ thay đổi cục diện ngành công nghiệp, xã hội và văn hóa ngày nay giống như Cách mạng Công nghiệp vào thế kỷ 18.
Theo báo cáo, những tiến bộ trong tương lai về tên lửa và tàu vũ trụ có thể mở đường cho các nhà máy sản xuất các sản phẩm trong điều kiện vi trọng lực, và các cơ sở quy mô lớn hơn ngoài không gian. Các trạm vũ trụ liên hành tinh có thể được xây dựng trên quỹ đạo và triển khai trên khắp hệ Mặt trời theo mong muốn.
Nhiều ngành công nghiệp hiện tại có thể di dời vào quỹ đạo. Ví dụ, các bộ máy dữ liệu ngốn điện sẽ được hưởng nguồn năng lượng Mặt trời dồi dào và hệ thống làm mát miễn phí trong không gian. Cùng lúc đó, các công nghệ mới mang tính đột phá có thể xuất hiện, như vệ tinh thu năng lượng Mặt trời và truyền năng lượng này một cách hiệu quả qua bầu khí quyển đến các trạm thu trên mặt đất.
Va chạm, xung đột trong vũ trụ
Sao Hỏa có thể được con người can thiệp sâu hơn trong 50 năm tới
Khối lượng rác vũ trụ ngày càng tăng từ tên lửa đã qua sử dụng, vệ tinh không còn hoạt động và mảnh vỡ từ các vụ va chạm đang thúc đẩy nhu cầu tái chế. Điều này sẽ giảm nguy cơ va chạm và ngăn chặn các vật liệu gây ô nhiễm bầu khí quyển khi chúng trở về Trái đất.
Các tác giả cảnh báo rằng, khi vũ trụ trở nên đông đúc hơn, xung đột sẽ có khả năng xảy ra cao hơn, khi các quốc gia và công ty tranh chấp vị trí đắc địa trên các thiên thể, quỹ đạo có giá trị và các băng tần vô tuyến quan trọng.
Theo báo cáo, trong khi Anh mạnh về một số công nghệ như theo dõi Trái đất, truyền thông và vệ tinh nhỏ, họ cần có “tham vọng quốc gia rõ ràng” để theo kịp tốc độ thay đổi. “Chính phủ Anh nói riêng, cộng đồng quốc tế và xã hội nói chung cần phải hiểu, dự đoán và chuẩn bị”, báo cáo nêu rõ.
Những thách thức về mặt đạo đức cũng được dự đoán. Các loài côn trùng chịu đựng được môi trường khắc nghiệt trên Trái đất có thể được biến đổi thành “công cụ sống” trên sao Hỏa, chuyển đổi tài nguyên thiên nhiên thành các hợp chất hữu ích.
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu những loài côn trùng đó xâm chiếm hành tinh này và lấn át các vi khuẩn bản địa chưa được phát hiện? Các thử nghiệm cải tạo địa hình, trong đó các hành tinh được thiết kể lại để tạo điều kiện cho con người sinh sống, cũng gây ra những lo ngại tương tự. Và nếu con người chuyển đến Hành tinh đỏ thì sao?”, ông Sweeting đặt câu hỏi. “Điều gì sẽ xảy ra nếu con người được sinh ra trên sao Hỏa?”
Một số hội thảo công khai về báo cáo này đã đưa ra chủ đề về sự sống ngoài hành tinh và cách xử lý. Nếu người ngoài hành tinh sống gần đây, chúng ta có thể sẽ biết trong 50 năm tới, các tác giả viết. “Tôi hy vọng điều đó sẽ đưa các quốc gia lại gần nhau hơn và nói rằng: hãy quên đi những tranh cãi nhỏ nhặt của chúng ta và tập trung vào vấn đề lớn hơn”, ông Sweeting nói. “Tuy nhiên, đó chỉ là một suy nghĩ viển vông”.
[ Ngọc Diệp ] (theo royalsociety.org, 3/6/2025)