Ảnh minh họa. Nguồn: NVIDIA.
Người sáng tạo ra CUDA (kiến trúc tính toán song song) là John Nickolls, một kỹ sư của NVIDIA, trước đây ông từng đồng sáng lập một trong những công ty khởi nghiệp về tính toán song song và kết cục là gục ngã trên con đường vốn đã đầy những "xác chết" trước đó.
Nickolls là một chuyên gia trượt tuyết đổ đèo và đam mê mô hình tàu hỏa, với văn phòng được trang trí bằng những bức ảnh về vi mạch. Khát khao của ông là làm cho máy tính chạy nhanh hơn. Tại Công ty MasPar Corporation của mình, ông đã cố gắng áp dụng lịch làm việc khắc nghiệt theo kiểu "996" của TSMC, yêu cầu nhân viên làm việc 12 tiếng một ngày, 6 ngày một tuần.
Năm 2003, Huang thuê Nickolls và giao cho ông phụ trách một dự án thí điểm phát triển các ứng dụng khoa học cho dòng GeForce. Ngay cả tại NVIDIA, Nickolls cũng được xem là một người có cường độ làm việc cực kỳ cao. Chỉ 2 tuần sau ngày đầu tiên làm việc, ông bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư hắc tố ác tính.
Dù vậy, ông vẫn tiếp tục làm việc 72 giờ mỗi tuần trong khi điều trị ung thư, giấu kín cả gia đình lẫn đồng nghiệp về những đau đớn mà mình phải chịu đựng. Chẳng bao lâu, căn bệnh ung thư của Nickolls thuyên giảm và những phiên bản đầu tiên của nền tảng CUDA chính thức ra đời.
Nickolls chẳng hề quan tâm đến trò chơi điện tử. Thậm chí, đồ họa máy tính cũng không phải điều khiến ông bận tâm. Điều duy nhất ông quan tâm là làm sao để các vi mạch chạy nhanh hơn. Ở mọi khía cạnh khác, Nickolls chính là hình mẫu điển hình của một nhân viên NVIDIA. "Bố tôi là người hay quát tháo", con trai ông, Alec, kể lại. "Tôi nhớ từng nghe lỏm được các cuộc họp qua điện thoại của ông ấy, giọng ông vang vọng đầy uy lực. Không phải kiểu độc hại gì, mà chỉ là ông muốn chắc chắn mọi người hiểu bản thân đang làm gì và phải làm việc sao cho hiệu quả.
Nickolls ám ảnh với việc làm cho nền tảng CUDA hoạt động. Bạn bè đôi khi thắc mắc tại sao ông lại làm việc cho một công ty trò chơi điện tử trong khi bản thân không chơi game. Nickolls trả lời rằng ông không làm việc liên quan đến game, ông đang xây dựng một trong những công nghệ quan trọng nhất mọi thời đại. Ông đang tạo ra một nền tảng nhanh đến mức mọi chiếc máy tính khác sẽ chẳng khác gì một chiếc đồng hồ điện tử cũ kỹ.
"Ít phát minh nào có thể tạo ra tác động lớn đến thế giới như những gì CUDA sẽ mang lại", ông thường khẳng định như vậy.
Đây giống như một tuyên ngôn mang tính niềm tin hơn là một đánh giá thực tế. Vào cuối những năm 2000, máy tính đã đủ nhanh cho hầu hết mục đích sử dụng thông thường và chẳng mấy khách hàng tỏ ra hứng thú với những gì Nickolls đang xây dựng, nhưng Nickolls không hề nao núng. Ông không chỉ muốn tìm cách vượt qua định luật Moore, ông còn muốn nghiền nát nó mãi mãi.
Để làm được điều đó, Nickolls phải nâng cao cường độ tính toán của các mạch vi xử lý. Các vi mạch giữ nhịp bằng một chiếc máy đếm nhịp nội bộ hoạt động điên cuồng, mỗi năm lại nhanh hơn. Vào khoảng 2005-2007, chiếc máy đếm nhịp này đã đập hàng trăm triệu lần mỗi giây, khiến hệ thống dây dẫn tinh vi không thể theo kịp. Điện toán song song giải quyết vấn đề này không phải bằng cách tăng tốc, mà bằng cách sử dụng nhiều bóng bán dẫn hơn để phản hồi với mỗi nhịp đập. Một CPU của Intel chỉ kích hoạt vài bóng bán dẫn một lúc, trong khi một GPU chơi game của NVIDIA có thể kích hoạt hàng nghìn bóng bán dẫn.
Stephen Witt/1980Books & NXB Công Thương