Đường sắt đô thị là trục xương sống giao thông thông minh
Sáng 24/10, UBND TP Đà Nẵng tổ chức hội thảo Xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng tầm nhìn, thách thức và giải pháp bền vững.
Phát biểu tại hội thảo, ông Lê Quang Nam, Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng cho biết, sáp nhập Đà Nẵng - Quảng Nam thành TP Đà Nẵng mới là bước ngoặt lịch sử mở ra không gian phát triển đô thị, du lịch, logistic quy mô lớn.
Ông Lê Quang Nam, Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng phát biểu tại hội thảo.
Song song với cơ hội phát triển, thành phố phải đối diện với những áp lực ngày càng tăng về giao thông đô thị và nhu cầu di chuyển ngày càng tăng của người dân.
Do đó, Đà Nẵng cần có bước đột phá trong phát triển hạ tầng giao thông công cộng thông minh, hiệu quả, thân thiện môi trường.
"Kinh nghiệm các thành phố lớn trên thế giới, Seoul, Tokyo, Singapore... cho thấy đường sắt đô thị là hệ số chính quyết định sự hình thành, phát triển đô thị hiện đại, bền vững, giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông...", ông Nam cho hay.
Theo Phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, với tầm nhìn dài hạn, Đà Nẵng sẽ đưa đường sắt đô thị thành trục xương sống của mạng lưới giao thông thông minh, kết nối nội đô với các đô thị lân cận, mở rộng liên kết với Huế, Quảng Ngãi và các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên, hình thành chuỗi đô thị liên vùng.
Hệ thống phải được tích hợp đồng bộ với các phương tiện giao thông khác như xe nhanh (BRT), xe buýt điện, xe đạp chia sẻ, cùng với các trung tâm giao thông lớn bến cảng, sân bay, trung tâm hành chính, trường học, bệnh viện.
"Nguyên tắc đảm bảo mỗi điểm đô thị đều cách ga metro không quá 500 mét, ngoại ô không quá 2km. Thời gian chuyển đổi phương tiện giao thông không quá 5 phút", ông Nam cho hay.
Ông Lương Thạch Vỹ, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP Đà Nẵng cho biết, thành phố định hướng 16 tuyến đường sắt đô thị và ưu tiên nghiên cứu 2 tuyến.
Ông Lê Quang Nam cho biết thêm, Đà Nẵng xác định rõ đường sắt đô thị không chỉ là một công trình giao thông mà còn là quyết định mang tính đột phá, nền tảng hình thành đô thị thông minh, xanh, kết nối và lan tỏa vùng.
Ưu tiên vốn tư nhân, phát triển theo định hướng TOD
Theo ông Lương Thạch Vỹ, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP Đà Nẵng, định hướng quy hoạch đường sắt đô thị của TP Đà Nẵng gồm 16 tuyến với tổng chiều dài hơn 204km. Theo kế hoạch, các tuyến đường sắt này đầu tư giai đoạn trước 2030 đến 2045.
Ngoài ra, còn có hai dự án đường sắt đô thị ưu tiên nghiên cứu. Thứ nhất là tuyến nối từ sân bay quốc tế Đà Nẵng - Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai.
Trong đó, giai đoạn 1 (2025 - 2030), xây dựng tuyến LRT2 và MRT2 nối sân bay quốc tế Đà Nẵng - Hội An. Giai đoạn 2 (sau 2030) xây dựng tuyến nối Hội An - Tam Kỳ - Chu Lai.
Dự án ưu tiên nghiên cứu thứ hai là tuyến nối từ nhà ga đường sắt tốc độ cao đến ga đường sắt đô thị trung tâm. Thời gian thực hiện dự án này bám theo tiến độ thực hiện dự án đường sắt tốc độ cao quốc gia đoạn qua TP Đà Nẵng.
Lãnh đạo Sở Xây dựng TP Đà Nẵng cho biết, dự kiến ba nguồn lực thực hiện đầu tư hệ thống đường sắt đô thị.
Đó là nguồn vốn đầu tư công từ ngân sách Nhà nước; Vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài; Vốn từ các nhà đầu tư và vốn đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).
Đà Nẵng định hướng đường sắt đô thị là trục xương sống của hệ thống giao thông thông minh.
Trong đó, trên có cơ sở quy mô dự kiến đầu tư, phân tích ưu, nhược điểm của các nguồn vốn đầu tư, UBND TP Đà Nẵng đề xuất ưu tiên phương án kêu gọi đầu tư từ nguồn vốn tư nhân. Nhà đầu tư đầu tư toàn bộ cơ sở hạ tầng, thiết bị để kinh doanh khai thác và được kết hợp phát triển đô thị theo định hướng TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng) tại các khu vực lân cận nhà ga trên tuyến.
Đồng quan điểm, đại diện đơn vị quản lý hệ thống đường sắt Thâm Quyến (Trung Quốc) cho rằng, xây dựng khu đô thị mới đường sắt cao tốc cần lấy TOD (mô hình đô thị giao thông công cộng) làm trọng tâm.
Đại diện đơn vị quản lý hệ thống đường sắt Thâm Quyến (Trung Quốc) cho rằng, quy hoạch mạng lưới đường sắt của Đà Nẵng về cơ bản phù hợp với cấu trúc phát triển trung tâm thành phố trong tương lai. Tuy nhiên, cần tiếp tục tối ưu hóa một số khu vực cục bộ và tính toán khả năng kéo dài mạng lưới về phía nam.
Chuyên gia Thâm Quyến đề xuất Đà Nẵng nên xây dựng TOD lấy đường sắt làm chủ đạo, xác định rõ vai trò, vị trí và mối liên hệ giữa các phương thức giao thông khác nhau. Tỷ lệ đất giao thông trong quy hoạch đô thị nên đạt 23 - 26%, trong đó giao thông công cộng chiếm khoảng 10 - 25%, bao gồm xe buýt đô thị, xe buýt liên tỉnh và các loại hình bán công cộng khác.
Cũng theo chuyên gia này, để đạt mục tiêu phát triển giao thông tổng hợp bền vững, Đà Nẵng cần xây dựng mạng lưới đường sắt đa tầng, đa mô hình, tích hợp, gắn chặt với quy hoạch sử dụng đất. Việc xây dựng đường sắt đô thị Đà Nẵng cũng cần sự hỗ trợ của Trung ương về cơ chế và chính sách đặc biệt thí điểm phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tương ứng như Hà Nội, TP.HCM.
Trước đó, Đà Nẵng đã kêu kêu gọi đầu tư dự án đường sắt đô thị trên địa bàn thành phố. Theo đó, thành phố sẽ phát triển 2 tuyến MRT, 11 tuyến LRT, 3 tuyến LRT du lịch hoặc phương thức khác tương đương năng lực và tốc độ vận chuyển.
Một số tuyến LRT sẽ tận dụng, mở rộng quỹ đất đường ray có sẵn của nhánh đường sắt quốc gia Bắc - Nam (sau khi di dời Ga đường sắt hiện trạng ra khỏi trung tâm thành phố) để xây dựng.
Đặc biệt, tuyến ưu tiên của dự án được đề xuất trong Quy hoạch chung TP Đà Nẵng là tuyến Sân bay Đà Nẵng - Cầu Trần Thị Lý - Biển Mỹ Khê – giáp Quảng Nam.
Ngoài ra, trước thời điểm sáp nhập với Đà Nẵng, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành danh mục dự án thu hút đầu tư, ưu tiên thu hút đầu tư vào tỉnh Quảng Nam năm 2025.
Trong đó, có dự án đường sắt đô thị Hội An - Đà Nẵng và đường sắt đô thị Chu Lai - Đà Nẵng.
Vĩnh Nhân