Đặc sắc Lễ hội trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại

5 giờ trướcBài gốc

Điểm nhấn của lễ hội là phần biểu diễn nghệ thuật trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Ảnh: NGÔ XUÂN

Ấn tượng từ lễ hội cồng chiêng

Lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại năm 2025 có sự góp mặt của 10 đoàn nghệ nhân đến từ các huyện miền núi Sơn Hòa, Đồng Xuân và 2 xã Canh Hòa, Canh Liên, thuộc huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định. Lễ hội được tổ chức với nhiều hoạt động sôi nổi như trình diễn nghệ thuật trống đôi, cồng ba, chiêng năm; thi dệt thổ cẩm, thi giới thiệu ẩm thực, thi đan đát và thi các môn thể thao truyền thống các dân tộc…

Điểm nhấn của lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại là phần trình diễn trích đoạn các nghi thức truyền thống của cộng đồng các DTTS, kết hợp với biểu diễn nghệ thuật trống đôi, cồng ba, chiêng năm. Trong ngày đầu xuân, những âm thanh vang vọng của tiếng cồng, tiếng chiêng hòa quyện với những nhịp trống lúc khoan thai, dìu dặt, lúc rộn ràng, háo hức đã tạo nên một không gian sinh hoạt văn hóa vô cùng độc đáo giữa núi rừng Xí Thoại.

Lần đầu tham dự lễ hội, anh Nguyễn Minh ở TP Tuy Hòa rất ấn tượng với lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại. Anh Minh bày tỏ: Đây là lần đầu tiên tôi được hòa mình vào một không gian lễ hội của người đồng bào DTTS của tỉnh. Ở đây, tôi được xem những tiết mục trình diễn cồng chiêng, những màn múa trống, đấu trống vô cùng đặc sắc. Đây là một trải nghiệm rất mới mẻ và thú vị.

Ông Lê Văn Khương, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn Xí Thoại, xã Xuân Lãnh, cho biết: Lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm là hoạt động sinh hoạt văn hóa được người dân thôn Xí Thoại mong đợi nhất trong năm. Để chuẩn bị cho hoạt động này, các nghệ nhân thôn Xí Thoại tập luyện từ nhiều tháng trước nhằm đem đến những tiết mục đặc sắc nhất cho bà con địa phương và du khách. Đây không chỉ là một hoạt động sinh hoạt văn hóa truyền thống, mà còn là niềm tự hào của người dân thôn Xí Thoại.

“Điểm hẹn” giao lưu văn hóa

Tham gia lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại với vai trò thầy cúng, ông Ka Pá Lực ở thôn Phú Đồng, xã Phú Mỡ cho biết: Lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại là một “điểm hẹn” văn hóa của bà con đồng bào các dân tộc. Năm nay, xã Phú Mỡ trình diễn trích đoạn lễ cúng mừng năm mới, một tập tục truyền thống của người dân tộc Chăm. Bản thân tôi tham gia chương trình không vì thắng thua, mà tôi mong muốn mang những nét văn hóa của dân tộc mình đi giao lưu, giới thiệu với các địa phương lân cận. Do vậy, dịp đầu năm, dù công việc bận rộn đến đâu, bà con cũng cố gắng sắp xếp luyện tập để có buổi trình diễn thành công nhất.

Đã bước sang tuổi 92, nhưng già làng Mang Hiếu vẫn cùng các nghệ nhân của thôn Kỳ Đu, xã Xuân Quang 2, huyện Đồng Xuân vượt một quãng đường dài để tham gia lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm tại thôn Xí Thoại. Già làng Mang Hiếu cho biết: Là người con của núi rừng, chẳng ai có thể ngồi yên mỗi khi nghe tiếng trống, tiếng chiêng vang lên. Bản thân tôi sẽ cố gắng tiếp tục tham gia biểu diễn trống đôi, cồng ba, chiêng năm cho đến khi cái chân vẫn còn đi được, cái tay vẫn đủ sức gõ trống, gõ chiêng. Năm nay, tôi còn được tham gia thi đan đát truyền thống; được giao lưu, thi đấu với các địa phương bạn khiến tôi rất phấn khởi, tự hào.

Theo ông Huỳnh Việt Hùng, Trưởng phòng VH-TT huyện Đồng Xuân, bên cạnh giao lưu văn hóa cồng chiêng, năm nay huyện Đồng Xuân còn tổ chức thêm nhiều hoạt động bên lề như thi dệt thổ cẩm, thi đan đát truyền thống, thi ẩm thực, trưng bày, giới thiệu sản phẩm đặc trưng của bà con đồng bào các dân tộc… Đây là dịp để bà con giao lưu, học hỏi cũng như giới thiệu, quảng bá những sản phẩm văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Già làng Mang Hiếu, 92 tuổi ở thôn Kỳ Đu, xã Xuân Quang 2 tham gia các hoạt động lễ hội. Ảnh: NGÔ XUÂN

Nghiên cứu mở rộng không gian lễ hội

Theo UBND huyện Đồng Xuân, lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại được tổ chức hằng năm, với khoảng 10-12 đoàn nghệ nhân góp mặt. Ngoài các đội nghệ nhân ở địa phương, huyện Đồng Xuân còn mời các nghệ nhân từ huyện Sơn Hòa, Sông Hinh và các xã Canh Hòa, Canh Hiệp giáp ranh, thuộc huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định, với khoảng 500-700 người tham gia. Thêm vào đó là các đại biểu, người dân địa phương và đặc biệt là sự góp mặt của rất nhiều du khách các nơi đến tham quan, trải nghiệm. Trong khi đó, với tổng diện tích khoảng 1.000m2, nhà sinh hoạt cộng đồng thôn Xí Thoại có sức chứa tối đa khoảng 700 người, và luôn bị quá tải trong các dịp tổ chức lễ hội. Không gian chật hẹp không chỉ gây khó khăn cho công tác tổ chức chương trình lễ hội, mà việc sắp xếp, tổ chức phương tiện, chỗ nghỉ ngơi cho người dân, đại biểu cũng rất khó khăn.

Trước nhu cầu thực tế, UBND xã Xuân Lãnh đã đề xuất phương án xây dựng lại nhà sinh hoạt cộng đồng thôn Xí Thoại nhằm đảm bảo không gian tổ chức lễ hội. Tuy nhiên, do chưa bố trí được nguồn kinh phí nên UBND huyện Đồng Xuân chưa thực hiện được công trình này.

Ông Trần Quốc Huy, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân cho biết: Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2015. Từ năm 2017, Sở VHTT&DL phối hợp với UBND huyện Đồng Xuân tổ chức lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm vào cuối tháng Giêng hằng năm nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa này. Từ năm 2020, lễ hội này do UBND huyện Đồng Xuân tổ chức.

“Những năm gần đây, lễ hội Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại đã trở thành một sản phẩm du lịch độc đáo và ngày càng nhận được sự quan tâm của du khách. Lượng khách du lịch đến với thôn Xí Thoại trong dịp lễ hội ngày càng tăng, trong khi cơ sở hạ tầng tại nhà sinh hoạt cộng đồng thôn Xí Thoại khá chật hẹp. Do vậy, huyện Đồng Xuân dự kiến tìm vị trí dựng nhà sinh hoạt cộng đồng thôn Xí Thoại ở nơi rộng rãi hơn; đồng thời điều chỉnh thời gian tổ chức và bổ sung nhiều hoạt động văn hóa, thể thao truyền thống của các dân tộc để tạo sân chơi và thu hút khách du lịch đến với Xí Thoại”, ông Trần Quốc Huy cho biết thêm.

Trống đôi, cồng ba, chiêng năm thôn Xí Thoại không chỉ là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, mà còn là một sản phẩm du lịch độc đáo, ngày càng nhận được sự quan tâm của du khách. Huyện Đồng Xuân sẽ tiếp tục nghiên cứu đầu tư, mở rộng không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng thôn Xí Thoại, đồng thời điều chỉnh lại thời gian tổ chức và bổ sung một số hoạt động văn hóa, thể thao truyền thống của các dân tộc để tạo sân chơi và thu hút khách du lịch đến với huyện Đồng Xuân.

Ông Trần Quốc Huy, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Xuân

NGÔ XUÂN - THIÊN LÝ

Nguồn Phú Yên : https://baophuyen.vn/420/326300/dac-sac-le-hoi-trong-doi-cong-ba-chieng-nam-thon-xi-thoai.html