Chỉ còn gần 2 tháng nữa là đến tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026. Cũng như mọi năm, ông Đinh Hồng Thanh, người dân xã Mường Khương lại tìm mua lạp sườn, thịt sấy thơm ngon gửi làm quà cho người thân ở các tỉnh. Ông nghĩ rằng, những món quà quê tuy giá trị không cao nhưng mang đậm hương vị đặc trưng sẽ đem đến niềm vui cho người thân, bạn bè.
Ông Thanh chia sẻ: "Quê gốc ở Phú Thọ, nhưng tôi đã chuyển lên Mường Khương sinh sống và công tác nhiều năm. Hằng năm, mỗi dịp tết đến, tôi thường mua lạp sườn, thịt treo để gia đình sử dụng ngày tết và gửi biếu người thân ở quê. Lạp sườn, thịt sấy Mường Khương được làm từ thịt lợn đen, có hương vị riêng nên người tiêu dùng rất ưa thích".
Cũng như ông Thanh, ngày tết thường là dịp các gia đình sum họp, đoàn tụ bên mâm cơm, cũng là dịp cùng nhau thưởng thức, mời nhau những món ăn ngon. Vì thế nhu cầu mua các loại đặc sản thường tăng cao.
Trước đây, gia đình chị Phùng Kim Dung ở tổ dân phố Xóm Mới, thường chỉ làm lạp sườn, thịt sấy để gia đình sử dụng và đãi khách và đãi khách quý trong ngày tết. Nhiều năm trở lại đây, nhận thấy món ăn đặc sản mang hương vị vùng cao Mường Khương ngày càng được thị trường đón nhận, gia đình chị Dung đã chế biến lạp sườn, thịt sấy để bán.
Theo chị Dung, điều quan trọng nhất để làm ra những sản phẩm đặc sản, khiến khách hàng nhớ mãi là phải chọn nguyên liệu là thịt lợn đen bản địa và tẩm ướp với nhiều loại gia vị đặc trưng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Từ tháng 10 trở đi, lò sấy lạp sườn, thịt treo của gia đình chị Dung luôn đỏ lửa. Trong lò than hồng luôn có thêm vài cây mía tươi để mùi thơm của mía quyện với khói bếp bay lên ngấm vào từng thớ thịt treo, lạp sườn, tạo ra hương vị đặc trưng.
Không chỉ bán cho người dân địa phương, sản phẩm lạp sườn, thịt sấy của gia đình chị Dung còn được bán đi nhiều nơi, phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân trong cả nước. Dịp tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, Cơ sở kinh doanh Dung Sử của chị Dung dự kiến bán ra thị trường khoảng 2 tấn lạp sườn, thịt sấy. Đơn đặt hàng nhiều, chị Dung phải thuê thêm 3 lao động và liên kết với một số hộ dân cùng làm, qua đó tạo việc làm nâng cao thu nhập cho người dân địa phương.
Vào những tháng cuối năm, cùng với gia đình chị Dung, nhiều hợp tác xã, hộ dân khác trên địa bàn xã Mường Khương cũng rộn ràng chuẩn bị các sản phẩm đặc sản để bán ra thị trường. Một sản phẩm nổi tiếng không thể không nhắc đến là tương ớt Mường Khương.
Ông Hà Đức Mầm - đại diện một cơ sở sản xuất tương ớt cho biết: "Tương ớt là món gia vị truyền thống của người dân Mường Khương, được chế biến từ loại quả ớt địa phương có vị thơm, cay hơn nhiều nơi khác. Gia đình tôi sản xuất tương ớt từ nhiều năm qua, đến nay đã cùng một số hộ dân thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Mường Khương chuyên sản xuất tương ớt với số lượng lớn phục vụ thị trường".
Cũng theo ông Mầm, tương ớt ngon nhất thì yêu cầu phải ủ trên 3,5 tháng, bao giờ hết men và nước trong nổi lên trên mới được. Sau khi ủ, tương ớt được đóng chai, dán nhãn bán ra thị trường. Năm 2024, gia đình ông Mầm chế biến 18 tấn tương ớt xuất đi các nơi, trong đó có cả thị trường miền Nam và nước ngoài. Dịp tết năm nay, gia đình ông sản xuất khoảng 10 đến 11 tấn tương ớt.
Cùng với tương ớt, lạp sườn, thịt treo, đặc sản phục vụ thị trường tết năm nay của xã Mường Khương khá đa dạng, trong đó có 5 sản phẩm đã đạt chuẩn OCOP 3 sao như: Gạo Séng cù Mường Khương, quýt Mường Khương, lạp sườn Dung Sử, tương ớt cay, xôi sắc màu Tây Bắc. Dịp tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, xã Mường Khương dự kiến xuất ra thị trường 1.000 lít tương ớt, 2.000 kg lạp sườn, 3.200 kg xôi ngũ sắc, 50 tấn gạo Séng cù.
Ông Phạm Đức Trung - Phó Chủ tịch UBND xã Mường Khương cho biết: "Xã Mường Khương có nhiều sản phẩm phục vụ dịp tết Nguyên đán 2026, trong đó có những sản phẩm đã có thương hiệu được nhiều nơi biết đến như gạo Séng cù, thịt treo, lạp sườn…
Để đảm bảo số lượng và chất lượng sản phẩm đến tay người tiêu dùng, chính quyền xã thường xuyên chỉ đạo các hộ dân, cơ sở kinh doanh, hợp tác xã phải sản xuất theo đúng tiêu chuẩn đã được đăng ký, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Xã Mường Khương cũng tăng cường tuyên truyền, quảng bá các sản phẩm đặc sản của địa phương trên mạng xã hội, góp phần lan tỏa giá trị các sản phẩm, mở rộng thị trường, nâng cao thu nhập cho người dân".
Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026 đang đến gần, bầu không khí rộn ràng đang lan tỏa trên khắp các thôn, bản, tổ dân phố của xã Mường Khương. Người người, nhà nhà hối hả làm lạp sườn, thịt treo, xôi ngũ sắc, gạo Séng cù để phục vụ nhu cầu của thị trường. Đối với đồng bào các dân tộc nơi đây, niềm vui lớn nhất là được mang những sản phẩm đặc sản của quê hương mình đến khắp mọi miền Tổ quốc, để mỗi bữa cơm ngày tết thêm đậm đà hương vị.
Tuấn Ngọc - Tất Đạt