Đại biểu mổ xẻ 2 vụ án 'gà lôi trắng' và 'ông hiệu trưởng ở Cà Mau' tại hội thảo khoa học

một giờ trướcBài gốc

Sáng 15-8, Trường Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM) và Báo Pháp Luật TP.HCM phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia: "Nghị quyết số 66-NQ/TW: Tạo đột phá về tư duy xây dựng và thi hành pháp luật".

Người dân làm những gì luật không cấm

Tại hội thảo, Viện sĩ, PGS-TS Nguyễn Ngọc Điện, cố vấn cao cấp Viện Pháp luật quốc tế và So sánh, Trường ĐH Kinh tế-Luật, đánh giá cao tinh thần của Nghị quyết 66 với những điểm mới, tiến bộ về tư duy xây dựng và thi hành pháp luật.

Viện sĩ, PGS-TS Nguyễn Ngọc Điện phát biểu tại hội thảo. Ảnh: THUẬN VĂN

Ông Điện dẫn chứng vụ án anh Thái Khắc Thành (xã Đô Lương, Nghệ An) nuôi gà lôi trắng bị tòa sơ thẩm tuyên phạt 6 năm tù về tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm; sau đó ông Điện kiến nghị một số vấn đề.

Theo ông Điện, việc trước đây, gà lôi trắng thuộc phụ lục 1 - nhóm IB, Nghị định số 84/2021 và sau này thuộc nhóm IIB theo Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (cơ sở để xét xử chính xác tội danh đối với anh Thành) đáng lý ra phải được quy định thẳng trong luật vì nó có ý nghĩa pháp lý rất quan trọng nhưng lại được quy định trong các văn bản dưới luật.

“Điều này cần thiết phải điều chỉnh. Ông cha thành ông con, còn ông con thành ông cha” - Viện sĩ Nguyễn Ngọc Điện nói.

Ông Điện nêu quan điểm cần bớt ban hành nhiều luật, chỉ ban hành những luật thực sự cần thiết, cái gì quan trọng phải được quy định trong luật chứ không phải quy định trong các văn bản dưới luật như Nghị định, Thông tư. Thậm chí không nên để quá nhiều cơ quan có quyền làm văn bản luật như hiện tại.

“Mạnh dạn cổ vũ cho người dân tự do làm những việc mà pháp luật không cấm. Nhà nước không nên lạm dụng việc cấm để hạn chế quyền tự do làm ăn, kinh doanh của người dân. Chỉ cấm những gì thực sự đáng cấm…” - ông Điện thẳng thắn.

Vụ thầy hiệu trưởng ở Cà Mau: Góc nhìn của mỗi chủ thể là khác nhau

Chia sẻ tại hội thảo, TS Thái Thị Tuyết Dung, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Thanh tra - Pháp chế, ĐHQG TP.HCM, lại đau đáu vụ án thầy hiệu trưởng ở Cà Mau bị tòa tuyên phạt 7 năm tù với cáo buộc tham ô 10,7 triệu đồng; hiện vẫn đang bị tạm giam.

TS Thái Thị Tuyết Dung, Phó Trưởng ban phụ trách Ban Thanh tra - Pháp chế, ĐHQG TP.HCM. Ảnh: THUẬN VĂN

TS Dung cho rằng đây là một trong những câu chuyện có tác động rất lớn đến nhận thức của xã hội về thực thi pháp luật. Theo Điều 353 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) thì tội tham ô tài sản có dấu hiệu cấu thành tội phạm cơ bản là gây ra thiệt hại 2 triệu đồng. Theo TS Dung, trong tương lai cần điều chỉnh lại mức cấu thành cơ bản của tội này theo hướng gắn với thu nhập bình quân đầu người.

"Với mức 2 triệu đồng hiện nay mà dùng làm căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự một người thì tôi cho rằng là thấp" - TS Dung nói.

Về việc xây dựng luật, TS Dung cho rằng vấn đề nằm ở con người, những nhà lập pháp phải là những người tinh hoa vì họ tạo được ra một hệ thống pháp luật để xã hội dựa vào làm điểm tựa, làm khuôn khổ. Nhưng nếu lập pháp không chuyên nghiệp, không thay đổi thì sẽ tạo ra những đạo luật có tính khả thi không cao, luật ban hành ra không thi thành được.

Chia sẻ với hội thảo về vai trò của con người và kỹ năng tư duy trong xây dựng pháp luật, PGS-TS Đỗ Minh Khôi, Đại học Kinh tế TP.HCM, nhấn mạnh rằng việc xây dựng và thực thi pháp luật hiệu quả phụ thuộc vào chất lượng của đội ngũ luật sư, những người trực tiếp vận dụng và áp dụng pháp luật. Do đó, việc đào tạo cần tập trung vào phát triển kỹ năng tư duy cho sinh viên luật.

PGS-TS Đỗ Minh Khôi, Đại học Kinh tế TP.HCM. Ảnh: THUẬN VĂN

Theo PGS-TS Đỗ Minh Khôi, những kỹ năng tư duy quan trọng, mang tính then chốt cần được đào tạo, rèn luyện như: kỹ năng thu thập và xử lý thông tin, kỹ năng học tập suốt đời, kỹ năng phân tích hệ thống, kỹ năng tư duy phản biện, kỹ năng dự báo và giải quyết vấn đề.

Để làm được điều đó đòi hỏi sự thay đổi căn bản trong mục tiêu, nội dung và phương pháp đào tạo, hướng tới việc rèn luyện các kỹ năng tư duy thiết yếu cho sinh viên luật.

Mạnh dạn xử lý các quy định chồng chéo, vướng mắc

Ông Phan Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM, cho rằng thay đổi tư duy trong công tác xây dựng pháp luật từ góc nhìn xây dựng pháp luật bằng cơ chế quản lý sang xây dựng pháp luật để kiến tạo phục vụ. Hiện nay luật ban hành VBQPPL cũng cho phép ban hành các văn bản theo thủ tục rút gọn. Việc này có ý nghĩa rất quan trọng trong tình hình cả nước đang thực hiện chính quyền địa phương hai cấp; việc phân cấp, phân quyền đang diễn ra đòi hỏi khối lượng văn bản phải ban hành rất lớn.

Ông Phan Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM. Ảnh: THUẬN VĂN

Cũng theo ông Tùng, về vấn đề Nghị quyết 66 đặt ra chế định luật sư công thì Bộ Tư pháp cũng đã phối hợp với các bộ, ngành; Sở Tư pháp TP.HCM cũng đang nghiên cứu và huy động đội ngũ chuyên gia làm công tác pháp luật để tham gia nghiên cứu, góp ý xây dựng chế định.

Một vấn đề khác mà Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM cũng đặt ra là TP.HCM đang thực hiện chính sách đặc thù theo Nghị quyết 98 của Quốc hội, tuy nhiên hiện nay khi thực thi cơ chế đặc thù đã phát sinh rất nhiều vấn đề mà việc sửa đổi chính sách, quy định vẫn phải tuân theo quy định cũ (Quốc hội mới có quyền điều chỉnh).

"Do đó, cần kiến nghị cơ chế giao thẩm quyền chủ động cho TP.HCM điều chỉnh các khó khăn, vướng mắc khi thực hiện các cơ chế đặc thù" - ông Tùng nói.

Ông Phạm Văn Tuyên, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM. Ảnh: THUẬN VĂN

Ông Phạm Văn Tuyên, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP.HCM, nhấn mạnh chính sách pháp luật khi ban hành phải phù hợp, sát với thực tiễn. Muốn như vậy thì đội ngũ xây dựng pháp luật phải sát, gần gũi với hơi thở cuộc sống, tránh trường hợp luật ban hành ra không áp dụng được. Cạnh đó, nói đột phá trong thể chế, xây dựng pháp luật thì phải làm được việc lược bỏ, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính.

Văn bản, quy định nào đang có khó khăn, vướng mắc đáp ứng một trong các tiêu chí theo Nghị quyết 206 của Quốc hội như: Quy định mâu thuẫn, chồng chéo trong cùng một văn bản quy phạm pháp luật hoặc giữa các văn bản quy phạm pháp luật; Quy định của văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng, có nhiều cách hiểu khác nhau, không hợp lý... thì mạnh dạn xử lý.

Nghiên cứu ứng dụng AI vào thực thi pháp luật

Tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Cường, luật sư điều hành Công ty Luật TNHH Infinity Việt Nam, cho rằng ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) vào thực thi pháp luật là một trong 4 định hướng đổi mới mà Nghị quyết 66 đề ra.

AI - với khả năng mô phỏng tư duy và học hỏi của con người, có thể xử lý khối lượng lớn dữ liệu pháp lý, nhận diện quy luật, dự đoán xu hướng và đưa ra gợi ý hỗ trợ.

Ông Nguyễn Quốc Cường (phải) - Luật sư điều hành Công ty Luật TNHH Infinity Việt Nam. Ảnh: THUẬN VĂN

Trong xây dựng pháp luật, AI giúp phân tích dữ liệu từ vụ án, khiếu nại, phản ánh của người dân để phát hiện xu hướng vi phạm và khoảng trống pháp lý; hỗ trợ soạn thảo văn bản quy phạm với cấu trúc, câu chữ nhất quán; đồng thời đánh giá tác động của chính sách trước khi ban hành.

Trong thi hành pháp luật, AI cho phép tra cứu và áp dụng luật tự động, phân tích chứng cứ điện tử, gợi ý khung hình phạt dựa trên bản án trước đó, và hỗ trợ cơ quan chức năng giám sát, phát hiện vi phạm qua hệ thống camera hay quản lý thuế, hải quan.

AI còn mở rộng khả năng cung cấp dịch vụ pháp lý trực tuyến, giúp người dân tiếp cận thông tin và hỗ trợ pháp luật nhanh chóng, thuận tiện, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và bảo đảm công bằng pháp luật.

HỮU ĐĂNG - MINH CHUNG

Nguồn PLO : https://plo.vn/dai-bieu-mo-xe-2-vu-an-ga-loi-trang-va-ong-hieu-truong-o-ca-mau-tai-hoi-thao-khoa-hoc-post865759.html