Đại biểu Quốc hội băn khoăn việc bỏ quyền chất vấn Chánh án, Viện trưởng của đại biểu HĐND

9 giờ trướcBài gốc

Tại dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) với Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân được đề xuất bãi bỏ. Đây là nội dung đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn Đà Nẵng) còn băn khoăn, cho rằng chưa phù hợp.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy phát biểu tại phiên thảo luận. Ảnh: Phạm Thắng

Theo đại biểu Thúy, ban soạn thảo đã giải trình lý do để đưa ra đề xuất nêu trên. Theo đó, sắp tới, thực hiện chủ trương của Đảng về kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện sẽ không tổ chức tòa án và viện kiểm sát cấp huyện mà thay thế bằng các tòa án và viện kiểm sát khu vực. Các cơ quan này không gắn với một đơn vị hành chính cụ thể nên sẽ không có HĐND ngang cấp để thực hiện quyền chất vấn.

Vì vậy, ban soạn thảo đề nghị sửa đổi khoản 2 điều 115 Hiến pháp năm 2013 theo hướng không quy định Chánh án và Viện trưởng Viện Kiểm sát thuộc diện trả lời chất vấn của đại biểu HĐND.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy không đồng tình với các lý do mà ban soạn thảo đã đưa ra. Trong đổi mới cơ cấu sắp tới, sẽ không còn tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân cấp huyện, nhưng vẫn còn Viện Kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân cấp tỉnh. "Nên khó thuyết phục đại biểu HĐND và cử tri của họ vì sao lại không được quyền chất vấn người đứng đầu 2 cơ quan này"- đại biểu Thúy nêu vấn đề.

Cũng theo vị đại biểu đoàn Đà Nẵng, Viện Kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân khu vực tuy không gắn với đơn vị hành chính cụ thể, nhưng các cơ quan đó vẫn truy tố, xét xử công dân của những đơn vị hành chính cụ thể - nơi mà đại biểu HĐND là đại diện.

"Không lẽ Viện kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân khu vực là những cơ quan ở nước ta nằm ngoài sự giám sát bằng hình thức chất vấn của HĐND"- đại biểu Thúy đặt vấn đề và băn khoăn nếu người dân bị oan sai, thì họ sẽ nhờ ai chất vấn để bảo vệ quyền lợi của mình.

Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị trước khi thông qua mô hình Viện kiểm sát nhân dân khu vực và Tòa án nhân dân khu vực, cần xem xét kỹ cơ chế giám sát quyền lực của các cơ quan này.

Đại biểu Thúy nhấn mạnh giám sát là hoạt động tuân theo Hiến pháp, pháp luật. Nếu không có quyền chất vấn, đại biểu HĐND khó có thể yêu cầu Chánh án, Viện trưởng ra trước kỳ họp HĐND để trả lời những vấn đề đại biểu và cử tri quan tâm.

Trong điều kiện hiện nay, hoạt động chất vấn là một cơ chế giám sát hiệu quả để đại biểu HĐND và rộng hơn là cử tri yêu cầu thông tin, trao đổi trực tiếp với Chánh án, Viện trưởng. Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị giữ quyền chất vấn của đại biểu HĐND.

Đồng tình với quan điểm nêu trên, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (đoàn Bình Dương) cho biết thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy, sắp tới vẫn tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân khu vực.

Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân kiến nghị giữ nguyên chủ thể này thuộc phạm vi chất vấn của đại biểu HĐND như Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) tại khoản 5 Điều 33.

Theo đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn), việc bỏ thẩm quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân có thể đem lại một số ưu điểm như tờ trình của ban soạn thảo.

Tuy nhiên, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho rằng chất vấn là một công cụ giám sát quan trọng nhằm đảm bảo các cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm giải trình trước đại biểu dân cử và nhân dân. Nếu cho rằng việc chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án và Viện trưởng làm ảnh hưởng đến tính độc lập của tư pháp thì sẽ rất khó lý giải quyền chất vấn của đại biểu Quốc hội đối với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.

Bên cạnh đó, chất vấn của đại biểu HĐND không nhằm can thiệp vào nội dung xét xử hay truy tố của vụ án cụ thể, mà tập trung vào trách nhiệm quản lý, việc tổ chức thi hành và tuân thủ pháp luật của Chánh án và Viện trưởng. Việc duy trì quyền chất vấn là cần thiết để đảm bảo tính công khai, minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động tư pháp.

Theo Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp này thì mô hình tổ chức của Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân có 3 cấp: Tối cao, cấp tỉnh và khu vực. Như vậy, việc trao quyền giám sát, nhất là quyền chất vấn cho đại biểu HĐND cấp tỉnh đối với Chánh án và Viện trưởng cấp tỉnh là phù hợp và khả thi.

Minh Chiến - Văn Duẩn

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/dai-bieu-quoc-hoi-ban-khoan-viec-bo-quyen-chat-van-chanh-an-vien-truong-cua-dai-bieu-hdnd-196250514091615224.htm