Đại biểu Quốc hội: Cần tạo điều kiện để báo chí địa phương phát triển

9 giờ trướcBài gốc

Chiều 24-11, Quốc hội (QH) thảo luận tại hội trường về dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Trước đó, Bộ VH-TT&DL đã có báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các đại biểu (ĐB) QH tại phiên thảo luận tổ về dự luật này.

Cần cơ chế phù hợp cho báo chí địa phương

Góp ý về mô hình hoạt động của các cơ quan báo chí tại Điều 16, ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nói dự thảo quy định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện có cơ quan báo chí trực thuộc. Trong khi đó, cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình và sản phẩm báo chí.

Ông Hòa cho rằng quy định này dẫn tới việc cơ quan báo và phát thanh, truyền hình sẽ không có các cơ quan báo chí trực thuộc, mà tất cả đều được xem như một cơ quan duy nhất với nhiều loại hình, sản phẩm báo chí.

Từ trái sang: Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp); đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh và đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP.HCM) thảo luận tại nghị trường Quốc hội về Luật Báo chí sửa đổi. Ảnh: QUỐC HỘI

Tuy nhiên, theo ông Hòa, thực tiễn hiện nay cho thấy nhiều cơ quan báo chí tại địa phương, nhất là tại hai đô thị lớn TP.HCM và Hà Nội đang hoạt động tự chủ, có thương hiệu và bạn đọc riêng, chẳng hạn như báo Người Lao Động, Tuổi Trẻ, Phụ Nữ TP.HCM, Sài Gòn Giải Phóng… Các cơ quan này tự chủ hoàn toàn, vận hành hiệu quả. Nếu áp dụng quy định như dự thảo, khả năng cao sẽ dẫn đến việc các tờ báo này bị hợp nhất lại với nhau.

“Tôi cho rằng đây là vấn đề cần được ban soạn thảo nghiên cứu kỹ hơn và có giải trình cụ thể… Chúng ta không thể sáp nhập các tờ báo lớn, có hàng triệu độc giả, đã tồn tại ổn định, phát triển và có vị trí quan trọng trong hoạt động báo chí” - ông Hòa nói và đề nghị sửa quy định tại Điều 16 theo hướng cho phép cơ quan báo và phát thanh, truyền hình địa phương có thể có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của luật này, giao Chính phủ quy định chi tiết.

Theo ông Hòa, quy định như vậy vừa tạo sự linh hoạt vừa tránh việc các cơ quan báo chí bị hợp nhất tràn lan, ảnh hưởng đến đời sống thông tin của người dân.

Đồng tình với ý kiến cho phép có cơ quan báo chí trực thuộc cơ quan báo và phát thanh, truyền hình, ĐB Nguyễn Thị Hồng Hạnh (đoàn TP.HCM) cho rằng quy định như vậy sẽ thống nhất với định nghĩa “cơ quan báo chí” nói chung tại khoản 1 Điều 16.

Tuy nhiên, bà Hạnh đặt vấn đề liên quan đến Báo cáo giải trình, tiếp thu số 492 của Bộ VH-TT&DL về việc dự kiến kiến nghị cấp có thẩm quyền cho phép Hà Nội và TP.HCM được thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Nhiều tờ báo địa phương đã nỗ lực duy trì hoạt động lành mạnh, giữ được uy tín, chống lại thông tin giả mạo và truyền thông lá cải, đồng thời bảo đảm tự chủ tài chính và đóng góp ngân sách. Đó là những "vốn quý” cần được pháp luật tạo điều kiện phát triển.

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa

Phóng viên các cơ quan báo chí tác nghiệp tại các buổi huấn luyện diễu binh, diễu hành chào mừng kỷ niệm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975 _ 30-4-2025). Ảnh: HOÀNG GIANG

Cụ thể, ĐB đoàn TP.HCM đặt câu hỏi: Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện thành lập tại Hà Nội và TP.HCM là cơ quan báo chí thành lập theo quy định về “Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” hay “Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình”.

Nếu thành lập theo quy định về “Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” thì không thể hiện đây là cơ quan thuộc tỉnh ủy, thành ủy. Còn nếu thành lập theo quy định về “Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình” sẽ không phù hợp vì theo dự thảo hiện nay, cơ quan này không có cơ quan báo chí trực thuộc.

“Do đó, nếu cơ quan soạn thảo đã có định hướng tiếp thu như đã nêu trên đề nghị cơ quan soạn thảo cần điều chỉnh quy định phù hợp hơn, để khi triển khai chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí, sẽ phù hợp quy định của luật này” - ĐB Hạnh nói.

Nói thêm, Giám đốc Sở Tư pháp TP.HCM cho rằng mô hình cơ quan báo chí trong cơ quan báo chí là vấn đề mới, thực tiễn triển khai sẽ phát sinh nhiều vướng mắc liên quan đến cơ chế quản lý, quy trình về chuyên môn, việc xử lý trách nhiệm… Do đó, dự thảo cần bổ sung những quy định nguyên tắc về mô hình cơ quan báo chí trong cơ quan báo chí, trên cơ sở đó, nghị định sẽ quy định chi tiết.

Sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền về cơ quan báo chí chủ lực ở địa phương

Phát biểu giải trình, tiếp thu ý kiến cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Văn Hùng cho hay dự thảo luật được triển khai khẩn trương, tuân thủ đầy đủ các quy trình pháp lý, với mục tiêu đáp ứng yêu cầu phát triển báo chí cách mạng Việt Nam trong thời đại số.

Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Nguyễn Văn Hùng. Ảnh: QH

Về các cơ quan báo chí chủ lực, ông Hùng cho biết hiện nay theo Quyết định 362/2019 của Thủ tướng, Việt Nam có sáu cơ quan báo chí chủ lực. Nhiều ĐB đặt câu hỏi về cơ chế phát triển các cơ quan báo chí địa phương, trong bối cảnh đã có Quy định 373/2025 của Ban Bí thư. Vấn đề đặt ra là làm thế nào tạo điều kiện để tất cả cơ quan báo chí phát triển hơn, tránh cơ chế xin phép thành lập phức tạp.

“Cơ quan soạn thảo sẽ bàn thêm với các cơ quan hữu quan, sớm tổng kết quy hoạch này và xây dựng chiến lược về phát triển báo chí, sau đó báo cáo cấp có thẩm quyền và sẽ đưa vào nghị định của Chính phủ” - ông Hùng cho rằng đây là cách giải quyết căn cơ bài toán phát triển cơ quan báo chí ở địa phương.

Nhiều tờ báo địa phương là “vốn quý” của nền báo chí

ĐB Trương Trọng Nghĩa đánh giá dự thảo Luật Báo chí lần này được soạn thảo công phu, chi tiết và bám sát các nghị quyết có liên quan. Tuy nhiên, ông Nghĩa cho rằng nếu không cho cơ quan báo và phát thanh, truyền hình địa phương có cơ quan báo chí trực thuộc thì đồng nghĩa các cơ quan này không thể phát triển theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Theo ông Nghĩa, báo chí có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự phát triển của đất nước. Ông nhấn mạnh báo chí là sản phẩm truyền thông đặc thù, phải đủ sức “thâm nhập vào nhận thức và tình cảm của con người”, khiến người dân tin tưởng, yêu thích và sẵn sàng trả tiền mua báo. Khi đạt được điều đó, cơ quan báo chí mới có thể tự chủ tài chính và phát triển bền vững.

ĐB nêu rõ nhiều tờ báo địa phương đã nỗ lực duy trì hoạt động lành mạnh, giữ được uy tín, chống lại thông tin giả mạo và truyền thông lá cải, đồng thời bảo đảm tự chủ tài chính và đóng góp ngân sách. Ông gọi đó là “những vốn quý” cần được pháp luật tạo điều kiện phát triển.

Theo thống kê sau sắp xếp đơn vị hành chính, cả nước hiện có nhiều địa phương sở hữu quy mô dân số rất lớn. Trong đó, Hà Nội có trên 8 triệu dân và TP.HCM hơn 14 triệu dân.

ĐB Nghĩa cho rằng thị trường và nguồn lực dành cho báo chí địa phương là rất lớn. Nhiều tờ báo địa phương đã xây dựng thương hiệu vượt ra ngoài phạm vi tỉnh, thành. Báo chí địa phương cũng là cơ quan ngôn luận của tỉnh ủy, thành ủy và diễn đàn của người dân địa phương, truyền tải các vấn đề đặc thù mà báo chí trung ương không thể bao quát hết.

“Các tỉnh, thành sau sáp nhập với dân số như trên là thị trường, cũng là nguồn lực của báo chí địa phương, nếu không được kiến tạo cho phát triển thì phải chăng sẽ rất lãng phí?” - ông đặt câu hỏi.

Từ đó, ĐB Trương Trọng Nghĩa đề nghị sửa khoản 6 Điều 16 theo hướng cơ quan báo và phát thanh, truyền hình có thể có cơ quan báo chí trực thuộc. Đồng thời, một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

“Thể chế và quản lý nhà nước cần kiến tạo phát triển, thay vì hạn chế, để đội ngũ này đủ điều kiện đẩy lùi truyền thông “lá cải”, chống truyền thông “giả mạo, lừa đảo, độc hại”, qua đó đóng góp hiệu quả hơn vào sự phát triển của địa phương và của đất nước trong kỷ nguyên mới” - ông Nghĩa nói.

Cần bỏ quy định phải tham gia lớp bồi dưỡng nghiệp vụ khi cấp thẻ lần đầu

Nghề báo là nghề rất đặc thù, trên thực tế có nhiều nhà báo tâm sáng, bút sắc nhưng cũng có những người vi phạm. Thực tiễn cho thấy vi phạm đạo đức nghề nghiệp không xuất phát từ chuyện “thiếu lớp học”.

Thế nên việc dự thảo quy định phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp mới được cấp thẻ nhà báo lần đầu sẽ vô tình sinh ra “giấy phép con”, điều này ngược với xu hướng cải cách hiện nay.

Để giải quyết chuyện vi phạm, tôi cho rằng phải có quy định chặt chẽ về trách nhiệm của cơ quan báo chí, của người đứng đầu cơ quan báo chí. Bởi quyết định tuyển PV cũng là họ, giáo dục bồi dưỡng rèn luyện rồi đề nghị cấp thẻ nhà báo cũng là trách nhiệm của họ.

Hơn nữa, bước chân vào nghề báo, một nghề rất đặc thù như tôi đã nói thì mỗi PV, dù là mới vào nghề, cũng đã phải tự trang bị cho mình cả kiến thức nghề nghiệp cũng như bản lĩnh dấn thân, phải trải qua những bước tuyển dụng khắt khe của các cơ quan báo chí.

Những lớp bồi dưỡng mang nặng tính hành chính trong khi người làm báo vừa làm vừa học theo tôi không lấy gì làm chắc chắn sẽ giúp PV trẻ có “hành trang nghề nghiệp bài bản, đủ bản lĩnh tác nghiệp trong môi trường phức tạp hiện nay”.

ĐB HÀ SỸ ĐỒNG, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/dai-bieu-quoc-hoi-can-tao-dieu-kien-de-bao-chi-dia-phuong-phat-trien-post883250.html