Đại biểu Quốc hội: Đến năm 2035 lao động Việt Nam có thể giảm 30%

5 giờ trướcBài gốc

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 10, chiều ngày 23/10, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ dự án các Luật: Báo chí (sửa đổi), Dân số, Phòng bệnh.

Phải bảo đảm điều kiện sống để người dân yên tâm sinh con

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh, đây là thời điểm “mang tính quyết định” để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho công tác dân số trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với “già hóa nhanh, sinh chậm, lao động giảm”.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân dự báo, đến năm 2035, lực lượng lao động của Việt Nam sẽ giảm khoảng 30% so với thời điểm đạt đỉnh. Nghĩa là, số người trong độ tuổi làm việc từ quân đội, công nghiệp đến dịch vụ đều giảm mạnh. Trong khi đó, tổng dân số chỉ giảm khoảng 16,6%, tức là tốc độ giảm lao động gần gấp đôi tốc độ giảm dân số. Đây là hậu quả trực tiếp và rất đáng lo ngại đối với tăng trưởng kinh tế và an ninh xã hội.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân - đoàn TP HCM.

Ông cảnh báo, nếu trong 5 năm tới không có giải pháp đột phá, Việt Nam có thể đi theo “vết xe đổ” của Nhật Bản hay Hàn Quốc, những quốc gia rơi vào tình trạng già hóa dân số, thiếu hụt lao động, kinh tế trì trệ.

Về khía cạnh học thuật, đại biểu cho rằng, khái niệm “mức sinh thay thế” là nội dung nền tảng của chính sách dân số, nhưng trong thời gian dài chúng ta hiểu chưa đúng. “Phải mất gần 18 năm, nay ta mới có cách hiểu tương đối chính xác,” ông nói.

Theo thông lệ quốc tế, một quốc gia được coi là đạt mức sinh thay thế khi mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh sản trung bình sinh 2,1 con trong suốt cuộc đời, mức đủ để bù đắp tỉ lệ tử vong và duy trì quy mô dân số ổn định.

Đặc biệt, ông đề xuất bổ sung một chương riêng về chính sách duy trì mức sinh thay thế, coi “đòn bẩy kinh tế” là yếu tố then chốt. Nhà nước cần công bố hằng năm mức lương tối thiểu đủ để người lao động “nuôi được mình và một người con”, mở rộng dịch vụ giữ trẻ sớm và khuyến khích nam giới chia sẻ việc chăm con, để phụ nữ yên tâm sinh và nuôi con.

“Giữ vững mức sinh thay thế không chỉ là mục tiêu nhân khẩu học, mà là điều kiện căn bản để đất nước phát triển bền vững,” đại biểu Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh và cho rằng chính sách dân số không thể chỉ dừng ở tuyên truyền hay vận động, mà phải gắn kết giữa kinh tế, giáo dục, y tế, nhà ở, bình đẳng giới và truyền thông, trong đó mỗi nhóm chủ thể, từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp đến người dân – đều phải có phần việc và trách nhiệm cụ thể.

“Trong khi thu nhập chỉ đủ nuôi mình, khó khăn về nhà cửa, tài chính rồi ý thức chia sẻ việc nhà của nam giới trong gia đình … đã tác động đến tâm lý sinh con của giới trẻ”- đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cho hay.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan - đoàn TP HCM.

Ở góc nhìn khác, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, chính sách dân số phải “đánh trúng” nhóm đối tượng có xu hướng ngại sinh, những phụ nữ trẻ, có học vấn, thu nhập và áp lực công việc cao.

“Muốn họ sinh con, Nhà nước cần hỗ trợ cụ thể về thuế, tài chính, nhà ở, giáo dục và dịch vụ trông trẻ. Không thể kêu gọi người dân sinh con vì đất nước nếu thiếu cơ chế bù đắp cụ thể cho người lao động và doanh nghiệp,” - đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nhấn mạnh.

Đại biểu cũng lưu ý cần nhìn nhận bài toán dân số gắn với chất lượng. Nếu trẻ em sinh ra trong điều kiện thiếu thốn, giáo dục kém, y tế yếu, thì tăng sinh không mang lại lợi thế. Đồng thời, phải kiểm soát kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, giảm phá thai ngoài ý muốn thông qua giáo dục giới tính và chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Chuyển từ “chữa bệnh là chính” sang “phòng bệnh là gốc”

Góp ý vào dự thảo Luật Phòng bệnh, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan khẳng định, Luật Phòng bệnh là đạo luật nền tảng, cần thiết để “đổi tư duy từ chữa bệnh sang phòng bệnh”.

Đại biểu cho rằng, không thể chỉ ghép cơ học hai luật cũ là Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007 và Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân 1989, vì hai văn bản này hiện đã lỗi thời.

Đại biểu kiến nghị mở rộng phạm vi điều chỉnh để bao quát các nội dung như an toàn thực phẩm, thể dục thể thao, lối sống lành mạnh – những yếu tố quyết định sức khỏe cộng đồng. Trong khi ăn sạch, uống sạch, sống lành mạnh là phòng bệnh tốt nhất.

Toàn cảnh phiên họp tại tổ 2- đoàn TPHCM chiều ngày 23/10.

Từ thực tiễn phòng, chống dịch Covid-19, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, hệ thống y tế từng “vỡ trận” vì thiếu cơ chế khẩn cấp. Do đó, Luật Phòng bệnh cần quy định cơ chế đặc biệt cho tình huống cấp bách, linh hoạt trong mua sắm, thanh toán, miễn trừ trách nhiệm cho người thực thi nếu làm đúng quy trình khẩn cấp.

Nêu rõ, “đầu tư cho phòng bệnh là đầu tư có lợi nhất”, đại biểu đề xuất cho phép bảo hiểm y tế chi trả cho các hoạt động dự phòng như tiêm chủng, tầm soát bệnh, tư vấn dinh dưỡng, thay vì chỉ chi cho điều trị.

Đồng thời, cần quy định rõ cơ cấu tổ chức, chức năng, nhân lực cho y tế dự phòng cơ sở, vì hiện nay nhiều trung tâm y tế quận, huyện “không rõ thuộc ai quản lý”, nhân sự bị tinh giản khiến công tác phòng bệnh khó đảm bảo hiệu quả.

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị hoàn thiện dự thảo theo hướng toàn diện hơn, bao quát cả phòng ngừa và kiểm soát bệnh. Bởi tên gọi hiện nay “Luật Phòng bệnh” chưa thể hiện đầy đủ mục tiêu, nên đổi thành Luật Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh để phản ánh rõ hơn tinh thần chủ động.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - đoàn TP HCM.

Về phạm vi điều chỉnh, ông đề nghị bổ sung nội dung liên quan đến bệnh không lây nhiễm, rối loạn tâm thần, tai nạn thương tích và dinh dưỡng… những nguy cơ đang gia tăng nhanh trong xã hội hiện đại. Ngoài ra, dự thảo cần quy định rõ trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quản lý Nhà nước về phòng bệnh, vì đây là lực lượng tuyến đầu khi dịch xảy ra.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cũng đề nghị, làm rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong bảo đảm điều kiện vệ sinh, dinh dưỡng hợp lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu và phối hợp khi có tình huống khẩn cấp về y tế công cộng.

Theo các đại biểu: “Hoàn thiện Luật Phòng bệnh là tạo nền tảng pháp lý cho một xã hội khỏe mạnh, chủ động phòng ngừa, bảo vệ sức khỏe Nhân dân, không chỉ là phản ứng khi bệnh đã xảy ra”.

Thu Hường

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/dai-bieu-quoc-hoi-den-nam-2035-lao-dong-viet-nam-co-the-giam-30-426856.html