Đại biểu Quốc hội: mỗi năm người dân chi từ 250 - 300 tỷ đồng để xin cấp phiếu lý lịch tư pháp

6 giờ trướcBài gốc

Mặc định việc trả kết quả cấp phiếu lý lịch tư pháp trực tuyến

Sáng 4/11, thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Lý lịch tư pháp (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Nguyễn Phương Thủy (Đoàn TP Hà Nội) đề xuất quy định về việc đề nghị và trả kết quả cấp phiếu lý lịch tư pháp bằng hình thức trực tuyến là mặc định.

Đại biểu dẫn số liệu báo cáo công tác tư pháp năm 2024 của Bộ Tư pháp, mỗi năm trên hệ thống cấp trong một năm 1.280.000 phiếu lý lịch tư pháp, tăng 10,6% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, hơn 600.000 phiếu là phiếu số 1 (loại mà đa số người dân, sinh viên, người lao động thường phải xin để phục vụ công tác tuyển dụng, hành nghề hoặc đi du học). Trong khi thực tế, chỉ khoảng 5% dân số là có vấn đề liên quan đến lý lịch tư pháp.

"Nếu tính bình quân, mỗi hồ sơ cần ít nhất 2 lượt đi lại (nộp và nhận kết quả), nộp phí trung bình là 200.000 đồng/lượt, thì mỗi năm người dân chi khoảng 250 - 300 tỷ đồng chỉ cho việc xin cấp phiếu lý lịch tư pháp. Chưa kể chi phí đi lại, thời gian nghỉ làm và công sức chờ đợi" - đại biểu Nguyễn Phương Thủy nêu.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phương Thủy phát biểu thảo luận tại tổ đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội sáng 4/11. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu cũng dẫn số liệu của Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an TP Hà Nội cho thấy, mỗi ngày cán bộ ở đây phải ký khoảng 5.000 phiếu lý lịch tư pháp bản giấy và từ 1.000 - 2.000 phiếu điện tử. Nhiều cán bộ phản ánh rằng hơn nửa thời gian làm việc trong ngày dành cho việc in, ký, đóng dấu, gửi kết quả và lưu trữ giấy tờ.

"Khối lượng công việc này hoàn toàn có thể tự động hóa nếu thủ tục được số hóa toàn trình" - đại biểu Đoàn TP Hà Nội nêu.

Theo đại biểu, hiện nay, người dân có thể đăng ký xe, nộp thuế, khai sinh, thậm chí là ký hợp đồng điện tử trên môi trường mạng. Vậy mà với phiếu lý lịch tư pháp - một loại giấy tờ có cấu trúc dữ liệu rất rõ ràng thì nhiều người dân vẫn phải nộp hồ sơ tận nơi, chờ xác nhận và trực tiếp đến nhận kết quả.

Hiện tại, khoản 2, điều 1 sửa đổi, bổ sung điều 45 của dự thảo Luật đang quy định, cá nhân có thể yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp theo 3 hình thức: trực tuyến qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng điện tử quốc gia; qua dịch vụ bưu chính; trực tiếp tại cơ quan công an cấp tỉnh, cấp xã, không bị phân biệt bởi địa giới hành chính nơi cư trú như trước đây.

Đại biểu Phương Thủy cho rằng, mặc dù đây là những điểm tiến bộ, tạo thuận lợi cho người dân, song vẫn chưa giảm tải được nhiều cho cơ quan quản lý, do người dân vẫn có thể lựa chọn làm thủ tục trực tiếp thay vì thực hiện trực tuyến toàn trình.

Tương tự, khi cơ quan công an tiếp nhận hồ sơ thủ tục mà không phụ thuộc vào nơi lưu trữ hoặc nơi cư trú như trước đây, sẽ làm tăng thêm các thủ tục trao đổi nội bộ giữa các cơ quan tiếp nhận và quản lý dữ liệu; đồng thời, áp lực công việc do thời hạn giải quyết được rút một nửa so với hiện nay (tối đa 5 ngày so với 10 ngày theo luật cũ), sẽ áp lực với các cơ quan quản lý sẽ rất lớn. Do đó, đại biểu đề nghị sửa đổi điều 45 của dự thảo Luật cần quy định rõ việc đề nghị và trả kết quả phiếu lý lịch tư pháp được thực hiện bằng hình thức điện tử là mặc định.

Chỉ trong các trường hợp đặc biệt như người nước ngoài, người Việt Nam chưa có mã định danh cá nhân hoặc đề nghị cấp phiếu lý lịch tư pháp theo trường hợp được ủy quyền mới thực hiện nộp và xử lý hồ sơ trực tiếp.

Tương tự, điều 41 cũng cần quy định rõ: phiếu lý lịch tư pháp được cấp dưới dạng bản điện tử; chỉ trong một số trường hợp đặc biệt thì mới thực hiện cấp bản giấy. Phiếu hoặc thông tin về lý lịch tư pháp thể hiện dưới hình thức điện tử có mã định danh và xác thực theo quy chuẩn kỹ thuật chung thì có giá trị pháp lý tương đương bản giấy.

Đại biểu nêu rõ, khi người dân có thể tự làm thủ tục hành chính trên điện thoại, máy tính của mình thì hệ thống hành chính sẽ được giảm tải rất nhiều, nhanh hơn và minh bạch hơn.

Việc quy định như vậy cũng hoàn toàn phù hợp với các chỉ đạo được nêu trong Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW ngày 19/6/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; cũng như Chỉ thị số 24/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy triển khai các giải pháp công nghệ phục vụ người dân và doanh nghiệp gắn với dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử.

Quang cảnh thảo luận của tổ đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội. Ảnh: Quochoi.vn

Đồng thời, đại biểu đề nghị, khi Bộ Công an quy định hồ sơ chi tiết, cần tránh việc số hóa nửa vời - tức là vẫn phải in các mẫu phiếu, điền tay, ký, rồi lại scan gửi lên hệ thống như một số thủ tục hành chính đang thực hiện hiện nay gây khó khăn, phức tạp cho người dân.

Đề xuất bỏ quy định về cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1

Về quy định cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1, đại biểu Phương Thủy đề nghị xem xét bỏ quy định này mà thay bằng hiển thị và chia sẻ có kiểm soát thông tin án tích trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trên ứng dụng VNeID.

Đại biểu nhấn mạnh, phiếu số 1 chỉ thể hiện thông tin về án tích chưa được xóa, không gồm vi phạm hành chính hay án tích đã xóa. Vì vậy, việc tích hợp thông tin này không xâm phạm quyền riêng tư; ngược lại, giúp công dân chủ động kiểm tra và chia sẻ thông tin khi cần thiết.

Theo phản ánh, nếu bỏ phiếu giấy số 1, khối lượng công việc thủ công có thể giảm tới 30-50% (giảm hàng trăm nghìn giờ lao động mỗi năm); người dân không phải đi lại, chờ đợi.

Đại biểu nêu trường hợp cử tri phản ánh về câu chuyện một thanh niên ở Quảng Trị ra Hà Nội xin việc, bị yêu cầu nộp phiếu lý lịch tư pháp số 1, phải quay về tận nơi thường trú, tốn cả triệu đồng tiền đi lại, mất 5 ngày làm việc chỉ để chứng minh minh không có án tích, trong khi tỷ lệ người có án tích chỉ chiếm khoảng 5 - 10% người dân, gây lãng phí.

Nếu 2 chính sách được thông qua thì hành trình của cậu thanh niên ấy chỉ mất 5 phút truy cập vào điện thoại cá nhân, vào ứng dụng VNeID để thực hiện các thủ tục liên quan để xử lý mà không phải mất nhiều thời gian chờ đợi, tốn kém.

"Tổng chi phí xã hội tiết kiệm được hàng năm sẽ rất lớn và quan trọng hơn là người dân cảm nhận được ngay sự thay đổi chứ không chỉ nghe nói về cải cách hành chuyển đổi số" - đại biểu Phương Thủy khẳng định.

Để bảo đảm tính khả thi của Luật, đại biểu đề nghị quy định hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026; bổ sung quy định giao Chính phủ xác định lộ trình chuyển đổi toàn bộ việc hiển thị và cung cấp thông tin về lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNID để tạo lợi cho người dân, giảm tải hành chính cho các cơ quan quản lý Nhà nước; thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số, tạo ra một chính quyền số, công dân số, xã hội số như chủ trương của Đảng và Nhà nước đã thực hiện.

Phong Châu

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/dai-bieu-quoc-hoi-moi-nam-nguoi-dan-chi-tu-250-300-ty-dong-de-xin-cap-phieu-ly-lich-tu-phap.896664.html