Đại tướng Phan Văn Giang giải trình làm rõ dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp

3 giờ trướcBài gốc

Quy định rõ mức độ thảm họa, tránh việc lạm dụng ban bố tình trạng khẩn cấp để trục lợi

Góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp, đại biểu Dương Khắc Mai, đoàn Lâm Đồng cho rằng, từ thực tiễn diễn biến phức tạp, khó lường, bất thường và bất định cả thiên tai, dịch bệnh trong thời gian vừa qua việc ban hành luật này là hết sức cần thiết, nhằm chủ động ứng phó từ sớm, giảm thiểu thiệt hại, bảo đảm an toàn cho người dân và lợi ích quốc gia.

Đại biểu Dương Khắc Mai, đoàn Lâm Đồng

Tuy nhiên, đại biểu đoàn Lâm Đồng nhận định quy định hiện nay mới mang tính định tính, chưa nêu rõ tiêu chí định lượng, kỹ thuật và cơ chế thẩm định liên ngành. Trong khi đó, các luật hiện hành như Luật Quốc phòng, Luật Phòng thủ dân sự, Luật Phòng, chống thiên tai… đã có quy định riêng về tình huống khẩn cấp. Do đó, nếu không xác định rõ ranh giới, có thể dẫn đến chồng chéo thẩm quyền. Đại biểu đề nghị bổ sung tiêu chí cụ thể hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết về ngưỡng, cấp độ, phạm vi tác động của tình trạng khẩn cấp.

Về nguyên tắc hoạt động trong tình trạng khẩn cấp (Điều 3), quy định người ra quyết định trong tình trạng khẩn cấp không phải chịu trách nhiệm nếu hành động vì mục đích chính đáng, không vụ lợi. Đại biểu cho rằng điều này là cần thiết để khuyến khích người dám hành động trong tình trạng khẩn cấp. Tuy nhiên, phạm vi miễn trừ hiện quá rộng, thiếu cơ chế hậu kiểm.

“Thực tế nhiều quy định ban hành trong tình trạng khẩn cấp có thể dẫn đến thiệt hại lớn về kinh tế, xã hội và quyền con người. Vì vậy, tôi đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc quy định việc miễn trách nhiệm chỉ áp dụng khi người có thẩm quyền hành động đúng quy định, dựa trên thông tin khách quan, có báo cáo giải trình sau khi kết thúc tình trạng khẩn cấp, nhằm đảm bảo minh bạch và ngăn ngừa lợi dụng chính sách. Như vậy vừa luật vừa bảo vệ được cán bộ dám hành động, vừa bảo đảm không tạo vùng miễn trách nhiệm pháp lý quá dụng trong thực thi quyền lực của Nhà nước”, đại biểu Dương Khắc Mai nêu ý kiến.

Đại biểu Vũ Hồng Luyến, đoàn Hưng Yên

Đồng quan điểm, đại biểu Vũ Hồng Luyến, đoàn Hưng Yên kiến nghị cần làm rõ khái niệm thảm họa do trong dự thảo luật chưa định nghĩa chi tiết. Điều này có thể gây khó khăn trong việc xác định chính xác thời điểm và phạm vi ban bố tình trạng khẩn cấp về thảm họa. Ví dụ như số lượng thương vong dự kiến, quy mô thiệt hại vật chất hoặc vượt quá khả năng ứng phó của địa phương…

“Cần quy định rõ để tránh việc lạm dụng hoặc chậm trễ trong việc ban bố tình trạng khẩn cấp, đảm bảo tính kịp thời theo đúng nguyên tắc hoạt động trong tình trạng khẩn cấp quy định tại Điều 3 của dự thảo luật”, đại biểu đoàn Hưng Yên nêu rõ.

Về quy định ưu tiên đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương như dự thảo luật, đại biểu cho rằng đó là thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với nhân dân trong lúc nguy cấp bảo đảm ổn định đời sống của nhân dân và nhanh chóng phục hồi sản xuất. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần xác định rõ hơn tiêu chí của đối tượng dễ bị tổn thương. Ví dụ như người già neo đơn trẻ em, người khuyết tật, hộ nghèo để bảo đảm việc cứu trợ được thực hiện một cách công bằng, kịp thời và đúng mục tiêu…

Đại biểu Phạm Văn Hòa, đoàn Đồng Tháp

Còn theo đại biểu Phạm Văn Hòa, đoàn Đồng Tháp, dự thảo luật cũng nên giải thích từ ngữ rõ ràng để người dân cũng như các cơ quan tổ chức dễ hiểu, dễ áp dụng khi vận hành. Ví dụ như tình trạng khẩn cấp do thảm họa có thể nêu rõ là thảm họa về môi trường hay hóa chất…; đối tượng yếu thế được ưu tiên cụ thể ra sao; khi có việc người ban bố tình trạng khẩn cấp không đúng, gây thiệt hại sẽ bị đình chỉ thì cấp nào xử lý việc đình chỉ chức vụ…

Khi thảm họa xảy ra, tất cả trở về “bằng 0” hết

Giải trình làm rõ thêm một số ý kiến của đại biểu Quốc hội, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, dự thảo luật chỉ mang tính chung, còn những quy định cụ thể sẽ được hướng dẫn ở nghị định, thông tư sau khi luật được ban hành. Còn về đối tượng yếu thế ưu tiên, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng chỉ rõ đã khi xảy ra tình trạng khẩn cấp thì những trường hợp đặc biệt ưu tiên rất ít, bởi đã là thảm họa thì ưu tiên trước nhất là cứu tất cả người dân.

“Trong quá trình thảo luận, nhiều đại biểu nêu ý kiến về việc xác định đối tượng yếu thế, như người già neo đơn, hộ nghèo, người mất nơi ở hoặc thiếu nhu yếu phẩm trong thảm họa… phải được ưu tiên. Thế nhưng, trong tình huống khẩn cấp, thảm họa đã đến thì “đưa đi” tất. Nhà giàu cũng trở thành nhà nghèo. Tất cả trở về “bằng 0” hết”. Mọi người dân đều cần được bảo đảm an toàn và tiếp cận cứu trợ kịp thời”, Đại tướng Phan Văn Giang cho hay.

Về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, các ý kiến cho rằng cần quy định để bảo đảm hiệu lực chỉ đạo nhanh nhất. Ban soạn thảo sẽ tiếp thu, nghiên cứu để các quy định cho phép huy động lực lượng, phương tiện và áp dụng biện pháp khẩn cấp một cách kịp thời, hiệu quả.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng giải trình làm rõ thêm một số ý kiến của đại biểu Quốc hội

Đối với tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, các nội dung liên quan đã được quy định trong Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp. Bộ sẽ rà soát, đối chiếu và bổ sung những điểm chưa được quy định rõ để bảo đảm thống nhất, đầy đủ.

Về nguyên tắc hoạt động và phản hồi thông tin, Ban soạn thảo đồng tình với ý kiến đại biểu rằng cần có cơ chế hai chiều giữa cơ quan quản lý và người dân. Tuy nhiên, để đảm bảo thông tin chính xác, hệ thống tiếp nhận qua đầu số 112 sẽ được thiết kế chuyên biệt cho thông tin khẩn cấp; các loại thông tin khác sẽ được hướng dẫn tiếp nhận qua kênh phù hợp nhằm tránh quá tải hệ thống.

Ban soạn thảo cũng thống nhất với đề xuất giao Chính phủ quy định cụ thể cơ chế phối hợp liên ngành, liên cấp trong quản lý, ứng phó tình trạng khẩn cấp, để bảo đảm linh hoạt, hiệu quả và thống nhất với các luật chuyên ngành như Luật Phòng thủ dân sự, Luật Hóa chất, Luật Điện lực, Luật Bảo vệ môi trường…

“Liên quan đến ứng dụng công nghệ số, các đại biểu nêu nhiều ý kiến xác đáng. Chúng tôi sẽ nghiên cứu bổ sung quy định về cơ sở dữ liệu quốc gia về tình trạng khẩn cấp, tăng cường kết nối liên thông, cảnh báo sớm, gửi tin nhắn khẩn cấp, tích hợp thông tin dự báo thời tiết và đào tạo, diễn tập trực tuyến cho các lực lượng. Về thời điểm có hiệu lực của luật, Ban soạn thảo thống nhất đề xuất luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, sớm hơn sáu tháng so với dự kiến, để đồng bộ với Luật Phòng thủ dân sự, vốn đang phát huy hiệu quả trong công tác ứng phó thiên tai, mưa bão”, Đại tướng Phan Văn Giang nhấn mạnh.

Cuối cùng, các ý kiến về kiểm soát thông tin, công khai minh bạch, giải thích từ ngữ, và hợp tác quốc tế trong dự báo, cảnh báo sớm đều được tiếp thu đầy đủ. Ban soạn thảo sẽ rà soát để tránh trùng lặp với các luật hiện hành như Luật Báo chí, Luật Thông tin, Luật Phòng thủ dân sự, đồng thời bảo đảm các quy định rõ ràng, thống nhất và thực tiễn.

Nhóm PV/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/quoc-hoi/dai-tuong-phan-van-giang-giai-trinh-lam-ro-du-thao-luat-tinh-trang-khan-cap-post1241241.vov