Cau được trồng xen canh tại nhiều địa phương ở Đắk Lắk, chủ yếu tận dụng hàng rào, bờ ranh để tăng thu nhập.
Những ngày này, tại các vùng trồng cau trọng điểm trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, không khí thu hoạch không còn sôi động như thời điểm đầu vụ. Theo ghi nhận, nếu đầu mùa, cau tươi được thương lái thu mua với giá phổ biến từ 40.000 - 50.000 đồng/kg, có thời điểm lên tới 60.000 đồng/kg, thì hiện nay giá đã giảm sâu, chỉ còn khoảng 10.000 - 12.000 đồng/kg.
Cùng với việc giá giảm, hoạt động thu mua cũng trở nên dè dặt hơn. Nhiều vựa chỉ chọn mua cau dài, quả to, đồng đều, đạt quy cách; trong khi cau tròn, quả nhỏ dù giá thấp vẫn bị từ chối.
Ông Phạm Xuân Tá, thương lái thu mua cau tươi tại xã Quảng Phú, cho biết đầu vụ sức mua rất lớn, có ngày vựa của ông thu mua tới vài chục tấn. Tuy nhiên, hiện nay thị trường tiêu thụ chậm lại rõ rệt. “Giờ tôi chỉ mua cầm chừng, lại phải kén hàng, chủ yếu chọn cau đẹp mới dễ xuất đi”, ông Tá nói.
Thương lái chỉ thu mua cau dài, quả đồng đều đạt chuẩn, trong khi cau tròn, quả nhỏ khó tiêu thụ.
Theo các thương lái, cau tươi tại Đắk Lắk chủ yếu được xuất khẩu sang Trung Quốc để chế biến các sản phẩm như kẹo cau và một số mặt hàng thực phẩm truyền thống. Thời gian gần đây, khi thị trường này điều chỉnh nhu cầu nhập khẩu, lượng cau tiêu thụ trong nước giảm, buộc các vựa phải thu hẹp quy mô và nâng tiêu chuẩn đầu vào.
Ông Nguyễn Văn An, thương lái chuyên thu mua cau, chia sẻ đầu vụ khan hàng nên giá bị đẩy lên cao, tạo tâm lý phấn khởi cho người trồng. Tuy nhiên, khi phía đối tác giảm “ăn hàng”, các vựa buộc phải thu hẹp hoạt động, chỉ lựa chọn những lô cau đạt chất lượng cao nhất.
Ở góc độ người trồng, cau chủ yếu được trồng xen canh nên chi phí đầu tư không lớn. Ghi nhận tại vườn của ông Đức (xã Ea Ning), gia đình trồng xen khoảng 200 cây cau trong rẫy, trung bình mỗi cây cho sản lượng 25 - 30kg quả.
Ông Đức cho biết: “Với mức giá 50.000 - 60.000 đồng/kg như đầu vụ thì lãi lớn, còn ở mức giá hiện nay, dù lợi nhuận không cao nhưng cũng không bị thua lỗ vì chi phí chăm sóc cây cau không đáng kể”.
Thương lái thu mua cau tươi tại một vựa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Tương tự, bà Lê Thị Vân (xã Quảng Phú) cho hay gia đình trồng xen khoảng 500 cây cau bao quanh rẫy cà phê và sầu riêng. Theo bà Vân, khi giá cao, cau mang lại nguồn thu nhập phụ đáng kể; song hiện nay, giá giảm và thương lái kén chọn khiến việc tiêu thụ gặp nhiều khó khăn, làm người trồng không khỏi lo lắng cho những vụ tiếp theo.
Tại xã Cuôr Dăng, nhiều hộ dân phản ánh tình trạng cau chín nhưng thương lái chỉ đến hỏi mua với điều kiện rất khắt khe. Bà H Nat Niê cho biết: “Thấy người dân trồng cau dọc hàng rào nên gia đình cũng trồng để có thêm thu nhập. Nhưng năm nay giá thấp, thương lái chỉ mua cau dài, không mua cau tròn nên đến giờ vẫn còn nhiều buồng cau chín trên cây”.
Một lãnh đạo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Đắk Lắk cho biết, cau không phải là cây trồng chủ lực và không nằm trong quy hoạch phát triển nông nghiệp của địa phương. Việc trồng cau hiện nay chủ yếu mang tính tận dụng đất, hàng rào, bờ ranh để tăng thu nhập. Tuy nhiên, do giá cả biến động mạnh và phụ thuộc lớn vào thị trường xuất khẩu, người dân cần thận trọng, tránh mở rộng diện tích ồ ạt khi giá tăng cao, nhằm hạn chế rủi ro trong sản xuất.
Djuang Niê