Tại hội thảo do Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng) tổ chức ngày 26/11, tại TP Hồ Chí Minh, dự thảo Nghị định Quản lý cấp, thoát nước đã thu hút sự chú ý đặc biệt. Nghị định này được kỳ vọng sẽ thay thế hai văn bản trụ cột của ngành là Nghị định 117/2007/NĐ-CP và Nghị định 80/2014/NĐ-CP, vốn đã không còn phù hợp với thực tiễn sau gần hai thập kỷ thi hành.
Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng Tạ Quang Vinh, nhấn mạnh sự cần thiết của nghị định mới. Ông chỉ ra rằng, ngành cấp, thoát nước Việt Nam còn nhiều hạn chế như hệ thống cấp nước thiếu an toàn ở vùng sâu, vùng xa; tỷ lệ đấu nối nước thải thấp, nhiều nhà máy xử lý chưa hoạt động hết công suất.
Quang cảnh hội thảo lấy ý kiến góp ý về dự thảo Nghị định Quản lý cấp, thoát nước do Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng), ngày 26/11, tại TP Hồ Chí Minh.
Dự thảo nghị định mới gồm 33 điều, hợp nhất toàn bộ phạm vi của hai nghị định cũ, tạo nên khung pháp lý thống nhất cho cấp nước, thoát nước, nước mưa, xử lý nước thải, bùn thải và đặc biệt là an ninh nước.
Hai điểm đột phá lớn nhất nằm ở Điều 15 và Điều 17:
Điều 15:An ninh cấp nước. Lần đầu tiên, nghị định đưa ra quy định toàn diện về an ninh cấp nước, vốn chưa có trong Nghị định 117/2007/NĐ-CP. Điều khoản này yêu cầu các đơn vị và cơ quan quản lý đánh giá đầy đủ các rủi ro như ô nhiễm nguồn nước, vỡ tuyến ống, tấn công mạng vào hệ thống SCADA, sự cố điện hoặc thiếu nguồn dự phòng. Các đô thị cũng phải xây dựng kế hoạch an ninh nước, bao gồm cấp nước khẩn cấp, vận hành mạng lưới dự phòng, huy động nguồn thay thế khi hạn hán, xâm nhập mặn. Cơ chế cảnh báo sớm, ứng phó sự cố và phối hợp liên ngành cũng được thiết lập, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế về an ninh nguồn nước (Water Security).
Điều 17: Dự báo rủi ro chống ngập úng. Nghị định chuyển cách tiếp cận từ thoát nước đơn thuần sang quản lý ngập dựa trên rủi ro tổng hợp. Điều khoản này quy định khảo sát, phân vùng rủi ro theo mưa lớn, triều cường, lũ sông, nước biển dâng và quá tải hệ thống cống. Đáng chú ý, nghị định lần đầu đưa các mô hình thiết kế đô thị thích ứng với nước vào khung pháp lý như hồ điều hòa, trạm bơm, vùng trữ nước, bề mặt thấm và vỉa hè sinh thái. Cách tiếp cận này đã được áp dụng thành công ở các quốc gia tiên tiến như Hà Lan, Nhật Bản, Singapore.
Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng (Bộ Xây dựng) Tạ Quang Vinh phát biểu tại hội thảo.
Đại diện các tỉnh, thành phố tham dự hội thảo đều đánh giá cao các nội dung mới, đồng thời góp ý thêm về cơ chế giá dịch vụ thoát nước, nguồn lực đầu tư và việc xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất cho ngành.
Kết luận hội thảo, Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng Tạ Quang Vinh khẳng định: “Dự thảo nghị định hướng tới xây dựng thể chế thống nhất, nâng cao hiệu quả đầu tư, thúc đẩy chuyển đổi số và xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về cấp, thoát nước, đồng thời bảo đảm an ninh nước, môi trường, chống ngập”.
Bộ Xây dựng đang khẩn trương lấy ý kiến hoàn thiện dự thảo nghị định, song song với việc triển khai dự án Luật Cấp, thoát nước và định hướng phát triển ngành đến năm 2035, tầm nhìn 2050. Dự kiến, dự án Luật Cấp, thoát nước sẽ được trình Chính phủ xem xét vào tháng 8/2026.
Tiểu Thúy