Các phái đoàn của Israel và Hamas ngày 6/10 đã bắt đầu đàm phán gián tiếp tại Ai Cập về kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt cuộc chiến ở Gaza, tập trung thảo luận những vấn đề gây tranh cãi như yêu cầu Israel rút quân và Hamas giải giáp vũ khí.
Cả Israel và Hamas đều bày tỏ ủng hộ các nguyên tắc chung trong kế hoạch của ông Trump, theo đó các cuộc giao tranh sẽ chấm dứt, con tin được trả tự do và viện trợ nhân đạo sẽ được đưa vào Gaza.
Gaza bị tàn phá do xung đột. Ảnh: Reuters
Kế hoạch này cũng nhận được sự hậu thuẫn của nhiều quốc gia Arab và phương Tây. Ông Trump kêu gọi các bên nhanh chóng tiến hành đàm phán hướng tới một thỏa thuận cuối cùng, điều mà Washington đánh giá là bước tiến mới nhất trong nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột kéo dài 2 năm qua.
Ông Trump, người tự nhận mình là nhà lãnh đạo duy nhất trên thế giới có thể mang lại hòa bình cho Gaza, đã sử dụng ảnh hưởng chính trị để thúc đẩy nỗ lực chấm dứt cuộc giao tranh khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng và Israel ngày càng bị cô lập trên trường quốc tế.
Cơ hội tốt
“Tôi thực sự tin rằng chúng ta sẽ đạt được một thỏa thuận. Chúng ta có cơ hội tốt để đạt được thỏa thuận và đó sẽ là một thỏa thuận lâu dài", ông Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng hôm 6/10 trong khi các phái đoàn đang họp ở Ai Cập.
Tuy nhiên, cả hai bên đều muốn làm rõ các chi tiết then chốt của thỏa thuận - những vấn đề từng khiến các nỗ lực chấm dứt xung đột trước đây thất bại và có thể tiếp tục cản trở tiến trình đạt được giải pháp nhanh chóng.
Ông Trump đã hối thúc Israel tạm ngừng các cuộc không kích Gaza trong thời gian diễn ra đàm phán. Người dân Gaza cho biết Israel đã giảm đáng kể cường độ tấn công, dù chưa hoàn toàn dừng lại.
Theo các cơ quan y tế Gaza, trong 24 giờ qua, các cuộc không kích của Israel đã khiến 19 người thiệt mạng, bằng khoảng 1/3 so với con số trung bình hàng ngày trong những tuần gần đây.
Đàm phán tiếp tục
Cuộc đàm phán được khởi động tại khu nghỉ dưỡng Sharm El Sheikh bên bờ Biển Đỏ, với sự tham gia của các phái đoàn Ai Cập, Mỹ và Qatar trong vai trò trung gian hòa giải.
Một quan chức Palestine am hiểu tiến trình thương lượng cho biết phiên làm việc đầu tiên đã kết thúc vào tối muộn ngày 6/10 và các cuộc đàm phán tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 7/10. Quan chức này tiết lộ, Hamas đã trình bày lập trường của mình liên quan đến việc thả con tin cũng như phạm vi và lộ trình rút quân của Israel khỏi Dải Gaza. Lực lượng này cũng bày tỏ lo ngại về việc liệu Israel có cam kết thực hiện một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn và rút quân hoàn toàn hay không.
Các cuộc đàm phán diễn ra ngay trước thời điểm đánh dấu tròn 2 năm Hamas tấn công Israel ngày 7/10/2023. Trong sự kiện đó, các tay súng Hamas đã khiến 1.200 người thiệt mạng và bắt giữ 251 con tin, trở thành ngày tang thương nhất của người Do Thái kể từ sau Thảm sát Holocaust. Chiến dịch quân sự trả đũa của Israel kể từ đó đã khiến hơn 67.000 người Palestine thiệt mạng, đồng thời đẩy phần lớn trong số 2,2 triệu dân Gaza vào cảnh mất nhà cửa và đói khát.
Một nguồn tin an ninh cấp cao của Israel cho biết, giai đoạn đầu của đàm phán sẽ chỉ tập trung vào vấn đề thả con tin và Hamas sẽ có vài ngày để hoàn tất phần này.
Theo nguồn tin, Israel sẽ không nhượng bộ trong việc rút quân ngoài khu vực được gọi là “đường vàng” ở Gaza - ranh giới quy định phạm vi rút quân ban đầu của nước này theo kế hoạch mà Tổng thống Trump đề xuất. Khu vực trên được xem là vùng đệm chiến lược và bất kỳ bước rút quân nào xa hơn sẽ chỉ được xem xét nếu Hamas đáp ứng các điều kiện cụ thể do Israel đặt ra.
Nếu không có thỏa thuận sẽ chẳng khác nào bản án tử hình
Khi lực lượng Israel tiếp tục tiến công dữ dội qua thành phố Gaza, san phẳng nhiều khu dân cư trên đường tiến quân, người dân nơi đây coi lệnh ngừng bắn là niềm hy vọng cuối cùng.
“Nếu có một thỏa thuận, chúng tôi sẽ được sống sót. Còn nếu không, điều đó chẳng khác nào một bản án tử hình", Gharam Mohammad, 20 tuổi, người phải sơ tán cùng gia đình ở miền Trung Gaza, chia sẻ.
Tại Israel, áp lực chấm dứt chiến tranh để đưa con tin trở về ngày càng gia tăng dù các thành viên cánh hữu trong nội các của Thủ tướng Benjamin Netanyahu phản đối bất kỳ động thái đình chiến nào.
Dù ông Trump tuyên bố muốn đạt được thỏa thuận càng sớm càng tốt nhưng một quan chức am hiểu tiến trình đàm phán cho biết vòng thương lượng bắt đầu ngày 6/10 dự kiến sẽ kéo dài ít nhất vài ngày.
Một quan chức tham gia lập kế hoạch ngừng bắn và một nguồn tin Palestine cũng tiết lộ, thời hạn 72 giờ mà ông Trump đặt ra để trao trả con tin có thể không khả thi đối với những người đã thiệt mạng, bởi việc tìm kiếm và thu hồi thi thể từ các địa điểm rải rác sẽ cần thêm thời gian.
Phái đoàn Israel gồm các quan chức tình báo từ Mossad và Shin Bet, cố vấn chính sách đối ngoại của Thủ tướng Netanyahu - ông Ophir Falk cùng điều phối viên phụ trách vấn đề con tin Gal Hirsch. Theo 3 quan chức Israel, trưởng đoàn đàm phán của Israel - Bộ trưởng Các vấn đề Chiến lược Ron Dermer, dự kiến sẽ tham gia vào cuối tuần này tùy theo tiến triển đàm phán.
Phái đoàn Hamas do ông Khalil Al-Hayya dẫn đầu. Ông Al-Hayya từng sống sót sau một cuộc không kích của Israel vào thủ đô Doha của Qatar cách đây một tháng - vụ tấn công khiến con trai ông thiệt mạng.
Theo Nhà Trắng, phía Mỹ cử Đặc phái viên Steve Witkoff cùng ông Jared Kushner - con rể của Tổng thống Trump, người có mối quan hệ sâu rộng tại Trung Đông tham dự tiến trình này.
“Các bên hiện đang rà soát danh sách con tin người Israel và những tù nhân chính trị sẽ được thả", Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết hôm 6/10.
Một nguồn tin từ Hamas nói với Reuters rằng vấn đề gai góc nhất có thể là yêu cầu của Israel, cũng được nêu ra trong kế hoạch của ông Trump, đó là Hamas phải giải giáp. Lực lượng này đã tuyên bố họ sẽ không từ bỏ vũ khí trừ khi Israel chấm dứt các nỗ lực chiếm đóng và Nhà nước Palestine được thành lập.
Trong tuyên bố nhân 2 năm vụ tấn công ngày 7/10/2023, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhấn mạnh, kế hoạch của ông Trump “mang đến một cơ hội và cơ hội đó cần phải được nắm bắt để chấm dứt cuộc xung đột bi thảm này".
Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Reuters