Ngày 12/8 tại Hội nghị thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025 do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức tại TPHCM, các cơ quan quản lý và doanh nghiệp cho rằng, bức tranh xuất khẩu nửa đầu năm có nhiều tín hiệu khả quan, nhưng cũng đối diện nhiều thách thức lớn từ rào cản thuế đối ứng 20% của Mỹ.
Tiến, lùi hợp lý
Theo ông Nguyễn Thanh Bình - Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, phần lớn trái cây Việt xuất sang Mỹ phục vụ cộng đồng người Việt và gốc Á. Tuy nhiên, với thuế 20% mới áp dụng, giá bán tăng, giảm sức cạnh tranh so với hàng từ Mexico, Nam Mỹ hay các nước ASEAN vốn được hưởng thuế thấp.
Theo các chuyên gia, hàng nông sản Việt xuất khẩu cần phải nâng cao chất lượng, mẫu mã bao bì.
Ông Bình cho rằng cần đàm phán để thuế nhập khẩu rau quả về mức 0% bởi đây là mặt hàng Việt Nam tự chủ sản xuất, trong khi Việt Nam vẫn nhập siêu rau quả từ Mỹ. Song song đó, tăng nhập khẩu các loại trái cây Mỹ không cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm nội địa (như hạt dẻ cười), rồi chế biến và xuất ngược trở lại Mỹ, giúp giảm thâm hụt thương mại và tạo lợi ích song phương.
Ông Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương - cho biết, Bộ đang kiểm soát chặt nạn buôn lậu, gian lận thương mại và xuất xứ hàng hóa, đồng thời tiếp tục phối hợp đàm phán mở thêm các thị trường mới như Vùng Vịnh, thị trường Halal, Ai Cập… Cục cũng vừa sang Singapore để xúc tiến xuất khẩu gạo.
“Trong đàm phán thương mại, “ông cho chân giò, bà thò chai rượu” mới hiệu quả. Cần biết ngành nào tiến, ngành nào nên lùi để đạt kết quả tốt nhất” - ông Sơn ví von.
Chế biến sâu là một trong những giải pháp của doanh nghiệp hiện nay
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cho biết, 7 tháng đầu năm 2025, ba thị trường lớn - Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản - đều duy trì tăng trưởng. Đặc biệt, xuất khẩu sang châu Âu tăng 49%, Trung Đông tăng 10,9%, châu Phi tăng 8,9%. Tuy nhiên, thuế đối ứng từ Mỹ vẫn là “nút thắt” quan trọng, có nguy cơ tác động lan sang các mặt hàng nông lâm thủy sản khác nếu đàm phán không khéo.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam.
Giải pháp ngắn hạn, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng cần đàm phán chia sẻ chi phí thuế với Mỹ, đa dạng hóa thị trường và đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng. Về dài hạn, cần xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn quốc tế, áp dụng công nghệ cao, đổi mới mẫu mã bao bì, quan trọng nhất là giữ vững uy tín chất lượng để hàng Việt đứng vững ở các thị trường khó tính.
Sai một ly, đi tong nhiều thị trường
Ông Trương Xuân Trung - Bí thư thứ nhất, phụ trách Thương vụ Việt Nam tại UAE - Qatar - cho biết, 7 tháng đầu năm xuất khẩu nông, lâm, thủy sản sang UAE tăng trưởng mạnh: Hạt điều tăng 34,64%, rau quả tăng 55%, thủy sản tăng 21%, gỗ và sản phẩm gỗ tăng 26,5%.
UAE được đánh giá là “cửa ngõ” để hàng Việt vào các nước vùng Vịnh. Với thuế nhập khẩu chỉ 0-5% và cơ chế hải quan chung, hàng Việt sau khi vào UAE có thể tiếp tục lưu thông sang các nước thành viên Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) mà không bị đánh thuế lần hai. Đây là lợi thế đáng kể để mở rộng thị phần.
“Tuy vậy, rủi ro cũng hiện hữu. Nếu một sản phẩm của Việt Nam vi phạm tiêu chuẩn tại UAE, toàn bộ 6 nước GCC sẽ đồng loạt áp dụng biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt, do đó sẽ gây ảnh hưởng lớn tới tiến độ xuất khẩu” - ông Trung lưu ý.
Doanh nghiệp trồng chuối xuất khẩu.
Ông Nông Đức Lai - Tham tán thương mại Việt Nam - cho biết, Trung Quốc vẫn là thị trường lớn đầy tiềm năng đối với hàng hóa nông lâm thủy sản của Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ lệ hàng nông sản thực phẩm Việt luôn nằm trong top các quốc gia/vùng lãnh thổ bị cảnh báo nhiều nhất.
“Thời gian vừa qua, sản phẩm nông thủy sản Việt Nam bị cơ quan Hải quan Trung Quốc cảnh báo đã có cải thiện song vẫn ở mức cao, mặc dù cơ quan chức năng Việt Nam đã tăng cường công tác tuyên truyền, giám sát thậm chí cả chế tài” - ông Lai chia sẻ.
Ở châu Âu, ông Trần Văn Công - Tham tán Nông nghiệp - đề xuất xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn châu Âu, phát triển vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, củng cố thương hiệu quốc gia và chủ động chiến lược truyền thông nhằm hạn chế tác động tiêu cực từ những thông tin bất lợi.
Uyên Phương