Dẫn dắt tín dụng xanh chảy mạnh vào nông nghiệp

3 giờ trướcBài gốc

Tín dụng xanh tăng trưởng nhanh nhưng quy mô còn nhỏ

Nông nghiệp là lĩnh vực chịu tác động mạnh mẽ nhất của biến đổi khí hậu, đồng thời cũng có tiềm năng lớn trong giảm phát thải, phát triển kinh tế tuần hoàn và gia tăng giá trị bền vững. Trong bối cảnh đó, tín dụng xanh là đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng xanh, sạch và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Bích Hồng

Thời gian qua, thông qua các hoạt động tuyên truyền, đào tạo, tập huấn và chia sẻ kinh nghiệm, nhận thức của người nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và sản xuất xanh, sạch, tuần hoàn, hữu cơ đã được nâng lên rõ rệt. Các chính sách tín dụng xanh của Nhà nước và hệ thống ngân hàng cũng được phổ biến rộng rãi hơn, góp phần tạo hiệu ứng truyền thông tích cực, thúc đẩy nông nghiệp xanh và giảm phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhu cầu vốn cho các dự án, mô hình sản xuất thân thiện với môi trường ngày càng lớn, trong khi khả năng tiếp cận tín dụng xanh của doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ nông dân vẫn còn nhiều hạn chế.

Theo số liệu tại hội thảo, đến ngày 30/11/2025, dư nợ tín dụng xanh toàn hệ thống ước đạt khoảng 750 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 4,5% tổng dư nợ của nền kinh tế. Dù tốc độ tăng trưởng bình quân từ năm 2017 đến nay đạt trên 21%/năm, song quy mô tín dụng xanh vẫn được đánh giá là khiêm tốn so với mục tiêu của Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Nhiều rào cản trong tiếp cận vốn

Các chuyên gia cho rằng, một trong những điểm nghẽn lớn hiện nay là thông tin về chính sách tín dụng xanh chưa được phổ biến đồng đều, “điểm chạm” giữa ngân hàng, doanh nghiệp và nhà nông còn lỏng lẻo. Năng lực thực hành tiêu chí môi trường, xã hội, quản trị (ESG) của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, còn hạn chế; khung pháp lý và hệ thống tiêu chí đánh giá dự án xanh chưa đồng bộ.

Thực tế cho thấy, doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn gặp khó khăn trong tiếp cận tín dụng ngân hàng do thiếu tài sản bảo đảm, chi phí chuyển đổi xanh lớn và thời gian hoàn vốn dài. Trong khi đó, nếu không có cơ chế chia sẻ rủi ro phù hợp, các tổ chức tín dụng cũng khó mở rộng cho vay xanh.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Hồ Xuân Hùng, Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, cho biết các ngân hàng hiện gặp khó trong việc đánh giá hiệu quả và rủi ro của dự án xanh do chưa có cơ sở dữ liệu quốc gia đầy đủ về phát thải, năng lượng và mức độ minh bạch của dự án. Các ưu đãi hiện nay chưa đủ mạnh, lãi suất cho vay xanh chưa tạo ra sự khác biệt rõ rệt so với tín dụng thông thường. Trong khi đó, các quỹ bảo lãnh hoặc cơ chế bù đắp rủi ro môi trường chưa phát huy hiệu quả, khiến động lực cho vay của ngân hàng còn hạn chế”.

Bên cạnh đó, sự khác biệt giữa tiêu chuẩn xanh trong nước và thông lệ quốc tế cũng gây khó khăn cho các ngân hàng trong việc huy động vốn dài hạn từ các tổ chức quốc tế và phát hành trái phiếu xanh. Ở chiều ngược lại, nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, còn thiếu kiến thức, nhân lực và nguồn lực tài chính để áp dụng và báo cáo theo các tiêu chuẩn ESG, từ đó gặp khó trong tiếp cận vốn xanh.

Cần chính sách đủ mạnh để dẫn dòng vốn xanh

Ở góc độ chính sách, ông Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng Nhà nước, cho rằng các cơ chế thu hút dòng vốn tư nhân vào nông nghiệp xanh hiện vẫn còn khá khiêm tốn. Các ưu đãi chưa đủ mạnh để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực có rủi ro cao và thời gian hoàn vốn dài như nông nghiệp xanh, nông nghiệp sạch.

Theo ông Hòe, Nhà nước cần sớm hoàn thiện hệ thống chính sách đồng bộ, sử dụng hiệu quả các công cụ tài khóa và tiền tệ để chia sẻ chi phí với doanh nghiệp, qua đó tạo động lực thu hút đầu tư vào nông nghiệp xanh. Việc hình thành các chuỗi giá trị bền vững, gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ theo tiêu chuẩn xanh, sẽ giúp tín dụng xanh phát huy hiệu quả lâu dài.

Song song với vai trò của Nhà nước, các doanh nghiệp cũng cần chủ động xây dựng chiến lược xanh hóa hoạt động sản xuất – kinh doanh, đầu tư đổi mới công nghệ theo hướng công nghệ xanh và tăng cường trách nhiệm xã hội. Đây không chỉ là yêu cầu tuân thủ mà còn là lợi thế cạnh tranh dài hạn trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Nhấn mạnh vai trò của truyền thông trong thúc đẩy tăng trưởng xanh, ông Nguyễn Xuân Cường, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho rằng, truyền thông không chỉ hỗ trợ mà còn dẫn dắt, góp phần thay đổi nhận thức và lan tỏa niềm tin vào tăng trưởng xanh.

Truyền thông về tín dụng xanh cần đi vào chiều sâu, bám sát từng ngành hàng, từng nhóm chủ thể sản xuất, từ hộ nông dân, hợp tác xã đến doanh nghiệp nhỏ và vừa, gắn với liên kết chuỗi giá trị. Khi chính sách và sản phẩm tín dụng được truyền tải đúng đối tượng, đúng nhu cầu, tín dụng xanh sẽ thực sự phát huy hiệu quả, trở thành động lực cho chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp theo hướng xanh, sạch và bền vững.

Vũ Quang

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/dan-dat-tin-dung-xanh-chay-manh-vao-nong-nghiep-10401179.html