Dân số già hóa là 'quả bom hẹn giờ' đối với tăng trưởng

2 giờ trướcBài gốc

Người cao tuổi tại một trung tâm dưỡng lão ở Lens, Pháp. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong báo cáo bán niên công bố ngày 25/11, EBRD cho biết dân số già hóa đã bắt đầu kìm hãm tăng trưởng tại một số quốc gia. Riêng khu vực châu Âu mới nổi, tỷ lệ suy giảm dân số trong độ tuổi lao động được dự báo sẽ làm giảm tốc độ tăng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người khoảng 0,4 điểm phần trăm mỗi năm trong giai đoạn 2024-2050.

Nhà kinh tế trưởng của EBRD, bà Beata Javorcik, nhấn mạnh rằng các xu hướng nhân khẩu học đang làm xói mòn mức sống và sẽ trở thành lực cản lớn đối với tăng trưởng kinh tế trong tương lai. Bà dẫn chứng rằng nhiều quốc gia hậu Xô viết đang “già trước khi giàu”, với tuổi trung vị dân số đã chạm mốc 37 tuổi, trong khi thu nhập bình quân đầu người chỉ quanh mức 10.000 USD/người/năm - bằng 1/4 mức thu nhập của các nền kinh tế phát triển khi đạt cùng độ tuổi trung vị vào những năm 1990.

Báo cáo chỉ ra hàng loạt nguyên nhân khiến tỷ lệ sinh giảm, từ thay đổi chuẩn mực xã hội đến việc thu nhập của phụ nữ bị ảnh hưởng khi sinh con. Mặc dù phần lớn các quốc gia trong khu vực EBRD hoạt động (chủ yếu ở Đông Âu và các nước thuộc Liên Xô cũ) đã đưa ra biện pháp khuyến khích sinh con, nhưng bà Javorcik cho biết không nước nào ghi nhận mức cải thiện rõ rệt và bền vững.

Báo cáo cũng nhận định rằng mức nhập cư cần thiết để bù đắp số trẻ sinh ra giảm mạnh khó được chấp nhận về mặt chính trị, đồng thời người dân vẫn tỏ ra “không mặn mà” với việc đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm tăng năng suất lao động.

Theo EBRD, giải pháp hiệu quả nhất trong bối cảnh này là kéo dài thời gian làm việc, kết hợp với đào tạo lại lao động và thậm chí là cải cách hệ thống hưu trí.

Đáng chú ý, báo cáo cũng chỉ ra một hệ lụy khác: độ tuổi của các nhà lãnh đạo quốc gia đang tăng nhanh, khiến việc thông qua các chính sách đối phó với khủng hoảng dân số càng khó khăn hơn. Hiện tuổi trung bình của lãnh đạo các quốc gia là 60 tuổi, cao hơn tuổi trung vị người trưởng thành 19 năm. Theo EBRD, các lãnh đạo lớn tuổi thường ưu tiên bảo vệ hệ thống lương hưu hiện hữu và hạn chế nhập cư - những chính sách được lòng cử tri cao tuổi nhưng lại làm suy yếu nỗ lực giải quyết thách thức nhân khẩu học.

Trong khi đó, đối với các quốc gia có dân số trẻ - chẳng hạn như Nigeria, thành viên mới của EBRD – bà Javorcik cảnh báo “lợi thế dân số vàng” sẽ không kéo dài mãi. Những nước này cần tận dụng thời cơ thúc đẩy tạo việc làm và mở rộng khu vực tư nhân trước khi xu hướng giảm sinh lan rộng như tại nhiều quốc gia khác ở châu Phi.

Diệu Linh/TTXVN (Theo Reuters)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/dan-so-gia-hoa-la-qua-bom-hen-giodoi-voi-tang-truong-20251125173236012.htm