Đằng sau giấc mơ 'thủ phủ tiền mã hóa' của Mỹ

15 giờ trướcBài gốc

Hình ảnh minh họa đồng tiền điện tử Bitcoin. (Ảnh: REUTERS/TTXVN)

Các đạo luật mới về tiền mã hóa có thể đưa nước Mỹ trở thành "thủ phủ tiền mã hóa” của thế giới, nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro to lớn, gợi nhớ về bài học xương máu từ cuộc Đại Suy thoái.

Theo chuyên gia Simon Johnson, chủ nhân giải Nobel Kinh tế năm 2024 và là cựu chuyên gia kinh tế trưởng của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), với khung pháp lý đang thành hình, Mỹ có thể trở thành một trung tâm lớn cho các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa.

Nhưng Quốc hội Mỹ có nguy cơ đặt nước này và thế giới trước những rủi ro kinh tế nghiêm trọng.

Sau khi thông qua một đạo luật lớn về tiền kỹ thuật số (Đạo luật GENIUS) và một đạo luật khác (Đạo luật CLARITY) đã vượt qua ải Hạ viện, Mỹ đang bước vào lộ trình trở thành "thủ phủ tiền mã hóa”của thế giới theo đúng tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Tuy nhiên, chuyên gia Johnson cảnh báo hệ quả có thể là một chu kỳ bùng nổ rồi sụp đổ với quy mô khổng lồ.

Lâu nay, lợi thế lớn của thị trường tài chính Mỹ so với phần còn lại của thế giới chính là mức độ minh bạch cao hơn, cho phép nhà đầu tư đánh giá rủi ro chính xác hơn và ra quyết định sáng suốt hơn.

Mỹ cũng có những quy định nghiêm ngặt về xung đột lợi ích, nghĩa vụ đối xử công bằng với nhà đầu tư, và các giới hạn rõ ràng về mức độ rủi ro mà các tổ chức tài chính có thể gánh chịu.

Khung pháp lý này không phải tự nhiên mà có, cũng không đơn thuần là sản phẩm của cạnh tranh thị trường. Đó là thành quả của một hệ thống luật pháp và quy định được ban hành hợp lý sau cuộc Đại khủng hoảng những năm 1930, và đã tiếp tục được cải tiến theo thời gian.

Đây chính là nền tảng giúp môi trường kinh doanh của Mỹ trở nên thuận tiện, dễ huy động vốn để hỗ trợ đổi mới sáng tạo ở mọi lĩnh vực.

Nhưng đổi mới tài chính luôn mang theo rủi ro hệ thống – không chỉ ảnh hưởng đến nhà đầu tư cá nhân, mà có thể gây tổn thương toàn bộ hệ thống tài chính. Mục đích của các quy định là để bảo vệ toàn hệ thống.

Nhiều nền kinh tế lớn, bao gồm cả Mỹ, đã rút ra bài học này một cách đau đớn. Trong 200 năm qua, những gián đoạn tài chính nghiêm trọng và các cuộc khủng hoảng toàn hệ thống đã xảy ra.

Một trong số đó chính là nguyên nhân lớn dẫn tới cuộc Đại Suy thoái, bắt đầu từ cú sập thị trường chứng khoán năm 1929 và lan rộng khiến nhiều ngân hàng, doanh nghiệp sụp đổ, cuốn trôi tài sản và giấc mơ của hàng triệu người dân Mỹ. Tránh lặp lại bi kịch đó luôn là mục tiêu quan trọng trong chính sách tài chính của Mỹ.

Tuy nhiên, Đạo luật GENIUS lại không thúc đẩy mục tiêu nói trên. Văn bản này thiết lập khung pháp lý cho stablecoin - một loại tài sản số mới nổi, do các công ty Mỹ và nước ngoài phát hành, được thiết kế để giữ giá ổn định theo một loại tiền tệ hoặc hàng hóa, phổ biến nhất là neo vào đồng USD.

Stablecoin giúp nhà đầu tư dễ dàng chuyển đổi giữa các tài sản tiền mã hóa mà không cần thông qua hệ thống tài chính truyền thống.

Nhu cầu sử dụng stablecoin dự kiến sẽ tăng mạnh, không chỉ từ nhà đầu tư mà còn từ các doanh nghiệp phi tài chính như Walmart hay Amazon – những tập đoàn muốn vượt qua hệ thống thanh toán hiện hữu.

Không chỉ tội phạm, mà cả người dân bình thường cũng có lý do để "ưu ái" stablecoin: chuyển tiền ra nước ngoài nhanh hơn, rẻ hơn, không bị giới hạn bởi các lệnh cấm vận của Mỹ, và tránh được những rắc rối trong hệ thống nhắn tin liên ngân hàng lạc hậu như SWIFT.

Mô hình kinh doanh của các công ty phát hành stablecoin rất giống ngân hàng: họ hưởng lợi từ chênh lệch giữa lãi suất trả cho người dùng (bằng 0 theo luật mới) và lợi tức họ thu được từ hoạt động đầu tư nguồn tiền mặt dự trữ.

Điều này tạo động lực để họ đầu tư vào các tài sản rủi ro hơn nhằm kiếm lợi nhuận cao hơn - và đây sẽ là lỗ hổng lớn trong hệ thống, đặc biệt khi các công ty được cấp phép bởi những bang có quy định dễ dãi.

Không dừng ở đó, các tập đoàn tài chính còn muốn phát hành stablecoin của riêng mình. Khi các tập đoàn này chuyển các giao dịch cổ phiếu, trái phiếu và các sản phẩm tài chính khác sang hệ thống blockchain riêng (một dạng công nghệ lưu trữ và truyền tải dữ liệu an toàn), họ không chỉ tăng tốc và nâng cao độ tin cậy cho các giao dịch, mà còn có thể chiếm lĩnh thị trường và kiểm soát chính đơn vị tiền tệ dùng trong giao dịch. Đây là con đường dẫn đến siêu lợi nhuận.

Từ góc độ hệ thống, điểm yếu nghiêm trọng nhất của Đạo luật GENIUS là không giải quyết rủi ro về làn sóng rút tiền khỏi stablecoin. Luật này ngăn cản các cơ quan quản lý đặt ra yêu cầu chặt chẽ về vốn, thanh khoản hay các biện pháp phòng ngừa khác.

Khi một đơn vị phát hành stablecoin, dù là trong hay ngoài nước gặp rắc rối, ai sẽ đứng ra giải quyết? Với thẩm quyền gì? Làm thế nào để ngăn hệ quả lan rộng ra nền kinh tế thực, như từng xảy ra trong những năm 1930?

Nếu chỉ đơn giản áp dụng luật phá sản với các công ty stablecoin sẽ khiến nhà đầu tư lãnh đủ và gây hoảng loạn dây chuyền.

Trong trường hợp này, nguy cơ rút tiền ồ ạt từ các tổ chức phát hành stablecoin khác sẽ tăng mạnh.Mọi chuyện còn có thể tồi tệ hơn nếu bất kỳ phiên bản nào của Đạo luật CLARITY được Thượng viện thông qua. Dự luật này hợp pháp hóa các xung đột lợi ích và giao dịch nội bộ với quy mô chưa từng thấy kể từ những năm 1920.

Đồng thời, nó cũng dấy lên lo ngại lớn về an ninh quốc gia, vì cả hai đạo luật GENIUS và CLARITY đều cho phép - thậm chí có thể tạo điều kiện - cho việc sử dụng stablecoin và các tài sản mã hóa trong các giao dịch tài chính phi pháp.

Ông Johnson nhấn mạnh, đúng là Mỹ có thể trở thành “thủ phủ tiền mã hóa toàn cầu,” và dưới khuôn khổ pháp lý mới này, một số ít người giàu sẽ giàu thêm. Nhưng trong quá trình chiều lòng ngành tiền mã hóa, Quốc hội Mỹ đã đặt cược quá lớn: làm sống lại nguy cơ khủng hoảng tài chính, kéo theo thiệt hại kinh tế nghiêm trọng, mất hàng loạt việc làm và tiêu tan tài sản xã hội./.

(TTXVN/Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/dang-sau-giac-mo-thu-phu-tien-ma-hoa-cua-my-post1056202.vnp