Đằng sau sự sa sút của Argentina

4 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Argentina Javier Milei - Ảnh: Getty Images

Gần 6 tháng trước, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent có mặt tại thủ đô Buenos Aires của Argentina để chúc mừng Tổng thống Javier Milei vì đã "đưa Argentina trở lại từ bờ vực thẳm". Động thái này diễn ra khi chính phủ của ông Milie thỏa thuận thành công một khoản vay hơn 40 tỷ USD từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và các tổ chức tài chính đa phương để vực dậy nền kinh tế.

Nhưng giờ đây, tình hình kinh tế và chính trị bất ổn tại Argentina lại gây ra sự hoảng loạn trên thị trường, đẩy quốc gia Nam Mỹ này một lần nữa rơi vào khủng hoảng. Và chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang có ý định cứu trợ Buenos Aires.

VÌ SAO “PHÉP MÀU KINH TẾ” KHÔNG THÀNH HIỆN THỰC Ở ARGENTINA?

Hôm 22/9, ông Bessent cho biết Washington đang xem xét “tất cả các lựa chọn” để giúp ổn định tình hình tài chính của Argentina, bao gồm thỏa thuận hoán đổi tiền tệ và mua trực tiếp đồng tiền của nước này.

Câu hỏi đặt ra lúc này là điều gì đã xảy ra tại Argentina chỉ trong chưa đầy nửa năm đó.

Trên thực tế, chiến lược kinh tế của ông Milei - từng là một nhà kinh tế học theo chủ nghĩa tự do - ban đầu cũng đạt được một số thành công nhất định. Chương trình thắt lưng buộc bụng quyết liệt của vị Tổng thống đã giúp cân bằng ngân sách chính phủ và giảm lạm phát tại Argentina từ mức đỉnh 289% vào tháng 4/2024 xuống còn 34% vào tháng 8/2025.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế chỉ ra một sai lầm lớn trong chiến lược này. Đó là chú trọng giảm lạm phát bằng mọi giá. Chính phủ của ông Milei đã duy trì đồng peso ở mức cao, gây tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế và cản trở việc xây dựng quỹ dự trữ USD cần thiết để trả khối nợ nước ngoài khổng lồ.

“Chính phủ Argentina đã chú trọng quá nhiều vào vấn đề lạm phát nhưng không bảo vệ nền kinh tế bằng dự trữ tài chính, khiến họ dễ bị tổn thương trước cú sốc chính trị”, ông Guido Sandleris - cựu thống đốc Ngân hàng Trung ương Argentina (BCA) và hiện là giáo sư kinh tế Đại học Johns Hopkins và Đại học Torcuato di Tella - nhận xét với tờ báo Financial Times.

Cú sốc đó xảy ra vào ngày 7/9, khi đảng La Libertad Avanza của ông của Milei bất ngờ thất bại nặng nề tại cuộc bầu cử địa phương ở tỉnh Buenos Aires - nơi chiếm hơn 30% dân số Argentina. Thất bại này được xem là một dự báo xấu cho đảng của ông Milei trong cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ dự kiến diễn ra vào ngày 26/10.

Kết quả này gây chấn động thị trường tài chính Argentina trong bối cảnh nhà đầu vốn đang lo lắng về vụ bê bối tham nhũng liên quan tới bà Karina Milei - em gái của ông Milei và cũng là tổng thư ký phủ tổng thống.

Giới đầu tư cũng đang lo ngại về sự rạn nứt trong quan hệ liên minh của đảng La Libertad Avanza với phe đối lập trung dung cũng như chính bên trong nội bộ đảng này kể từ khi ông Milei lên nắm quyền. Cùng với đó là một loạt động thái chính sách tiền tệ thất thường như tăng lãi suất của BCA khiến giới đầu tư Argentina như “ngồi trên đống lửa”.

Trong vòng hai tuần qua, đồng peso đã giảm gần 10%, chạm mức đáy biên độ tỷ giá được áp dụng từ tháng 4/2025 - thời điểm ông Milei nới lỏng các biện pháp kiểm soát tiền tệ nghiêm ngặt sau khi nhận được khoản vay 20 tỷ USD từ IMF.

Giới đầu tư Argentina ngày càng lo rằng chính phủ sẽ phải từ bỏ biên độ tỷ giá này và phá giá đồng peso. Điều này có thể giới đầu tư đổ xô mua USD và tháo chạy khỏi peso. Tuần trước, BCA đã chi 1,1 tỷ USD để hỗ trợ đồng peso trong vòng 3 ngày.

Bên cạnh đó, việc Buenos Aires bán USD khiến giới đầu tư trái phiếu lo rằng chính phủ đang tiêu tốn mạnh nguồn dự trữ ngoại tệ vốn ít ỏi dùng để trả nợ của mình. Điều này khiến giá trái phiếu Chính phủ Argentina sụt mạnh.

Vào cuối tháng 7, IMF đã cảnh báo rằng dự trữ quốc tế của Argentina đã giảm xuống còn hơn 6 tỷ USD và không đạt một loạt các yêu cầu theo thỏa thuận khoản vay.

"Thất bại trong cuộc bầu cử địa phương đã vén bức màn bí mật, phơi bày mọi vấn đề ẩn giấu, đồng thời cho thấy chính sách tỷ giá hối đoái không nhất quán cũng như sự thiếu quan tâm tới các thỏa thuận chính trị của Chính phủ”, ông Carlos Melconian, nhà kinh tế, cựu giám đốc ngân hàng Banco Nacíon, nhận xét.

KHÔNG THỂ CHỈ DỰA VÀO HỖ TRỢ QUỐC TẾ

Ngày 22/9, Chính phủ của ông Milei có thể đã nhẹ nhõm phần nào sau khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ cho biết các đề xuất hỗ trợ Argentina sẽ sớm được thảo luận và thông tin này đã giúp xoa dịu thị trường. Trong phiên giao dịch ngày 23/9, đồng peso đã phục hồi 6%, còn lợi suất trái phiếu bằng đồng USD của Argentina - diễn biến ngược với giá trái phiếu - giảm 3,7%.

Cùng thời điểm, ông Milei tuyên bố tạm thời miễn một số loại thuế lớn với hàng nông sản xuất khẩu, khuyến khích doanh nghiệp xuất khẩu bán nông sản để thu về USD và tăng khả năng tiếp cận USD của BCA.

“Những động thái vào đầu tuần này có thể đủ để giúp đồng peso không chạm đáy biên độ tỷ giá trước cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ và giúp bảo vệ dự trữ tài chính của ngân hàng trung ương”, ông Nery Persichini, giám đốc nghiên cứu tại công ty môi giới tài chính GMA Capital, nhận xét.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cảnh báo rằng sự hỗ trợ của Mỹ, cùng hàng tỷ USD khoản vay đa phương mà Argentina nhận được, sẽ không giải quyết được những thách thức về kinh tế và chính trị cốt lõi đã đẩy chính phủ của ông Milei rơi vào khủng hoảng thời gian qua.

“Ở thời điểm này, chỉ với nguồn hỗ trợ tài chính quốc tế thì không thể cứu được Argentina”, ông Alejandro Werner, giám đốc Viện Châu Mỹ của Đại học Georgetown, nhận xét.

Ông Werner từng phục trách giám sát gói cứu trợ kỷ lục 57 tỷ USD dành cho Argentina vào năm 2018 ở cương vị giám đốc phụ trách khu vực Tây bán cầu của IMF.

Quỹ Ổn định giao dịch ngoại hối của Mỹ mà ông Bessent nói rằng có thể dùng để hỗ trợ Argentina, hiện có các tài sản trị giá hơn 200 tỷ USD. Tuy nhiên, không dễ để tiếp cận quỹ này và quỹ cũng chỉ có khoảng 22 tỷ USD chứng khoán dễ thanh khoản.

“Nguồn tài chính hỗ trợ của Mỹ sẽ không đủ để giúp ổn định Argentina, trừ khi một liên minh chính trị mới của chính Buenos Aires được thành lập để thúc đẩy một chương trình kinh tế toàn diện”, ông Werner nói thêm.

Hoài Thu

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/dang-sau-su-sa-sut-cua-argentina.htm