Đằng sau thỏa thuận dầu mỏ Mỹ - Pakistan

4 giờ trướcBài gốc

Thỏa thuận mang tính bước ngoặt

Tổng thống Mỹ Donald Trump cuối tháng trước thông báo, Washington và Islamabad đã hoàn tất một thỏa thuận mới nhằm khai thác các “mỏ dầu khổng lồ” của Pakistan. Dù thông tin chi tiết về các mỏ dầu trên chưa được công bố, thỏa thuận trên đã khiến giới chuyên gia năng lượng bất ngờ bởi đây là lần đầu tiên Mỹ công khai tham gia phát triển ngành năng lượng của một quốc gia Nam Á vốn không nổi tiếng về tiềm năng dầu mỏ lớn. Cùng với đó, chính quyền Tổng thống Trump cũng giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa của Pakistan từ 29% xuống 19%, tạo cú hích đáng kể cho lĩnh vực xuất khẩu của nước này, đặc biệt là ngành dệt may, vốn chiếm hơn 80% kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ.

Theo giới phân tích, thỏa thuận năng lượng giữa Mỹ và Pakistran không chỉ đơn thuần là hợp tác thương mại mà còn là tín hiệu cho thấy sự thay đổi trong chính sách Nam Á của Washington. “Đây là bước chuyển mang tính chiến lược, thể hiện việc Mỹ đang mở rộng phạm vi ảnh hưởng tại Nam Á theo hướng kinh tế, sau nhiều năm tập trung vào vấn đề địa chính trị”, chuyên gia quan hệ quốc tế Azeem Khalid nhận định với đài DW của Đức.

Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đã công bố một thỏa thuận mới với Pakistan nhằm cùng phát triển "trữ lượng dầu mỏ khổng lồ" của quốc gia Nam Á này. Ảnh: Bhaskarenglish

Đối với Pakistan - quốc gia nhập khẩu tới 85% lượng dầu tiêu thụ trong nước, thỏa thuận năng lượng với Mỹ được xem là cơ hội vàng để nước này giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài. Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif đánh giá thỏa thuận thương mại và dầu mỏ giữa Washington và Islamabad là “thỏa thuận mang tính bước ngoặt”. Trong khi đó, Bộ Tài chính Pakistan cho biết đây là sự khởi đầu của một “Kỷ nguyên mới trong hợp tác kinh tế”, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng, khoáng sản, công nghệ và tiền mã hóa.

Theo số liệu mới nhất, trong năm tài khóa kết thúc vào tháng 6/2025, Pakistan đã chi tới 11,3 tỷ USD cho nhập khẩu dầu, chiếm gần 20% tổng giá trị nhập khẩu. Trong khi đó, các mỏ dầu trong nước chỉ cung cấp sản lượng khiêm tốn khoảng 60.000 thùng/ngày, quá ít để có thể thay thế nguồn nhiên liệu nhập khẩu. Quốc gia này cũng từng có các nỗ lực thăm dò ngoài khơi, đặc biệt ở lưu vực sông Indus, nhưng chưa đạt kết quả cụ thể. Chính vì vậy, giới chức Pakistan kỳ vọng thỏa thuận năng lượng vừa ký kết với Mỹ sẽ giúp thu hút đầu tư, chuyển giao công nghệ và mở đường cho các việc khảo sát dầu khí quy mô lớn hơn.

Đặc biệt, phần lớn trữ lượng dầu chưa được khai thác của Pakistan nằm ở tỉnh Balochistan, khu vực giàu khoáng sản nhưng thường xuyên xảy ra các cuộc nổi dậy vũ trang. Việc đưa các công ty Mỹ vào khai thác dầu khí tại khu vực này được kỳ vọng giúp ổn định tình hình khu vực và giảm ảnh hưởng của các nhóm ly khai. Chuyên gia an ninh Qamar Cheema cho rằng khi các DN Mỹ thiết lập sự hiện diện tại Balochistan, các cuộc nổi dậy có thể sẽ giảm đi, dẫn đến sự suy giảm hoặc thậm chí là loại bỏ hoàn toàn. Điều này sẽ giúp ổn định an ninh khu vực và bảo vệ các dự án khai thác tài nguyên.

Hiện tại, Pakistan phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nguồn dầu nhập khẩu từ Trung Đông để đáp ứng nhu cầu năng lượng trong nước. Thỏa thuận mới cũng sẽ giúp quốc gia Nam Á đa dạng hóa nguồn cung năng lượng nhập khẩu. Theo đó, Cnergyico - nhà máy lọc dầu lớn nhất của Pakistan đã lên kế hoạch nhập khẩu 1 triệu thùng dầu thô từ Mỹ trong tháng 10 tới.

Vẫn còn nhiều thách thức

Tuy được kỳ vọng lớn, song một số chuyên gia vẫn bày tỏ sự lạc quan thận trọng đối với thỏa thuận dầu mỏ giữa Mỹ và Pakistan. Hiện tại phía Washington chưa công bố cụ thể tên công ty chính thức tham gia đầu tư hay dẫn đầu dự án khai thác dầu mỏ tại Pakistan. Chính quyền Islamabad cũng chưa thông báo quy trình lựa chọn nhà thầu hay lộ trình triển khai.

“Hiện chưa có công ty nào từ Mỹ xác nhận sẽ tham gia đầu tư dự án khai thác dầu mỏ tại Pakistan. Các điều khoản tài chính, chuyển giao công nghệ hay lộ trình triển khai cũng chưa rõ ràng” - chuyên gia năng lượng Faisal Rizvi bình luận trên Dawn.

Dù Tổng thống Trump ca ngợi trữ lượng dầu của Pakistan là "khổng lồ", nhưng thực tế trữ lượng dầu thô có thể khai thác được của Pakistan chỉ dao động từ 234 - 353 triệu thùng, xếp thứ 50 trên thế giới.

Tuy nhiên, theo báo cáo năm 2015 của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), Pakistan có khoảng 9,1 tỷ thùng dầu đá phiến có thể khai thác bằng công nghệ hiện đại. “Đây có thể là một phép thử để đánh giá mức độ hấp dẫn của Pakistan đối với nhà đầu tư quốc tế trong lĩnh vực năng lượng” - nhà phân tích Osama Malik nhận định.

Về tổng thể, thỏa thuận thương mại - năng lượng giữa Mỹ và Pakistan được chính quyền Islamabad xem là một phần trong nỗ lực “thiết lập lại kinh tế” nhằm thu hút đầu tư, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và đa dạng hóa đối tác hợp tác. Tình hình an ninh bất ổn hiện vẫn là trở ngại chính trong việc thu hút nhà đầu tư nước ngoài tại Pakistan. Trong năm ngoái, nhiều dự án trong khuôn khổ Hành lang Kinh tế Trung Quốc - Pakistan (CPEC) đã bị tạm hoãn sau các vụ tấn công khủng bố tại Balochistan và Khyber Pakhtunkhwa. Trước đó, các cuộc đấu giá mỏ khai thác dầu mỏ và khí đốt trong năm 2023 cũng không thu hút được nhiều nhà thầu quốc tế, trong khi tập đoàn năng lượng khổng lồ Shell đã rút khỏi Pakistan. Trước bối cảnh đó, chính quyền Islamabad gần đây đã nỗ lực tiếp cận các đối tác khác để thu hút đầu tư cho lĩnh vực năng lượng. Hồi tháng 4 năm nay, Pakistan ký biên bản ghi nhớ với Thổ Nhĩ Kỳ về hợp tác thăm dò dầu khí ngoài khơi.

Theo Bộ trưởng Năng lượng Pakistan Mohammad Ali, nước này cần khoản đầu tư từ 25 - 30 tỷ USD trong thập kỷ tới để phát triển 10% trong tổng trữ lượng 235.000 tỷ feet khối khí đốt. Điều này nhằm hạn chế nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng LNG và phục hồi sản xuất nội địa, mục tiêu quan trọng của chính phủ trong bối cảnh giá năng lượng toàn cầu biến động mạnh.

Trong khi các chuyên gia bày tỏ sự thận trọng về tương lai của thỏa thuận, họ cũng chỉ ra những thách thức phía trước. Việc thăm dò và khai thác thực tế vẫn chưa chắc chắn nếu không có cơ sở hạ tầng cần thiết và trữ lượng được xác nhận. Tuy nhiên, thỏa thuận trên đã mở ra một kỷ nguyên hợp tác kinh tế mới giữa Mỹ và Pakistan, tập trung vào năng lượng, công nghệ và nhiều lĩnh vực khác. Nó không chỉ củng cố quan hệ đối tác kinh tế mà còn giúp Mỹ thiết lập một "đồng minh thay thế" trong khu vực, bên cạnh Ấn Độ. Chuyên gia Qamar Cheema nhận định: “Thỏa thuận này không chỉ tăng cường quan hệ kinh tế song phương, mà còn thể hiện ý đồ của Mỹ trong việc tìm kiếm đối tác chiến lược thay thế cho Ấn Độ tại Nam Á”.

Nguyễn Phương

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/dang-sau-thoa-thuan-dau-mo-my-pakistan.799526.html