Đánh giá trái ngược của Mỹ và Israel về năng lực hạt nhân của Iran

6 giờ trướcBài gốc

Khi Israel mở cuộc không kích vào Iran tuần trước, nước này đồng thời phát đi hàng loạt cảnh báo nghiêm trọng về chương trình hạt nhân của Tehran, cho rằng Iran đang tiến sát đến “điểm không thể quay đầu” trong nỗ lực sở hữu vũ khí hạt nhân, và các cuộc tấn công là cần thiết để ngăn chặn điều đó.

Tuy nhiên, các đánh giá từ tình báo Mỹ lại đưa ra kết luận khác. Không chỉ cho rằng Iran chưa tích cực theo đuổi vũ khí hạt nhân, Washington còn ước tính Tehran cần tới 3 năm nữa mới có thể sản xuất và triển khai một loại vũ khí hạt nhân có khả năng tấn công mục tiêu.

Hình ảnh vệ tinh chụp ngày 14/6/2025 cho thấy không có dấu hiệu hư hại tại cơ sở hạt nhân Fordow của Iran. Nguồn: Maxar Technologies

Các quan chức tình báo Mỹ tin rằng sau nhiều ngày Israel không kích liên tiếp, chương trình hạt nhân của Iran chỉ bị trì hoãn trong vài tháng. Mặc dù Israel đã gây thiệt hại đáng kể cho cơ sở làm giàu urani tại Natanz, cơ sở Fordow được xây dựng kiên cố dưới lòng đất, vẫn gần như không bị ảnh hưởng.

Theo các chuyên gia quốc phòng, Israel không đủ khả năng tấn công Fordow nếu không có sự hỗ trợ về vũ khí và năng lực không quân từ Mỹ.

“Israel có thể vô hiệu hóa tạm thời các cơ sở hạt nhân đó, nhưng nếu muốn triệt phá hoàn toàn, chỉ có hai lựa chọn: một cuộc tấn công quân sự của Mỹ hoặc một thỏa thuận ngoại giao”, ông Brett McGurk, đặc phái viên Trung Đông dưới thời Tổng thống Donald Trump và Joe Biden, nhận định.

Tình hình hiện tại đặt chính quyền Tổng thống Trump vào thế khó, khi cố gắng tránh bị cuốn vào một cuộc chiến phức tạp và tốn kém ở Trung Đông.

Mặc dù ông Trump tuyên bố không muốn Mỹ can dự vào các nỗ lực của Israel nhằm phá hủy cơ sở hạt nhân của Iran, chính quyền Mỹ thừa nhận chỉ Washington mới có thể giúp Israel vô hiệu hóa hoàn toàn chương trình hạt nhân của Tehran, đặc biệt với các loại bom xuyên phá boong-ke và máy bay ném bom B-2 có thể mang chúng.

Thế tiến thoái lưỡng nan này đang gây tranh cãi giữa các cố vấn theo chủ nghĩa biệt lập và những đồng minh Cộng hòa theo đường lối cứng rắn trong nội các.

“Chúng tôi không can dự vào chuyện này. Có thể sẽ can dự, nhưng hiện tại thì chưa”, Tổng thống Trump nói với ABC News hôm 15/6.

Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh G7 ở Canada ngày 16/6, ông Trump kêu gọi Israel và Iran “bắt đầu đàm phán trước khi quá muộn”.

Sự khác biệt trong đánh giá tình báo

Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM), đơn vị phụ trách các hoạt động quân sự tại Trung Đông, lại thể hiện mối lo ngại lớn hơn so với cộng đồng tình báo dân sự trước nguy cơ Iran theo đuổi vũ khí hạt nhân. Trước đợt tấn công của Israel, CENTCOM cho rằng nếu quyết tâm, Iran có thể sở hữu bom hạt nhân sớm hơn dự kiến.

Một số lãnh đạo quân sự Mỹ, trong đó có Tướng Michael Kurilla, Tư lệnh CENTCOM, đã đề xuất tăng cường nguồn lực để bảo vệ và hỗ trợ Israel trong các cuộc đấu pháo với Iran, dù không nhằm mục đích hỗ trợ các chiến dịch tấn công chủ động.

“Tướng Kurilla muốn sẵn sàng cho những kịch bản xấu nhất”, một nguồn tin cho biết, ám chỉ việc Mỹ điều chỉnh lại lực lượng tại Trung Đông nhằm bảo vệ binh sĩ và sẵn sàng hỗ trợ Israel nếu cần.

Một quan chức Mỹ ngày 16/6 xác nhận nhóm tác chiến tàu sân bay USS Nimitz đang được điều động tới Trung Đông “ngay lập tức.” Một số khí tài hải quân khác có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo cũng sẽ được triển khai tới Đông Địa Trung Hải trong vài ngày tới. Hai tàu chiến Mỹ đã đánh chặn tên lửa nhằm vào Israel ít nhất hai lần cuối tuần qua.

Tình báo và quân đội Mỹ thừa nhận rằng dù hai bên chia sẻ thông tin sát sao, Washington và Tel Aviv thường diễn giải dữ liệu theo cách khác nhau. Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ, bà Tulsi Gabbard, từng điều trần trước Quốc hội hồi tháng 3 rằng: “Tình báo Mỹ tiếp tục đánh giá Iran chưa chế tạo vũ khí hạt nhân, và Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei vẫn chưa phê chuẩn chương trình vũ khí hạt nhân kể từ khi ra lệnh đình chỉ vào năm 2003”.

Trong cuộc phỏng vấn với Fox News ngày 15/6, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu được hỏi liệu điều gì đã thay đổi giữa thời điểm tháng 3 và hiện tại. Ông đáp: “Tình báo chúng tôi thu thập – và đã chia sẻ với Mỹ – là hoàn toàn rõ ràng: Iran đang âm thầm thúc đẩy kế hoạch chế tạo vũ khí từ uranium. Họ đang tiến rất nhanh”.

Tuần trước, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết Iran đã tích trữ đủ urani làm giàu ở mức gần cấp độ vũ khí, đủ để chế tạo khoảng 9 quả bom hạt nhân, và gọi đây là “mối quan ngại nghiêm trọng”.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định thách thức đối với Iran không chỉ là chế tạo một thiết bị hạt nhân thô sơ – điều mà họ có thể làm trong vài tháng nếu quyết định – mà còn là việc phát triển hệ thống mang vũ khí hiệu quả, điều này có thể mất nhiều năm.

Một số quan chức Mỹ lo ngại rằng các cuộc không kích của Israel có thể khiến Iran thay đổi lập trường và bắt đầu theo đuổi vũ khí hạt nhân – điều mà Mỹ tin là Tehran chưa làm cho đến nay.

Tuy vậy, một nguồn tin am hiểu cho biết: “Iran đang chao đảo. Không rõ họ còn đủ năng lực hay chuyên gia để thực hiện điều đó nữa hay không”.

Hoàng Phạm/VOV.VN Theo CNN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/danh-gia-trai-nguoc-cua-my-va-israel-ve-nang-luc-hat-nhan-cua-iran-post1207911.vov