Đánh thuế 20% tiền lãi bán chứng khoán, lỗ trước đó ai bù?

4 giờ trướcBài gốc

Nhiều nhà đầu tư lo lắng với phương án đánh thuế 20% trên tiền lãi bán chứng khoán. Ảnh: Phương Lâm.

Đề xuất áp thuế 20% trên tiền lãi bán chứng khoán đang được nhiều nhà đầu tư cá nhân quan tâm. Chị Hoài Thu (Hà Nội), có 3 năm giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt, cho rằng nếu đề xuất thuế mới được áp dụng chị sẽ cân nhắc chuyển hướng sang một kênh đầu tư khác.

"Tham gia thị trường chứng khoán vốn đã đầy rủi ro thua lỗ. Nhà đầu tư đang phải gánh nhiều loại thuế, phí như phí giao dịch, thuế 0,1% khi bán cổ phiếu kể cả lỗ, thuế thu nhập cá nhân 5% khi nhận cổ tức bằng tiền mặt. Nếu cộng thêm khoản thuế 20% trên tiền lãi bán chứng khoán nữa thì nhà đầu tư nhỏ lẻ như tôi còn lại bao nhiêu lợi nhuận", chị Thu chia sẻ.

So sánh với chính sách thuế quốc tế

Chia sẻ với Tri Thức - Znews, chuyên gia tư vấn tài chính cá nhân Nguyễn Kim Liên đồng cảm với những lo lắng của các nhà đầu tư.

Đối chiếu với 3 quốc gia Đông Nam Á là Indonesia, Philippines và Thái Lan đang có thị trường chứng khoán được xếp hạng là thị trường mới nổi, GDP bình quân đầu người khoảng 4.000-5.000 USD/năm khá tương đồng với Việt Nam, bà Liên cho rằng chính sách thuế chứng khoán của các thị trường này đều đang áp dụng ở mức thấp hơn so với đề xuất mới nhất tại Việt Nam.

Đơn cử như tại Indonesia, thuế chứng khoán được khấu trừ tại nguồn 0,1% đối với cổ phiếu niêm yết, ngoài ra tính thêm 0,5% với cổ phiếu phát hành lần đầu ra công chúng dành cho nhà sáng lập.

Philippines áp dụng mức 0,6% với cổ phiếu niêm yết và 15% với chứng khoán chưa niêm yết. Thái Lan hiện vẫn miễn thuế với cổ phiếu niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thái Lan và ASEAN Link, chỉ đánh thuế các hoạt động đầu tư khác như thu nhập thông thường.

Trong khi đó, tại các thị trường chứng khoán phát triển như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Đức, Pháp... mức thuế dao động 15-30% trên phần lợi nhuận thu được sau khi trừ chi phí liên quan, đồng thời yêu cầu nhà đầu tư tự kê khai hàng năm để nộp thuế.

Chuyên gia tư vấn tài chính cá nhân Nguyễn Kim Liên. Ảnh: NVCC.

Tuy nhiên, bà Liên cho rằng các quốc gia này có thị trường phát triển, thanh khoản cao và hệ thống sản phẩm đầu tư đa dạng. Thậm chí, nhiều nước còn áp dụng thuế suất linh hoạt theo từng loại sản phẩm.

Chẳng hạn ở Mỹ, thuế lợi nhuận cổ phiếu có thể lên tới 35%, tuy nhiên khi nhà đầu tư trích thu nhập vào các quỹ hưu trí thì được miễn thuế nếu rút sau năm 60 tuổi. Biểu thuế suất của Mỹ cũng thay đổi theo thời gian nắm giữ cổ phiếu, nhằm khuyến khích đầu tư dài hạn thay vì "lướt sóng". Tại Đài Loan (Trung Quốc), hợp đồng tương lai chỉ chịu thuế 0,002%, còn ở Ấn Độ là 0,01%.

Theo bà Liên, điều này cho thấy mức thuế 20% trên lãi bán chứng khoán như đề xuất mới sẽ phù hợp với các nền kinh tế có thị trường vốn phát triển và cần đi kèm hệ sinh thái sản phẩm đầu tư phong phú.

"Việt Nam cần chuẩn bị đầy đủ hạ tầng sản phẩm đầu tư đa dạng trước khi chuyển đổi cách tính thuế mới để đảm bảo thị trường vốn vận hành hiệu quả, mang lại lợi ích cho cả nền kinh tế và nhà đầu tư", bà Liên khuyến nghị.

Nhà đầu tư cá nhân sẽ gặp khó

Nếu áp dụng cách tính thuế 20% trên tiền lãi bán chứng khoán, vị chuyên gia tài chính cá nhân cho rằng sẽ phát sinh nhiều vướng mắc trong việc xác định giá mua, chi phí để kê khai thuế và lựa chọn phương án tính thuế.

Trong đó, giá mua sẽ tính theo giá khớp lệnh từng lần hay giá vốn bình quân, và xử lý thế nào khi giá điều chỉnh sau chia cổ tức. "Hiện, ngay cả việc ghi nhận giá vốn trong danh mục tài sản của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán vẫn còn chưa thống nhất theo nguyên tắc chung", bà nói.

Tiếp theo, nhà quản lý cũng cần quy định rõ các khoản chi phí liên quan hợp lệ để được khấu trừ khi tính thuế, như chi phí vay margin, lãi vay vốn ngân hàng, phí giao dịch, phí dữ liệu thị trường, hay chi phí cho hoạt động phân tích nghiên cứu...

Trong khi đó, ông Nguyễn An Huy, Tổ trưởng Tổ tư vấn Tài chính cá nhân tại CTCP Tư vấn đầu tư & Quản lý tài sản FIDT, cho rằng việc áp thuế 20% trên tiền lãi bán chứng khoán thực tế không phải quy định mới, bởi trước đây đã từng áp dụng.

"Dự thảo hiện vẫn cho nhà đầu tư lựa chọn giữa nộp 0,1% giá trị bán hoặc 20% của lợi nhuận ròng, nên sẽ không gây xáo trộn lớn do phần đông nhà đầu tư vẫn được chọn cách đóng 0,1% giá trị bán như cũ", ông Huy nhìn nhận.

Tuy nhiên, bà Liên lưu ý rằng quy định "không xác định được giá mua và chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng" để nhà đầu tư được áp dụng phương án nộp 0,1% trên giá bán từng lần lại chưa có hướng dẫn rõ ràng.

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân hiện hành, nguyên tắc ưu tiên là nộp 0,1% trên giá bán từng lần, nếu có yêu cầu quyết toán thuế theo thuế suất 20% trên thu nhập thì sẽ thực hiện kê khai và hoàn thuế sau.

Liên quan tới việc "xác định giá mua và chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng" mà các chuyên gia nhắc tới, Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến có quy định cách tính thuế thu nhập cá nhân với hoạt động chứng khoán, cá nhân cư trú chuyển nhượng chứng khoán sẽ chịu mức thuế suất 20% trên thu nhập tính thuế.

Khoản thu nhập tính thuế này được xác định bằng giá bán trừ giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan trong kỳ tính thuế theo năm.

Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí liên quan đến việc chuyển nhượng, số thuế sẽ bằng thuế suất 0,1% nhân với giá bán chứng khoán, theo từng lần.

Ngoài ra, bà Liên cũng chỉ ra điểm chưa hợp lý khi chưa cho khấu trừ khoản lỗ lũy kế của nhà đầu tư vào phương án tính thuế. Ví dụ, nếu năm thứ nhất và thứ hai lỗ tổng cộng 300 triệu. Tới năm thứ ba lãi 100 triệu thì trong năm này, nhà đầu tư vẫn phải nộp thuế ở mức 20 triệu.

"Dù thực tế nhà đầu tư vẫn đang âm 200 triệu của 2 năm trước đó mà vẫn phải nộp thuế 20 triệu. Điều này không phản ánh đúng tình trạng lợi nhuận thực, khiến nhà đầu tư đối mặt với tình trạng lỗ cũng phải nộp thuế", vị chuyên gia chỉ ra.

Bà cũng cho rằng mức thuế 20% trên lãi chứng khoán còn làm giảm tỷ suất lợi nhuận thực tế của kênh đầu tư.

Thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2009-2024 ghi nhận hiệu suất trung bình 9-12%/năm. Sau khi trừ thuế 20%, bà ước tính hiệu suất chỉ còn khoảng 8-10%/năm. Trong khi mức độ biến động của thị trường Việt Nam trung bình là 23%, tức rủi ro gấp gần 3 lần lợi nhuận kỳ vọng, thì không còn là kênh đầu tư hấp dẫn.

"Nếu chính sách này áp dụng sẽ ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, nhất là trong bối cảnh kiến thức tài chính của phần lớn số này còn hạn chế và sản phẩm đầu tư chưa thực sự đa dạng. Khi đó, việc thu hút vốn vào thị trường chứng khoán sẽ gặp nhiều khó khăn", bà Liên nhấn mạnh.

Hồng Nhung

Nguồn Znews : https://znews.vn/danh-thue-20-tien-lai-ban-chung-khoan-lo-truoc-do-ai-bu-post1576086.html