Đào tạo sau đại học ngành Y: Cần tiếp cận theo thông lệ quốc tế

một giờ trướcBài gốc

Cần một cơ chế thống nhất về đào tạo sau đại học đối với ngành Y

Chưa có "trọng tài" điều phối

Tại Việt Nam, mô hình đào tạo sau đại học trong ngành y kế thừa từ hệ thống đào tạo y khoa của Pháp, duy trì hơn 50 năm và do Bộ Y tế quản lý. Bên cạnh thạc sĩ và tiến sĩ do Bộ GD-ĐT cấp bằng, ngành y còn có CKI, CKII và BSNT, các chương trình thiên về thực hành, chuyên sâu, được xem là nòng cốt trong đào tạo bác sĩ phục vụ hệ thống khám chữa bệnh.

Tranh luận bùng lên thời gian gần đây khi Bộ GD-ĐT cho rằng CKI, CKII và BSNT thực chất là hình thức "đào tạo - hành nghề", không thuộc khung văn bằng quốc gia tương đương thạc sĩ hay tiến sĩ. Quan điểm này khiến giới y khoa phản ứng mạnh mẽ, cho rằng đang có sự đánh đồng giữa chứng chỉ hành nghề và đào tạo chuyên môn sâu.

Phát biểu tại nghị trường Quốc hội, đại biểu Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế khẳng định việc xem các chương trình này như chứng chỉ hành nghề là không chính xác. Ông nhấn mạnh lực lượng BSNT là "tinh hoa của tinh hoa" trong ngành y, được tuyển chọn khắt khe và đào tạo bài bản. Thực tế, sau khi tốt nghiệp bác sĩ đa khoa, nhân lực y tế chia thành hai nhóm: nhóm đi theo hướng học thuật, giảng dạy, thường theo học thạc sĩ, tiến sĩ, nhóm làm việc tại bệnh viện, học thực hành chuyên khoa qua CKI, CKII và BSNT. Vì vậy, không thể đánh giá các chương trình này chỉ như bước bổ sung trước khi hành nghề.

Tân bác sĩ nội trú chọn chuyên ngành ở kỳ tuyển sinh bác sĩ nội trú năm 2025 của Đại học Y Hà Nội

GS.TS.BS Lê Ngọc Thành, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành y học, cũng phân tích rằng chương trình BSNT hiện đã bao gồm toàn bộ nội dung học thuật của bậc thạc sĩ, đồng thời có thời gian thực hành chuyên sâu hơn, nên học viên được cấp song song hai bằng: BSNT (Bộ Y tế) và thạc sĩ (Bộ GD-ĐT). Thậm chí, ở thời ông theo học, học viên BSNT còn được cấp cả bằng CKI – thể hiện đúng bản chất chuyên môn của chương trình.

Với CKI, GS Thành nhận định nội dung tương đương thạc sĩ nhưng không yêu cầu làm luận văn. CKII lại có nhiều điểm tương đồng với chương trình tiến sĩ, ngoại trừ các học phần phụ trợ thiên về nghiên cứu học thuật. Tuy nhiên, theo ông, hiện chưa có "trọng tài" – tức cơ quan điều phối – để thống nhất giữa hai bộ về chuẩn chung trong đào tạo sau đại học ngành y.

Cần xem đào tạo y khoa là chương trình đặc thù quốc gia

Từ thực tế tranh luận, nhiều chuyên gia cho rằng việc xác định khung đào tạo ngành y không cần nghiên cứu lại từ đầu, mà nên tham khảo các quốc gia có hệ thống tương đồng như Pháp và Nhật Bản. Tại những nước này, đào tạo y khoa được xem là chương trình đặc thù quốc gia, Chính phủ trực tiếp quản lý thống nhất thay vì giao cho các bộ riêng rẽ.

Để thực hiện các thủ thuật trong phòng mổ, các bác sĩ phải mất gần 10 năm "học việc"

GS Lê Ngọc Thành đề xuất Việt Nam cần tiếp cận theo hướng coi CKI, CKII và BSNT là các chương trình đào tạo quốc gia, có tính đặc thù, được Chính phủ quản lý thống nhất và có chế độ đãi ngộ phù hợp. Ngành y nên bỏ cách phân biệt "thạc sĩ ứng dụng" và "thạc sĩ" như hiện nay, thay vào đó chỉ giữ một chuẩn thạc sĩ chung để phù hợp thông lệ quốc tế.

Đặc thù ngành y là thời gian đào tạo rất dài. Ở Pháp, bác sĩ phải học 9 năm mới có thể hành nghề đa khoa; ở Nhật là 8 năm; còn các chuyên ngành sâu như phẫu thuật thần kinh, tim mạch can thiệp có thể mất tới 14 – 16 năm. Do vậy, theo GS Thành, Việt Nam cần tạo ra cơ chế và chính sách đãi ngộ tương xứng với thời gian đào tạo dài và yêu cầu tay nghề cao của đội ngũ này.

GS.TS Nguyễn Hữu Tú, Hiệu trưởng Trường ĐH Y Hà Nội, cũng kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành ưu tiên nguồn lực để triển khai các dự án theo Quyết định 714. Đây là cơ sở để các trường y nâng cấp hạ tầng, hiện đại hóa viện – trung tâm nghiên cứu, qua đó nâng cao chất lượng và mở rộng quy mô đào tạo. Ông đề xuất bổ sung kinh phí hỗ trợ học viên BSNT trong suốt quá trình đào tạo, đồng thời tiếp tục cấp bù học phí cho các chuyên ngành khó tuyển như lao, tâm thần, truyền nhiễm, giải phẫu bệnh… nhằm bảo đảm nguồn nhân lực cho hệ thống y tế.

Quyết định 714/QĐ-TTg (ngày 3/4/2025) phê duyệt Đề án phát triển Trường Đại học Y Hà Nội thành cơ sở giáo dục đại học trọng điểm quốc gia và vươn lên nhóm hàng đầu châu Á. Mục tiêu đến năm 2035, gồm: đào tạo hơn 20.000 người, trong đó ít nhất 50% ở bậc sau đại học; 100% chương trình được kiểm định; đạt tối thiểu 1.000 bài báo quốc tế mỗi năm; hình thành khoảng 20 viện và trung tâm nghiên cứu xuất sắc, nhiều phòng thí nghiệm hiện đại, cùng hệ thống bệnh viện trực thuộc đạt chuẩn quốc tế. Quyết định cũng phê duyệt danh mục các dự án đầu tư giai đoạn 2025-2030.

Thành Nam

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/dao-tao-sau-dai-hoc-nganh-y-can-tiep-can-theo-thong-le-quoc-te-238251129214544341.htm